675648c2785e9a3
حکمت معاصر
علمی-پژوهشی
سازگاری اختیار انسان و ضرورت علّی از نگاه اصولیون شیعه (با تأکید بر آراء نائینی، شهید صدر، خوئی ، محمد تقی جعفری

عباس اسالم؛ شاکر لوائی

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 1-29

https://doi.org/10.30465/cw.2020.4934

چکیده
  اختیار به عنوان بدیهی‌ترین ادراک بشر همواره با موانع نظری روبرو بوده است. علم، قدرت، و اراده مطلق الهی از جمله موانع کلامی  و عوامل وراثتی، جغرافیا از موانع علمی و ضرورت علّی و معلولی که یکی از فروعات قانون علیّت است، از جمله موانع فلسفی تحقق اختیار می‌باشد. ناسازگاری ضرورت علّی و ادراک اختیار انسان، اندیشمندان حوزه‌های مختلف ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
نسبت دهر و زمان در نظرگاه افضل‌الدّین کاشانی

مریم اسدیان؛ الیاس نورایی؛ خلیل بیگ زاده

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 31-59

https://doi.org/10.30465/cw.2020.4850

چکیده
  افضل‌الدّین کاشانی، فیلسوف و حکیم متألّه قرن ششم و هفتم، از جمله حکمایی است که آثار متعدّدی به‌ویژه در مبحث معرفت نفس از خود به جای گذاشته است. یکی از مفاهیم فلسفی مهمّی که تقریباً اغلب فلاسفه و حکما به آن پرداخته‌اند و افضل‌الدّین نیز دربارۀ آن رأی مستقلی ارائه کرده، مفهوم «زمان» و نسبت آن با دهر و سرمد است. وی همچون سایر حکمای ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
تحلیل نسبت علوم انسانی و اجتماعی کاربردی و حکمت عملی

سیدمحمدرضا امیری طهرانی

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 61-82

https://doi.org/10.30465/cw.2020.4607

چکیده
  این نوشتار بر آن است که نسبت علوم انسانی و اجتماعی کاربردی را با حکمت عملی بررسی و تحلیل کند. برای این هدف و به کمک روش تحلیل مفهومی، در آغاز با اشاره به تعریف کاربرد و هم چنین فعل و عمل، به تحلیل مفهوم علوم انسانی و اجتماعی کاربردی و حکمت عملی می پردازد. سپس مفهوم فرونسیس نزد ارسطو و هم چنین حکمت عملی نزد فیلسوفان مسلمان را مطالعه و تحلیل ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
سودگروی اخلاقی؛نگاهی قرآنی ـ اسلامی(با تأکید بر مصلحت بندگان)

امیرحسین پاشایی؛ هادی صادقی؛ حمیدرضا شریعتمداری

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 83-102

https://doi.org/10.30465/cw.2020.4609

چکیده
   در این پژوهش برای فراهم ساختن زمینه‌های فلسفه اخلاق اسلامی، نظریه سودگروی اخلاقی با آموزه‌های اسلامی و آیات قرآنی تطبیق داده شده و با رویکردی توصیفی‌ ـ‌ تحلیلی، در دو بخش تنظیم شده است: نخست، ملاک وضع قواعد الهی با توجه به ابتنای نظام اخلاقی قرآن بر قواعدی عام بررسی شده و حاصل اینکه احکام الهی نهایتاً در دنیا یا آخرت، به نحو فردی ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
تبیین رابطه مزاج واخلاق، کارکرد اخلاقی عقل در فلسفه ملاصدرا

ملیحه خدابنده بایگی؛ سید مرتضی حسینی شاهرودی؛ جعفر مروارید

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 103-131

https://doi.org/10.30465/cw.2020.4611

چکیده
    نگاه وجودی ملاصدرا به بحث مزاج، تئوری خاص وی در مسئله حدوث جسمانی نفس، نگرش ویژه او در رابطه نفس و بدن و همچنین مقوله طلایی حکمت متعالیه که حرکت جوهری می­باشد، همگی در کنار یکدیگر، اضلاع و ابعاد هندسه­ای منظم را تبیین و تنقیح می­نمایند که به راوی حکمت عملی، اجازه گام برداشتن در عرصه اخلاق را آ­ن­هم در صحنه جسم و جسمانیت ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
تحلیل مفهوم آگاهی از دیدگاه ملاصدرا و پیوند‌گرایی

زهره سلحشور سفیدسنگی

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 133-153

https://doi.org/10.30465/cw.2020.4605

چکیده
  چکیده مسئله­ی آگاهی از مهم‌ترین مسائل تاریخ فلسفه است. به دلیل دشواری تعریف آگاهی برخی فیلسوفان آن را به آگاهی پدیداری، آگاهی دسترسی، خودآگاهی و آگاهی نظارتی تقسیم کرده­اند. فیلسوفانی مانند ملاصدرا که آگاهی (علم) را به نفس نسبت می­دهند و بر این اساس ویژگی­های مربوط به آگاهی را تبیین می­کند، تمام اقسام آگاهی را به امری فراتر ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
مقایسه کارکردهای عقل از نگاه ملاصدرا با کارکردهای عقل در قرآن

