675648c2785e9a3
حکمت معاصر
علمی-پژوهشی
فرایند حصول شناخت آدمی در فلسفة صدرالمتألهین شیرازی

محمدرضا بلانیان؛ مرتضی حاج‌حسینی

دوره 5، شماره 3 ، آذر 1393، صفحه 1-24

چکیده
  آیا با حذف عقل فعال به عنوان علت حقیقی افاضة صور ادراکی در فلسفة صدر‌المتألهین شیرازی امکان یافتن راهکار دیگری برای تبیین فرایند حصول شناخت انسانی بر اساس مبانی موجود در این فلسفه وجود دارد؟ این مقاله نشان می‌دهد که علی‌رغم اختصاص صفحات زیادی از آثار صدرا به مسئلة کیفیت حصول معرفت آدمی نسبت به موجودات جهان با محوریت واهب‌الصور ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
مقایسة مبانی و راه‌حل‌های ابن‌سینا و ملاصدرا برای نفی تناسخ

فروغ رحیم‌پور

دوره 5، شماره 3 ، آذر 1393، صفحه 25-41

چکیده
  تناسخ که در‌ اصطلاح رایج فلسفی به معنی انتقال نفس از بدن خود به بدن مادی دیگر در همین دنیا و پس از مرگ افراد است قاطعانه از سوی ابن‌سینا و ملاصدرا با برهان عقلی رد شده است؛ هر یک از این دو فیلسوف بزرگ با تکیه بر مبانی خود، رابطة ویژة نفس انسان با بدن وی را نشان می‌دهند و با استناد به آن، تعلق نفس به بدن/ بدن‌های دیگر را نفی می‌کنند. استدلال‌های ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
جایگاه اصول اعتقادات شیعة دوازده‌امامی در آثار شیعه‏شناسان غربی

مریم صانع‌پور

دوره 5، شماره 3 ، آذر 1393، صفحه 43-63

چکیده
  نگارندۀ مقالة حاضر با بررسی آثار شیعه‏شناسان غربی درصدد است تا از میزان و نحوۀ شناخت آن‌ها در مورد آموزه‏های عقلانی ‌ـ اعتقادی شیعة امامیه (عدل و امامت) مطلع شود. شیعه‏شناسان مورد مطالعه در این مقاله عبارت‌اند از: ویلفرد مادلونگ، مایر بارآشر، اتان کوهلبرگ، ونزبرو، رون بوکلی، هانری کربن، مونتگمری وات، هاینس هالم، و آندرو نیومن. ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
حدوث و بقای نفس ناطقه و نفس استعلایی از دیدگاه ملاصدرا و کانت

محمدکاظم علمی سولا؛ طوبی لعل صاحبی

دوره 5، شماره 3 ، آذر 1393، صفحه 65-80

چکیده
  ملاصدرا و کانت، به عنوان دو فیلسوف مهم اسلامی و غربی، تأکید و تمرکز ویژه‌ای بر مسئلۀ «خود» یا «نفس» داشته‎اند. نفس از دیدگاه ملاصدرا معانی و مراتب گوناگونی دارد که در برخی از آن‌ها، منفصل از بدن وجود داشته و در برخی مراتب، عین بدن می‌شود و پس از طی مراحل نباتی و حیوانی، عنوانِ نفس ناطقه بر آن قابل اطلاق است. این نوشتار ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
روح بخاری در فلسفۀ اسلامی و در حکمت معاصر

محمد میری

دوره 5، شماره 3 ، آذر 1393، صفحه 81-99

چکیده
  بخار برآمده از قسمت‌های لطیف اخلاط موجود در بدن را روح بخاری می‌گویند. روح بخاری، لطیف‌ترین جزء بدن جسمانی به‌شمار می‌آید و نقش واسطه‌گری میان نفس مجرد و بدن مادی را به عهده دارد. ابن‌سینا در تبیین روح بخاری و مباحث مربوط به آن، توضیحات مبسوطی دارد که پس از وی این توضیحات در کلمات شیخ اشراق و ملاصدرا نیز قابل پی‌گیری است. روح بخاری ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
شطحیات عرفانی از منظر منطق و تفکر فازی

هادی وکیلی؛ پریسا گودرزی

دوره 5، شماره 3 ، آذر 1393، صفحه 101-126

چکیده
  قبیل سخنان و گشودن رازهای نهفته در آن‌ها، چشم‌اندازی جدید از مواجهة تاریخی و سپس علمی با این پدیده است. تقریباً در همة آثاری که له و علیه شطحیات به نگارش درآمده‌اند، آن‌جایی که به انکار یا دفاع عقلانی از شطحیات پرداخته شده و نشانی از اثبات و رد توجیه منطقی این قبیل سخنان و تعابیر دیده می‌شود، منظور از عقل، عقل ارسطویی و مراد از منطق، ...  بیشتر