675648c2785e9a3
حکمت معاصر
علمی-پژوهشی
بررسی تطبیقی مطابقت ذهن و عین در شناخت شناسی ملاصدرا و کانت

صغری باباپور؛ جعفر شانظری

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 1-29

https://doi.org/10.30465/cw.2019.3806

چکیده
   از موضوعات پیچیده و بحث ­برانگیز شناخت ‌شناسی چه در فلسفه­ اسلامی و چه در فلسفه­ غرب مسئله کیفیت ارتباط ذهن و عین با یکدیگر است. بحث اصلی در شناخت شناسی بحث مطابقت تصورات با آنچه در واقعیت موجود است، یعنی چگونگی انطباق صور ذهنی با صور عینی می­باشد. رئالیستها‌ به‌ مطابقت‌ ذهن‌ و عین‌ قائلند، ولی‌ گروهی‌ از فلاسفه‌ عقیده­ای ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
نقد و بررسی استدلالات حکیمِ سبزواری در اثبات مسئله اتّحاد عاقل و معقول

حسین حسینی امین؛ فاطمه معین الدینی

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 31-46

https://doi.org/10.30465/cw.2019.3807

چکیده
  حکیم سبزواری که از مدافعینِ مسئله اتّحاد عاقل و معقول است علاوه بر شرح و تقریرِ براهینِ صدرالمتألّهین خود، براهینی را در اثباتِ این مسئله اقامه کرده است. در این پژوهش سه برهانِ  مادّه و صورت؛  تجرّد معقول؛ و تبدیلِ مشتقّ به مبدأ که از براهینِ ابتکاری وی می باشند، موردِ نقد و ارزیابی صوری و مادّی قرار گرفته اند. برهان مادّه و صورت ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
نشانه‌های امشاسپند شهریور در آثار سهروردی

مرتضی درودی جوان؛ مهدی عظیمی

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 91-109

https://doi.org/10.30465/cw.2019.4026

چکیده
  امشاسپندان در نظام باور‌شناختی مزدایی به شش مفهوم متعالی اطلاق می‌گردد که برترین آفریدگان خداوند شناخته شده‌اند. در پژوهش حاضر کوشش شده است تا با بهره‌گیری از روش تحلیل محتوا میزان آثار و نشانه‌های مستقیم و غیرمستقیم امشاسپند شهریور، که در باور مزدیسنان یکی از هفت فروزۀ اهورامزدا به شمار می‌رود، در مجموعۀ مصنفات شیخ اشراق تحلیل ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
معرفت‌شناسی در نگاه علامه جعفری

سید جواد میری

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 1-15

https://doi.org/10.30465/cw.2019.4119

چکیده
  دانش دیسیپلینر (disciplinar) در برابر دیگر اشکال معرفت که شکل‌‌های اشتباه یا غیرعلمی درک ابعاد واقعیات هستند، به عنوان شکل معتبری از دسته‌بندی دانش بی‌نقص مفهوم‌سازی شده است. علوم اجتماعی با درونی‌سازی شکل‌های دیسیپلینرِ معرفت‌ها، تسلیم بخش‌بندی دانش شده است و در نتیجه هر نوع تلاش در راستای «یکپارچگی دانش» را به عنوان شکل‌های ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
تأملی بر چیستی مرگ در فلسفه شوپنهاور و ملاصدرا

فرح رامین

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 1-26

https://doi.org/10.30465/cw.2019.4153

چکیده
  مرگ به‌عنوان واقعیتی اجتناب‌ناپذیر موضوع مطالعه مکاتب مختلف فلسفی است. پیوند عمیق فلسفه‌ورزی و مرگ‌اندیشی سبب شده است که فیلسوفانی مانند شوپنهاور و صدرا به این امر به‌تفصیل بپردازند. این مقاله در پی پاسخ‌گویی به این سؤال است که آیا می­توان در تفکر شوپنهاور و ملاصدرا نوعی دیالوگ در باب چیستی و ماهیت مرگ انسان برقرار کرد؟ از نظر ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
مطالعه تطبیقی آرای صدرالمتألهین و آنتونی گیدنز پیرامون زمان

جلال درخشه؛ محمد مسرور

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 29-51

https://doi.org/10.30465/cw.2019.4207

چکیده
  آنتونی گیدنز تلاش می‌کند جامعه‌شناسی را بر محور زمان بازآفرینی کند. این بازآفرینی با نقد تکامل‌گرایی تاریخی کلاسیک‌های جامعه‌شناسی به مثابه ساخت‌شکنی زمان طولی آغاز می‌گردد و با پیگیری آن در ساحت‌ها دیگر بروز زمانمندی همچون ازجاکندگی، آینده‌گرایی، ساخت جامعه و در نهایت تکنولوژی‌های زمان نظیر ساعت و تقویم، معانی و کارکردهای ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
ضرورت تقسیم بندی جدید از معقولات بر اساس مبانی حکمت صدرایی

