675648c2785e9a3
حکمت معاصر
فلسفه
تحلیلِ انتقادیِ براهینِ هفت‌گانه‌‎ی ابن‌سینا در ردّ این‌همانیِ نفس و مِزاج

کرامت ورزدار؛ فاطمه سادات کتابچی

دوره 14، شماره 2 ، بهمن 1402، ، صفحه 111-137

https://doi.org/10.30465/cw.2024.47587.2027

چکیده
  مسئله‌ی اساسیِ این پژوهش، بررسی و تحلیلِ انتقادیِ براهینِ هفت‌گانه‌ی ابن‌سینا در ردّ این‌همانیِ «نفس» و «مِزاج» و هدف از آن، نشان دادنِ ناتوانیِ این براهین در ردّ اینهمانی مزاج و نفسِ گیاهی و همچنین ناتمامیّتِ چهار برهان از این براهین است. ابن‌سینا در آثارِ خود، هفت برهان در اثباتِ ناایهنمانیِ مزاج و نفس اقامه کرده‌است. ...  بیشتر

فلسفه
استعارۀ مفهومی «دانستن به مثابه ی دیدن» در نظام فلسفی ملاصدرا

وحید خادم زاده؛ فاطمه کنعانی

دوره 13، شماره 1 ، تیر 1401، ، صفحه 61-93

https://doi.org/10.30465/cw.2022.40073.1874

چکیده
  در چارچوب نظریه­ی استعاره های مفهومی، استعاره ها بخش جدایی ناپذیری از نظریات و تئوری های علمی محسوب می گردند. بسیاری از مفاهیم انتزاعی و تئوری های حامل این مفاهیم بواسطه استعاره های مفهومی قابل فهم و تبیین شده اند. استعاره «دانستن به مثابه­ی دیدن» ریشه در تجارب مشترک انسانی دارد. این استعاره علاوه بر حضور در زبان روزمره و ...  بیشتر

بررسی مفهوم و مصادیق حیات در قرآن و حکمت متعالیه

مریم عباس آبادی عربی؛ علی حقی؛ علیرضا کهنسال

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 137-164

https://doi.org/10.30465/cw.2021.6956

چکیده
  صدرالمتالهین حیات را مبدا «ادراک» و «فعل» می داند و با توجه به اصول فلسفه خود مثل اصل اصالت، بساطت و تشکیک وجود ثابت کرد که حیات، حقیقتی تشکیکی است که در همه مراتب وجود سریان دارد. بنابراین طبق فلسفه ملاصدرا همه موجودات زنده هستند. در حالی که طبق فلسفه­های پیش از ملاصدرا در عالم طبیعت صرفاً حیوانات و انسان­ها دارای حیات ...  بیشتر

تأملی بر چیستی مرگ در فلسفه شوپنهاور و ملاصدرا

فرح رامین

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 1-26

https://doi.org/10.30465/cw.2019.4153

چکیده
  مرگ به‌عنوان واقعیتی اجتناب‌ناپذیر موضوع مطالعه مکاتب مختلف فلسفی است. پیوند عمیق فلسفه‌ورزی و مرگ‌اندیشی سبب شده است که فیلسوفانی مانند شوپنهاور و صدرا به این امر به‌تفصیل بپردازند. این مقاله در پی پاسخ‌گویی به این سؤال است که آیا می­توان در تفکر شوپنهاور و ملاصدرا نوعی دیالوگ در باب چیستی و ماهیت مرگ انسان برقرار کرد؟ از نظر ...  بیشتر

جاودانگی روح از منظر افلوطین و سهروردی

بتول احمدی؛ فروزان راسخی

دوره 8، شماره 3 ، آذر 1396، ، صفحه 1-19

https://doi.org/10.30465/cw.2017.2976

چکیده
  جاودانگی اصل مسلم نظام فلسفی‌ افلوطین و سهروردی است که رابطه مستقیمی با چیستی و هویت انسان دارد. افلوطین و سهروردی سرشت انسان را نفس می‌دانند؛ بنابراین دوگانه‌انگار محسوب می‌شوند؛ اما برداشت متفاوتی از دوگانه‌انگاری ارائه داده‌اند. دوگانه‌انگاری نزد افلوطین با ترکیب دوگانه‌ای همراه است. در ترکیب اول ماده و صورت و در ترکیب دوم ...  بیشتر

