675648c2785e9a3
حکمت معاصر

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه شاهد (نویسنده مسؤول)

2 فارغ التحصیل کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه شاهد

چکیده

 
از نظر ملاصدرا انسان گذشته از این بدن طبیعی که به منزله محمل و بستری برای حدوث و تکامل نفس است واجد بدن دیگری است که معلول نفس و متأخر از آن است. وی از این بدن که از لوازم نفس ناطقه انسانی در مرتبه تجرد مثالی آن است به بدن مثالی یا برزخی یاد می­کند. بدن مثالی ذاتاً مدرک و حیّ است و برخلاف بدن طبیعیبا مرگ از نفس جدا نمی شود.از نظر ملاصدرا همین بدن مثالی است که اولا و بالذات متعلق تصرف و تدبیر نفس قرار می­گیرد و نفس به واسطه این بدن مثالی در بدن طبیعی و عنصری تصرف می­نماید. وی برای تبیین رابطه نفس و بدن از دو واسطه استفاده می­کند که یکی از آنها روح بخاری و دیگری بدن مثالی است. از این دو روح بخاری نزدیک تر به بدن و بدن مثالی نزدیک تر به نفس است. بدن مثالی برای تصرف در بدن عنصری و طبیعی ابتدا در بخش لطیف تر آن که همان روح بخاری است تصرف نموده و چون روح بخاری به منزله حامل قوای نفس در تمام اندام جسمانی سریان دارد به واسطه آن حرکت خاصی را در بدن عنصری ایحاد می­نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Imaginal Body and Its Role in Explaining Body-Soul Relationship in the Teachings of Sadr al-DīnShīrāzī

نویسندگان [English]

  • Hossein Zamaniha 1
  • Tahereh Yavari 2

1 Assistant Professor of Islamic Philosophy, Shahed University

2 Department of Islamic Philosophy and Wisdom, Shahed University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Apart from the fact that the ‘corporeal body’ is a natural container for the origination and progression of the soul, Sadr al-DīnSīrāzī(1569-1640) distinguishes another ontological level of body, i.e.  the ‘imaginal body’,predicated upon the existence of an ontological state of being known as the ‘imaginal’ (mithālī) that mediates between an intelligible and the sensible realms.The ‘imaginal body’ or ‘body of the resurrection’is ‘perceiving’ (mudrik) and ‘living’ (hayy) and contrary to the ‘corporeal body’, is inseparable from the soul and it is through the intermediary function of this ‘imaginal body’ that the human ‘rational soul’ (al-nafs al-nātiqa)presides over the ‘corporeal body’. In fact, Sadr al-Dīn explains the relation between the ‘rational soul’ and the ‘corporeal body’ through two intermediaries, first the‘imaginal body’ and second, the ‘steam/animal spirit’. The ‘steam spirit’ is ontologically closer to the ‘corporeal body’ and the ‘imaginal body’ is ontologically closer to the ‘rational soul’. In other words, the ‘imaginal body’ presides over the ‘corporeal body’ through an intermediate link,i.e. a kind of ‘subtle mass’ known in the Peripatetic philosophy as the ‘steam spirit’. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • imaginal body/body of the resurrection(jismmithālīor jismbarzakhī)
  • imaginal realm/imaginal world
  • Sadr al-DīnShīrāzī (MullāSadrā)
  • Soul
  • corporeal body
ابراهیمی دینانی، غلامحسین(1379)، شعاع اندیشه و شهود در فلسفة سهروردی، تهران: حکمت.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله(1404 ق الف)،الشفاء، الطبیعیات،النفس، ج 2، با تحقیق سعید زاید، قم: مکتبةآیةاللهالمرعشی.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله(1404قب)، رسالة فی الادویةالقلبیة، بی‌جا.
افضلی، علیم (1386)،«راه‌حل فیلسوفان اسلامی برای حل رابطةنفس وبدن»، فلسفه، س 35، ش 3.
بهاییلاهیجی (1372)،رسالةنوریهدرعالممثال،باتصحیحوتعلیقسیدجلال‌الدینآشتیانی،تهران: سازمانتبلیغاتاسلامی.
پویان، مرتضی (1388)، معادجسمانیدرحکمتمتعالیه، قم: بوستان کتاب.
رازی، فخرالدین(فخر رازی) (1404 ق)، المباحث المشرقیة فى علم الالهیات و الطبیعیات، 2 ج، قم: بیدار.
سهروردی، شهاب‌‌‌الدین (1375)، حکمة الاشراق،مجموعۀمصنفات، ج2، تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
شهرزوری، شمس‌الدین (1372)، شرح حکمة الاشراق، با تصحیح و مقدمةحسین ضیائی تربتی، تهران، مؤسسةمطالعات و تحقیقات فرهنگی.
شیرازی، صدر‌الدین (ملاصدرا) (1302)، مجموعة الرسائل التسعة، تهران: بی‌نا.
شیرازی، صدر‌الدین (ملاصدرا)(1354)، المبدأوالمعاد، ‌تصحیح سیدجلال‌الدین آشتیانی، تهران: انجمن حکمت و فلسفة ایران.
شیرازی، صدر‌الدین (ملاصدرا)(1382)، الشّواهد الربّوبیة، تعلیق جلال‌الدین آشتیانی، قم:بوستان.
شیرازی، صدر‌الدین (ملاصدرا)(1999)، الحکمة المتعالیهفیالأسفارالأربعة،ج1،3، 4، 8،و 9،بیروت: داراحیاءالتراثالعربی.
شیرازی، صدر‌الدین (ملاصدرا)(1366)، تفسیرالقرآنالکریم،ج2، 5، قم: بیدار.
شیرازی، صدر‌الدین (ملاصدرا)(1360)، اسرارالآیات، تهران: انجمن حکمت و فلسفه.
شیرازی، صدر‌الدین (ملاصدرا)(1387)، المظاهر الالهیة، تهران: بنیاد حکمت صدرا.
عبودیت، عبدالرسول(1391)، درآمدیبهنظامحکمتصدرایی، ج3، تهران: سمت.
علوی، سید محمدکاظم(1391)، «تشکیک وجود و قول به تباین در فلسفة ابن‌سینا»، خردنامةصدرا، ش 70، زمستان.
کوربن، هانری (1371)، تاریخفلسفةاسلامی، ترجمةاسدالله مبشری، ج1، تهران: امیرکبیر.
 
Plato (1997), Complete Works,John M.Cooper (ed.), Cambridge:Hacket Publishing Company