سیدعلی علم‌الهدی؛ مهدی محمدزاده

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 1-19

https://doi.org/10.30465/cw.2019.4208

چکیده
  در فلسفه ملاصدرا طبق اصالت وجود و حرکت جوهری، معقولات اولی مابازای خارجی و مستقل از ذهن ندارند و ازآنجا که طبق تشکیک وجود؛موجودات صرفا دارای نسبت طولی با هم میتوانند باشند(نه نسبت هم عرض). ماهیت هر موجود مختص به همان موجود خواهد شد و ضمنا امری انتزاعی از مرتبه ی همان موجود. پس دیگر بعنوان حقیقتی  خارجی و مشترک میان جزئیات نمی تواند ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
بررسی تحلیلی دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی درباره «قلم» با رویکرد فلسفی و روایی

محمدعلی وطن دوست

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 99-118

https://doi.org/10.30465/cw.2019.4209

چکیده
  در آیات و روایات اسلامی، دو اصطلاح «قلم» و «لوح» در کنار هم به کار رفته و از مراتب علم فعلی خداوند دانسته شده است. از همین‌رو، دو اصطلاح یاد شده در فلسفه اسلامی نیز راه یافته و جزو مسائل فلسفه اولی قرار گرفته است. در این میان، فیلسوفانی مانند ملاصدرا، به گونه‌ای اجمالی و علامه طباطبایی، به گونه‌ای تفصیلی، با بهره‌گیری از ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
تحلیل استعاری وجود شناسی صدرایی: استعاره جهتی داخل – خارج

وحید خادم زاده

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 1-27

https://doi.org/10.30465/cw.2019.4210

چکیده
  زبان شناسان شناختی از دو ابزار «طرح واره تصویری» و «استعاره مفهومی» جهت تبیین فرایند شناخت در انسان بهره می برند. طرح واره تصویری ساختاری ذهنی است که حاصل مواجهه انسان با پدیده های تکرارشونده حسی است. استعاره مفهومی نیز این طرح واره تصویری را به صورت نظام ­مند به مفاهیم انتزاعی و غیر محسوس تعمیم می دهد. مواجهه روزمره انسان ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
نقد براهین اصالت وجود در اندیشه میرزا جواد تهرانی

حسین سهیلی؛ قدرت الله خیاطیان؛ عظیم حمزئیان؛ حمید مسجد سرایی

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 81-98

https://doi.org/10.30465/cw.2019.4211

چکیده
  میرزا جواد تهرانی از بزرگترین منتقدان نظریه اصالت وجود در دوره معاصر به شمار می­رود. او در مجموع، یازده برهان اصالت وجود را نقد کرده است. این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی در پی ارزیابی دیدگاه انتقادی او در مواجهه با این براهین است.بررسی­ها نشان می­دهد که میرزا جواد در نقد براهین اصالت وجود دو رویکرد عمده به کار گرفته است: نخست، ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
تبیین و نقد هرمنوتیک اشتراوس در زمینه تفسیر اندیشه‌های فلسفی اسلامی

آریا یونسی؛ حسین کلباسی؛ قاسم پورحسن

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 227-249

https://doi.org/10.30465/cw.2019.4212

چکیده
  لئو اشتراوس با تقلیل ذات جامعه به عقیده و ذات فلسفه به دانش، و رسم تضادی میان عقیده/دانش به این نتیجه رسید که فیلسوفان اغلب مجبور بوده‌اند به پوشیده‌نویسی و نوشتن بین سطور روی بیاورند. در نوشته‌های افلاطون، فارابی، ابن سینا، سهروردی و دیگر فلاسفه بزرگ می‌توان مویداتی برای لزوم پوشیده‌نویسی باشد. با این حال، چند نقد بر این نظریه ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
پنج نسخۀ داریوش شایگان در پنج دهه

مقصود فراستخواه

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 173-192

https://doi.org/10.30465/cw.2019.4213

چکیده
  علوم انسانی ایران دست‌کم در دو مسیر متمایز عمل کرده است: انتقادی و اکتشافی. شایگان سبکی از آفرینش دانش و معانی و یکی از کارنامه‌های فکری علوم انسانی را به‌دست‌می‌دهد وتأثیر و تأثر دوسویه میان علوم انسانی ایرانی با وقایع و رویدادهای هم‌بافت اجتماعی و فرهنگی را برآفتابمی‌کند. روشمطالعۀ حاضر تحلیل محتوای متون شایگان به‌علاوۀ زمینه‌کاوی ...  بیشتر