نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه فلسفه دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
در آیات و روایات اسلامی، دو اصطلاح «قلم» و «لوح» در کنار هم به کار رفته و از مراتب علم فعلی خداوند دانسته شده است. از همین‌رو، دو اصطلاح یاد شده در فلسفه اسلامی نیز راه یافته و جزو مسائل فلسفه اولی قرار گرفته است. در این میان، فیلسوفانی مانند ملاصدرا، به گونه‌ای اجمالی و علامه طباطبایی، به گونه‌ای تفصیلی، با بهره‌گیری از آموزه‌های دینی کوشیده‌اند از «قلم» و «لوح»، تبیین فلسفی ارائه دهند. در جستار حاضر، دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی درباره «قلم» به شیوه توصیفی - تحلیلی و با رویکرد روایی و فلسفی مورد بازخوانی، تحلیل و بررسی قرار گرفته است. در پایان این نتیجه به دست آمده که براساس روایات و مبانی حکمت متعالیه، «قلم» و «اقلام» از حقایق عالم عقل می‌باشند که در سلسله طولی هستی، نسبت به حقایق پایین‌تر از خود جنبه فاعلی داشته و واسطه فیض شمرده می‌شوند. همچنین می‌توان قلم را برابر با عالم عقل و لوح را برابر با عالم مثال دانست که نسبت به عالم عقل جنبه قابلی دارد و حقایق را از آن عالم دریافت می‌کند. شایان ذکر است که میان این دو تفسیر ناسازگاری وجود ندارد و تفاوت تنها به نحوه اعتبار عقلی باز می‌گردد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
An Analytical Study of Mulla Sadra and Allameh Tabatabai's Perspectives on Pen with Philosophical and Validity Approach
نویسنده [English]
- mohammad ali vatandoost
Assistant Professor of Philosophy, Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]
In the verses and Islamic traditions, the two terms "font" and "plaque" have been used together and are considered to be of the magnitude of the current knowledge of God. The relationship between "Tablet and pen" and the levels of the current science of God has led to the emergence of two terms in Islamic philosophy and is one of the issues of the first philosophy. In the meantime, philosophers such as Mulla Sadra, in brief, and Allameh Tabatabai, have, in a detailed way, tried to use the religious teachings of these two terms to give a philosophical explanation. In the present research, it has been attempted to review and analyze the ontological conceptual analysis of Mulla Sadra and Allameh Tabatabai about "pen" with a narrative and philosophical approach. Also, some of the traditions that have been mentioned about the pen and the two thinkers have not been interpreted, and new points have been extracted. At the end, it is concluded that the "pen" and "items" are the truths of the wisdom that are in the longitudinal dynasties, and are considered to be the intermediary of grace than the facts below the subject itself.
کلیدواژه‌ها [English]
- Pen
- Mulla Sadra
- Allame Tabatabai
- Transcendent Philosophy
- Traditions
)