محسن حبیبی؛ فاطمه کریمی مزیدی
چکیده
از مسائل مهم حوزه دین‌پژوهی در دوران معاصر قابل‌فهم بودن زبان دین است. افرادی که آن را قابل‌فهم می‌دانند، در عرفی و همه فهم، یا رازآلود و نمادین بودن آن اختلاف‌نظر دارند. این مسئله به دلیل توجه ملاصدرا به تفسیر قرآن به‌وجهی مورد توجه وی نیز قرار گرفته است. ملاصدرا در هستی‌شناسی تنها وجود را اصیل می‌داند: به نظر او تنها وجود از واقعیت ...
بیشتر
از مسائل مهم حوزه دین‌پژوهی در دوران معاصر قابل‌فهم بودن زبان دین است. افرادی که آن را قابل‌فهم می‌دانند، در عرفی و همه فهم، یا رازآلود و نمادین بودن آن اختلاف‌نظر دارند. این مسئله به دلیل توجه ملاصدرا به تفسیر قرآن به‌وجهی مورد توجه وی نیز قرار گرفته است. ملاصدرا در هستی‌شناسی تنها وجود را اصیل می‌داند: به نظر او تنها وجود از واقعیت برخوردار است. وی به تشکیکی بودن وجود قائل است: وجود را حقیقتی واحد و دارای شدت و ضعف می‌داند وبر شأن معرفتبخشی دین تأکید دارد. او بر اساس اصل ذومراتب بودن قرآن، زبان ظاهریترین لایهی قرآن را برای حقایقی که در بطن آن نهفته شده، نماد می‌داند و برای آیات وروایات، به دلیل رمزآلود بودن، ظاهرو باطن، تفسیر و تأویل قائل است و بر این باور است که هر چیزی علاوه بر ظاهر، دارای باطنی است، به گونهای که ظاهر و باطن دو مرتبه از مراتب آن شیء محسوب میشوند. به نظر او معانی باطنی و ظاهری مغایرت اصولی ندارند، لذا تفسیر مباین با ظاهر قرآن راتفسیر به رأی میشمارد. همچنین مقصد «حقیقت» امر واحدی است که از سه طریق وحی (قرآن) و تحلیلات عقلی (برهان) و تهذیب نفس (عرفان) میتوان به دریافت آن نائل آمد.
محسن حبیبی؛ علی صادقی نژاد
چکیده
اخلاق فضیلت‌‌گرا یکی از نظریه‌های اخلاق هنجاری است که،به‌جای تأکید بر وظیفه‌‌گرایی یا سودگرایی، بر فضیلت‌مندی فاعل اخلاقی تأکید می‌‌کند. ابن‌‌مسکویه در فضیلتگرایی متأثر از ارسطو و مایکل اسلوت متأثر از آرای هیوم است. مقایسة این دو نظریه نشان‌دهندة نقاط اشتراک و افتراق دو قرائت متفاوت از فضیلتگرایی است. نقش سعادت‌گرایی ...
بیشتر
اخلاق فضیلت‌‌گرا یکی از نظریه‌های اخلاق هنجاری است که،به‌جای تأکید بر وظیفه‌‌گرایی یا سودگرایی، بر فضیلت‌مندی فاعل اخلاقی تأکید می‌‌کند. ابن‌‌مسکویه در فضیلتگرایی متأثر از ارسطو و مایکل اسلوت متأثر از آرای هیوم است. مقایسة این دو نظریه نشان‌دهندة نقاط اشتراک و افتراق دو قرائت متفاوت از فضیلتگرایی است. نقش سعادت‌گرایی در اخلاق فضیلت یکی از این نقاط افتراق است.ابن‌‌مسکویه فضیلتگرایی را با تأکید بر سعادت‌گرایی تبیین می‌‌کند و اسلوت با نفی سعادت‌گرایی. عقلگرایی نیز یکی دیگر از نقاط افتراق است؛ درحالیکه عقلگرایی جایگاهی اساسی در نظریة ابن‌‌مسکویه دارد، در دیدگاه اسلوت، که عاطفهگراست، فاقد چنین جایگاهی است. درمجموع، نظریة ابن‌‌مسکویه،بهدلیلتأکید بر سعادت و عقلانیت، منسجمتر و منطقیتر است. تأکید اسلوت بر عاطفهگرایی از نقاط ضعف نظریةوی است و تالیهای فاسدیدارد.
محسن حبیبی؛ عاطفه نصیری نصر
دوره 6، شماره 4 ، اسفند 1394، ، صفحه 75-98
چکیده
چکیده شیخ شهاب‌الدین سهروردی ملقب به شیخ اشراق از سویی مدعی است که برای نیل به حقیقت فقط استفاده از استدلال عقلی کافی نیست و لازم است طالب حکمت اهل سیر و سلوک باطنی نیز باشد. از سوی دیگر معتقد است که محتوای فلسفه‌اش با آموزه‌‌های دینی هماهنگی تام دارد. او در سیر باطنی جایگاه ویژه‌‌ای برای عبادت، دعا، و نیایش قائل است و گاهی متناسب ...
بیشتر
چکیده شیخ شهاب‌الدین سهروردی ملقب به شیخ اشراق از سویی مدعی است که برای نیل به حقیقت فقط استفاده از استدلال عقلی کافی نیست و لازم است طالب حکمت اهل سیر و سلوک باطنی نیز باشد. از سوی دیگر معتقد است که محتوای فلسفه‌اش با آموزه‌‌های دینی هماهنگی تام دارد. او در سیر باطنی جایگاه ویژه‌‌ای برای عبادت، دعا، و نیایش قائل است و گاهی متناسب با حال نجواهایی با خداوند و ملکوتیان دارد. البته محتوای آنها در قواعد حکمی همچون نظریة ابصار، هستی‌شناسی نوری، و امکان اشرف ریشه دارد. بهنظر میرسد وی به توقیفیبودن اسمای الهی قائل نیست؛ زیرا متناسب حال خود از اصطلاحات فلسفی وِیژة خود استفاده می‌‌کند و حق تعالی را مورد خطاب قرار میدهد. برخی مناجاتهایش ابداعی و البته برخی دیگر نیز گرفتهشده از ادعیه مأثورهاست. مناجاتهای شیخ همیشه ملازم با عرض حاجت از خداوند نیست و گاهی فقط خداوند را تمجید و ستایش می‌‌کند و یابندگان برجستهای چون حضرت رسول و خاندانش یا موجودات علوی دیگری همچون نفس، طباع تام، بهمن، عقل ثانی، ملائکه، و افلاک را مورد خطاب قرار داده است.
