675648c2785e9a3
حکمت معاصر
علمی-پژوهشی
رابطة نفس و بدن در دیدگاه حکیم مؤسس آقاعلی مدرس

محمدرضا ارشادی‌نیا

دوره 5، شماره 4 ، بهمن 1393، صفحه 1-23

چکیده
  معاد جسمانی در تاریخ اندیشة دینی، کلامی، و فلسفی، مسئله بوده و هست. حکمت متعالیه در بیان کیفیت مسئله و حل آن به پردازش مبانی و مبادی متفاوت آن اقدام کرده است. ازجمله مهم‌ترین این مبادی، معرفت نفس و شناخت اصول آن است. حکمای متعالی با نگرش «جسمانیت الحدوث روحانیت ‌البقا» به نفس، پرداختن به سایر مبادی را هموار کرده‌اند. اما گزینش ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
نقدی بر واقع سلبی و برخی نظریه‌های ثبوت: مشکل تسلسل

مهدی اسدی

دوره 5، شماره 4 ، بهمن 1393، صفحه 25-36

چکیده
  در این مقاله نخست به گزارش و تحلیل مختصر ادعا و ادلة ثبوت معتزلی، دیدگاه سابق راسل دربارة شیء اعم از وجود در مبادی ریاضیات، و دیدگاه بعدی راسل دربارة واقعیت سلبی خواهم پرداخت، سپس به این مسئله اشاره خواهیم کرد که به‌ علت پویایی و احیای چنین دیدگاه‌هایی، حتی در سال‌های اخیر، بایسته است از نو به تحلیل و نقد جدی دیدگاه‌هایی چون واقع ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
مطالعة تطبیقی تبیین فلسفی نظریة وحدت شخصیة وجود از دیدگاه محقق دوانی و صدرالمتألهین

باقر حسین‌لو؛ حامد ناجی

دوره 5، شماره 4 ، بهمن 1393، صفحه 37-66

چکیده
  وحدت وجود منشأ عرفانی دارد اما شاید اولین تبیین فلسفی از دیدگاه وحدت وجود عرفا از آن محقق دوانی باشد. این تبیین فلسفی، پیامدها و لوازمی دارد که چندان موجه و معقول نیست. صدرا نیز در جهت تبیین فلسفی نظریة وحدت وجود عرفا نهایت تلاش خود را به‌کار بسته است. او با گذر از نظریة وحدت تشکیکی وجود با پیشنهاد یک نظام و دستگاه فلسفی نو فلسفه را نه ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
بررسی و تحلیل معناداری زندگی از دیدگاه علامه جعفری مبتنی بر انسان‌شناسی دینی

غلامحسین خدری

دوره 5، شماره 4 ، بهمن 1393، صفحه 67-86

چکیده
  از دیدگاه علامه جعفری، معنای حقیقی زندگی انسان، از طریق تکامل و رسیدن به حیات عقلانی حاصل می‌شود؛ این امر با شناخت انسان و توجه به جایگاه او به عنوان محور هستی و جانشین خداوند در زمین، رابطه‌ای مستقیم دارد. منِ انسانی، وجودی قانون‌مند است که با زیستن بر اساس این قوانین و هماهنگ با کل هستی معنادار، تکامل می‌یابد. خاستگاه این قوانین ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
نقد و بررسی نظریة وحدت شخصی وجود (با رویکرد کلامی ـ فلسفی)

طاهره صاحب‌الزمانی

دوره 5، شماره 4 ، بهمن 1393، صفحه 87-104

چکیده
  در بینش ملاصدرا، وجود حقیقتی منحصر و مختص به ذات الهی است؛ اگرچه ملاصدرا بر وحدت وجود تکیه کرده است، کثرت را نیز قبول و توجیه کرده است. به بیان وی عالم هستی با تمام مظاهر و مراتبش و با این گستردگی چیزی جز تجلی الهی و ظهور جمال و جلال ربانی نیست. حال اگر در عالم هستی تحقق چیز دیگری به جز یک وجود اصالت ندارد، چگونه این عالم هستی با این همه ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
ذهنی‌بودن زمان در فلسفة ملاصدار

سیدعلی علم‌الهدی

دوره 5، شماره 4 ، بهمن 1393، صفحه 105-122

چکیده
  در عمدة پژوهش‌هایی که در خصوص زمان در فلسفة اسلامی و تفکر مشایی و صدرایی صورت پذیرفته است عمدتاً به مقولۀ زمان از دریچة بحث حرکت نگریسته شده و معمولاً این پژوهش‌ها درصدد رمزگشایی از نسبت حرکت و زمان با یک‌دیگر در تفکرات و فلسفه‌های یاد‌شده بوده‌اند. اما در این تحقیق مسئلة رابطة زمان با ذهن و این‌که زمان امری عینی است یا ذهنی دغدغة ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
تبیین آثار بساطت وجود و تشکیک مراتب آن بر کیفیت صفات الهی از منظر صدرالمتألهین

محمدحسین وفائیان؛ قاسمعلی کوچنانی

دوره 5، شماره 4 ، بهمن 1393، صفحه 123-135

چکیده
  واجب‌الوجود در ذات خویش، متصف به صفات متعدد ذاتی و حقیقی است. از سوی دیگر، واجب‌الوجود شیئی بسیط و در نهایت صرافت است. از دیدگاه صدرالمتألهین، جمع بین صفات متکثر و بساطت ذات حق‌تعالی، با تکیه بر قاعدۀ بساطت ذات وجود در عین تشکیک مراتب آن، صورت می‌پذیرد. دیدگاه خاصِ ارائه‌شده از سوی صدرالمتألهین در مورد صفات، سبب ارائة ویژگی‌هایی ...  بیشتر