فاطمه سلیمانی دره باغی

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 155-179

https://doi.org/10.30465/cw.2020.4851

چکیده
  از نگاه فلاسفه عقل به معنای قوه‌ی ادراکی است که با آن می‌توان حقایق را به نحو کلی درک کرد. سؤالی که مطرح می‌شود این است که، این معنا از عقل چه مقدار بـا بـرداشتی کـه از تعقل در قرآن می‌شود تطبیق می‌کند؟ فیلسوفان اسلامی معتقدند عقل دارای توانمندی‌ها و کارکردهای گـوناگـون است و می‌توانـد مراتب مختلفی را کسب نماید. عقل در پایین‌ترین ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
تبیین رابطۀ گنبد مسجد و مراتب هستی در حکمت متعالیه

مرتضی شجاری؛ سونیا سیلوایه

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 181-197

https://doi.org/10.30465/cw.2020.4612

چکیده
  گنبد مساجد چشم و دل را به بالا هدایت کرده و یادآور تعالی است. مرکز گنبد نماد وحدت و دیوارهای هشت وجهی که بر آن تکیه می­زند، نماد نظمی آسمانی و پایه­های چهار وجهی نماد جهان خاکی است. در این مقاله کوشش شده است تبیینی از گنبد بر اساس حکمت صدرایی ارائه گردد. در این حکمت عوالم به حس و خیال و عقل تقسیم می­شود و گنبد مساجد تداعی کنندۀ این ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
حل معضل دوگانگی‌جسم/ ذهن در مدرنیته، با پرسش از وحدت وجود صدرایی

مریم صانع پور

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 199-216

https://doi.org/10.30465/cw.2020.4933

چکیده
    شکاف میان ذهن / جسم و معنا / ماده از معضلات فلسفه غرب است که در فلسفه یونان باستان شکل گرفته و تا فلسفه دوره روشنگری ادامه یافته است. متفکران پسامدرن معتقدند این دوگانگی و تضاد به وضوح در شئون مختلف تمدن مدرن خودنمایی می کند و دوگانگی من/ دیگری از همین جا نشأت گرفته است. از این رو باید به رفع این تضاد فلسفی میان ذهن / جسم، و معنا/ ماده ...  بیشتر

علمی مروری
مقایسۀ ایساغوجی ابن‌مقفّع با ایساگوگۀ فرفوریوس

مهدی عظیمی

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 217-226

https://doi.org/10.30465/cw.2020.4976

چکیده
  یکی از خلأهای مهمّ در عرصۀ منطق‌پژوهی ایران، بل‌که جهان، فقدان یک تاریخ‌نگاری جامع در زمینۀ منطق اسلامی است. کارهایی که تا کنون در خاور و باختر انجام یافته‌اند گام‌هایی برای پیمودن راهی درازند که باید همچنان تا مدّت‌ها پی گرفته شوند. نگارش تاریخ منطق اسلامی طبعاً باید از بررسی روند دگردیسی و تطوّر ایساگوگۀ فرفوریوس آغاز شود ـ ...  بیشتر

معرفی کتاب
فراروی از تاریخ رسمی فلسفه اسلامی: معرّفی کتاب فلسفه و فقه در جهان اسلام.

محسن فیض بخش

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 227-229

https://doi.org/10.30465/cw.2020.4977

چکیده
  هدف عمده ی مجموعه ی مقالات فلسفه و فقه در جهان اسلام فراروی از تاریخ رسمی فلسفه اسلامی است. فصول کتاب را می توان به دو دسته ی کلّی تقسیم کرد؛ دسته ی اوّل درباره ی جنبه های فقهی آثار اندیشمندانی است که در تاریخ اندیشه ی اسلامی به عنوان فیلسوف شناخته می شوند. دسته ی دوم از فصول کتاب نیز درباره ی اندیشمندانی است که به عنوان فقیه شناخته می ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
نسبت خیال با عواطف در فلسفه ملاصدرا

سید مهدی میرهادی

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 231-247

https://doi.org/10.30465/cw.2020.4628

چکیده
  بررسی رابطه خیال با عواطف، و تبیینِ نقش و چگونگی دخالتِ خیال در حوزه عواطف، هدف مقاله حاضر است. چیستی خیال، ماهیت عواطف و نسبتی که خیال با عواطف دارد، سه پرسش اصلیِ پژوهش حاضر هستند. از روش تحلیل و استنتاج، برای تبیین موضوع استفاده شده است.نگهداریِ صورت ها پس از ادراک حسیِ پدیده ها (مصوره)، تصرف در صورت های مخزون(متصرفه)، و تبدیلِ صورت ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
علم حضوری موثر در ادراک حسی و لوازم معرفت‌شناختی آن از دیدگاه حکمت متعالیه

سیدمحمدحسین نقیبی؛ عبدالله نصری

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 249-269

https://doi.org/10.30465/cw.2020.4603

چکیده
  هنگام ادراک حسی دو مرحله اتفاق می­افتد، یکی تاثیرپذیری عضو حسی و دیگری ادراکِ نفس است مرحله اول مادی و مرحله دوم مجرد است. براساس اتحاد نفس و بدن، نفس به تأثراتِ مادی که در اعضای حسی واقع می­شود علم دارد و این علم، از سنخِ علم حضوری است برخی از شارحین حکمت متعالیه همچون علامه طباطبائی و شهید مطهری به این دیدگاه گرایش دارند از لوازم ...  بیشتر