نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسنده
دانشجوی دکتری دین‌پژوهی، دانشگاه ادیان و مذاهب
چکیده
در بینش ملاصدرا، وجود حقیقتی منحصر و مختص به ذات الهی است؛ اگرچه ملاصدرا بر وحدت وجود تکیه کرده است، کثرت را نیز قبول و توجیه کرده است. به بیان وی عالم هستی با تمام مظاهر و مراتبش و با این گستردگی چیزی جز تجلی الهی و ظهور جمال و جلال ربانی نیست. حال اگر در عالم هستی تحقق چیز دیگری به جز یک وجود اصالت ندارد، چگونه این عالم هستی با این همه کثرات را می‌توان تبیین کرد؟ ملاصدرا جهت تبیین کثرات عالم، داعیه‌دار اثبات عقلانی نظریة وحدت شخصی وجود است. تمامی مکاتب فلسفی حوزة اندیشة اسلامی نیز به نوعی مجبور به پذیرش این دیدگاه شده‌اند؛ لیکن این پذیرش مستلزم سه لازمة فلسفی و کلامی است: نفی علیت، همه‌خداانگاری، و پذیرفتن جبر و نفی اختیار. از همین رو به باور نگارنده، نظریة یادشده به لحاظ تفکر دینی مردود است.
برای اثبات، ابتدا مبانی فلسفی‌ای که نظریة وحدت شخصی وجود بر آن‌ها مبتنی است بیان می‌شود و سپس انتقادات وارده مطرح می‌شوند تا از این ره‌گذر اثبات شود که سخن از نظریة وحدت شخصی وجود با باورهای اعتقادی و بدیهیات عقلی سازگار نیست و نظریه‌ای قابل انکار است
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Individual Unity of Existence Theory; A Critical Study
نویسنده [English]
- Tahereh Sahebalzamani
چکیده [English]
One of the most difficult topics in metaphysic is that how multiplicity of beings has been aroused from simple reality. Sufism Moslem scholars like Mohyedin Arabi has a special viewpoint which called ‘Individual unity of existence theory’. Mullah Sadri axiomatized this theory through the principles of his philosophy and defended of its rationality.
In this paper I will show that individual unity of existence theory has three main problematic consequences; first, denial of casualty; second, fatalism; and third, Panentheism. So in this essay finally will be shown that accepting the theory will be ended up in atheism so will be resulted in anti-rationalism
کلیدواژه‌ها [English]
- Causality
- Fatalism
- pane theism
- individual
- unity of existence
- existential possibility
- graded unity
)