نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• سیروس علیپور ¹
• حسین کلباسی اشتری ²

¹ دانشجوی دکتری رشتۀ فلسفۀ تطبیقی دانشگاه علامه طباطبایی

² گروه فلسفه ، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

رمزگرایی از دیرباز در دین، عرفان و فلسفه به‌کار بسته‌شده است. شیخ اشراق با زبان رمزآگین، درون‌مایه‌های متعالیِ ناگشوده به زبان متعارف و عقل استدلال‌گر را به تصویر می‌کشد. او سنت پیشاارسطویی، به‌خصوص افلاطون را نمایندۀ غربی خمیرۀ ازلی حکمت می‌شمارد. مسئلۀ بنیادی مقاله، واکاوی نقش نگاه رمزاندیشانۀ سهروردی در تعبیر حکمت افلاطونی از قِبَل خمیرۀ ازلی است. با رویکردی توصیفی-تحلیلی و تطبیقی و ضمن ارجاع به آثار دو حکیم، خصوصیات زبان رمزی و پیوندش با حقایق متعالی، خمیرۀ ازلی و آموزه‌هایی نظیر تزکیۀ نفس، القای الهی، کشف و شهود بررسی می‌شود. نتایج نشان می‌دهد: نخست، رمز با حقایق متعالی پیوند دارد. دوم، خمیرۀ ازلی حکمت دو وجه جهان‌شمول (تاریخی) و الهی (فراتاریخی) دارد. سوم، فهم حقایق و بنیاد مشترک الهی، با تجرید نفس و بصیرت امکان‌پذیر است. چهارم، زبان رمزی پای در وادی ذوق و شهود می‌نهد. پنجم، افلاطون، به‌مثابه حکیمی الهی، اهل ذوق، شهود و تجرید است و حکمتش سرشار از حقایق متعالی. ششم، بیان رمزی، شیوۀ افلاطون- و دیگر حکما- است. بدین‌سان، سهروردی با افلاطون مواجهه‌ای رمزگرایانه از قِبَل خمیرۀ ازلی به‌کار می‌بندد. او با این مواجهه، به انتقال معانی اشراقی می‌پردازد و در خوانش خود، حکمت را نه در بطن تاریخ، که در فراسوی تاریخ می‌جوید.

کلیدواژه‌ها

• سهروردی
• افلاطون
• خمیرۀ ازلی حکمت
• خرد جاویدان
• مواجهۀ رمزگرایانه
• تجربۀ شهودی

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

Sheikh Ishraq's mystical confronting with the Platonic tradition in his perception of eternal wisdom

نویسندگان [English]

• Cyrus Alipour ¹
• Hosein Kalbasi Ashtari ²

¹ PhD student in the field of comparative philosophy at Allameh Tabatabai University

² Dpartment of philosophy, Allameh Tabataba'i university

چکیده [English]

Symbolism has long been applied to religion, mysticism, and philosophy. Shaykh al-Isrāq, al-Suhrawardī, through his symbolic language, portrays transcendent themes that are beyond the reach of ordinary language and demonstrative reason. Al-Suhrawardī views the pre-Aristotelian tradition, particularly Plato, as the Western representative of the primordial tradition of wisdom. The fundamental problem addressed in the present article is an analysis of al-Suhrawardī's symbolist perspective and its impact on interpreting Platonic wisdom based on the primordial tradition. The present research adopts a descriptive-analytic and comparative approach, referencing the works of both philosophers—al-Suhrawardī and Plato—to analyze the characteristics of symbolic language and its fundamental connection to transcendent truths and the primordial tradition of wisdom, and doctrines such as the purification and detachment of the soul, divine illumination (al-ishrāq) and inception, revelation (al-kashf), and intuition (al-shuhūd). The results indicate: first, a symbol is connected to and arises from transcendent truths. Second, the primordial tradition of wisdom has two aspects: a universal aspect (historical) and a divine aspect (nonhuman and trans-historical). Third, understanding transcendent truths and the shared divine foundation is possible through elements such as the detachment and purification of the soul and inner insight. Fourth, symbolic language enters the realm where experience and intuition serve as its dynamic elements. Fifth, Plato, as a divine sage, is a man of mystical experience and intuition who attained the state of detachment from the body (khalʿ al-badan); his wisdom is filled with transcendent truths. Sixth, symbolism is the means through which Plato and other philosophers expressed themselves. Thus, al-Suhrawardī employs a symbolic approach based on the primordial tradition when interpreting Plato. Through this approach, he conveys the profound meanings of the wisdom of illumination, seeking wisdom not in history but beyond it, in his interpretation of this tradition and others.

کلیدواژه‌ها [English]

• al-Suhrawardī
• Plato
• the primordial tradition of wisdom
• perennial wisdom
• symbolist approach
• intuitive experience