تحلیل چیستی و حقیقت بدن مثالی و نقش آن در تبیین رابطه نفس و بدن در فلسفه ملاصدرا

حسین زمانیها؛ طاهره یاوری

دوره 8، شماره 3 ، آذر 1396، ، صفحه 171-188

https://doi.org/10.30465/cw.2018.3053

چکیده
    از نظر ملاصدرا انسان گذشته از این بدن طبیعی که به منزله محمل و بستری برای حدوث و تکامل نفس است واجد بدن دیگری است که معلول نفس و متأخر از آن است. وی از این بدن که از لوازم نفس ناطقه انسانی در مرتبه تجرد مثالی آن است به بدن مثالی یا برزخی یاد می­کند. بدن مثالی ذاتاً مدرک و حیّ است و برخلاف بدن طبیعیبا مرگ از نفس جدا نمی شود.از نظر ملاصدرا ...  بیشتر

مفهوم کمال در علم‌النفس ارسطو

حسن عباسی حسین‌آبادی

دوره 8، شماره 2 ، شهریور 1396، ، صفحه 55-71

https://doi.org/10.30465/cw.2017.2827

چکیده
  مفهوم «کمال» در اندیشه ارسطو به‌طور کلی با دو واژه «انرگیا» و «انتلخیا» بیان شده است که هر دو در انگلیسی به (Actuality) ترجمه شده است. ارسطو در بحث علم‌النفس برای تعریف نفس یکبار نفس را به صورت بدن طبیعی تعریف کرده است و در ادامه آن را به «کمال اول» تعریف کرده است و «کمال نخستین» را در برابر کمال نهایی یا ثانوی ...  بیشتر

زمینه های ابداعات فلسفی ملاصدرا در باب نفس

احمدرضا هنری

دوره 7، شماره 4 ، دی 1395، ، صفحه 69-86

چکیده
  چکیده   صدرالمتالهین در چهارچوب حکمت متعالیه ابداعات و نوآوری های شگرفی را عرضه کرد که مبتنی بر تحول در ساختار و مبانی فلسفی وی است. از جمله این نوآوری ها را می توان در مباحث مربوط به نفس یافت. با تامل در بیانات صدرالمتالهین در این مباحث می توان دریافت که ابدعات و نوآوری های وی مبتنی بر مبانی مهم فلسفی او از جمله «حرکت جوهری» ...  بیشتر

مقایسة دیدگاه افلوطین و ملاصدرا دربارة ویژگی‌های نفس

فروغ‌السادات رحیم‌پور؛ محمد نصر اصفهانی

دوره 6، شماره 3 ، مهر 1394، ، صفحه 19-50

چکیده
  موارد تشابه بسیاری بین دیدگاه‌های فلسفی افلوطین و ملاصدرا وجود دارد؛ یکی از این موارد مباحث نفس است. هدف ما در این تحقیق بررسی میزان اشتراک دیدگاه این دو فیلسوف بزرگ در خصوص احوال نفس در سه مقطع نفس قبل از بدن، با بدن، و بعد از بدن است که با شیوة توصیفی ـ ‌‌تحلیلی انجام می‌شود. در اولین مقطع هر دو فیلسوف با اختلافی اندک به وجود نفسِ ...  بیشتر

مقایسة مبانی و راه‌حل‌های ابن‌سینا و ملاصدرا برای نفی تناسخ

فروغ رحیم‌پور

دوره 5، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 25-41

چکیده
  تناسخ که در‌ اصطلاح رایج فلسفی به معنی انتقال نفس از بدن خود به بدن مادی دیگر در همین دنیا و پس از مرگ افراد است قاطعانه از سوی ابن‌سینا و ملاصدرا با برهان عقلی رد شده است؛ هر یک از این دو فیلسوف بزرگ با تکیه بر مبانی خود، رابطة ویژة نفس انسان با بدن وی را نشان می‌دهند و با استناد به آن، تعلق نفس به بدن/ بدن‌های دیگر را نفی می‌کنند. استدلال‌های ...  بیشتر