675648c2785e9a3
حکمت معاصر

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه علوم سیاسی، پژوهشکده علوم اجتماعی، پژوهشگاه «حوزه» و «دانشگاه»،

چکیده

فارابی فیلسوفی مبدع و نوآور است و محصولات جدید و عمیقی را به عالم و عالمان اندیشه از جمله در اخلاق و سیاست و رابطه آن ها که یکی از مفاهیم کهن و بسیار گسترده است ارائه می‌دهد. مقاله نگاه فارابی به ارتباط اخلاق و سیاست(مساله) را بر پایه چارچوب نظری مقاله که ترکیبی از سه پرسش و چهار رویکرد جدایی اخلاق از سیاست،تبعیت اخلاق از سیاست، اخلاق دو سطحی و یگانگی اخلاق و سیاست است(روش) می سنجد. فرضیه مقاله که در کنار چارچوب نظری که دومین نوآوری مقاله نسبت به مقالات همگن است برخی مفاهیم مانند مدینة فاضله، سعادت، مشروعیت حکومت، عدالت و حقوق شهروندی را تجلی و تلاقی عملیاتی رابطه اخلاق و سیاست در فلسفه سیاسی فارابی می شمارد.(نوآوری) بر این اساس فارابی هدف اخلاق و سیاست را یکی می‌داند؛ اخلاق سرشتی سیاسی و سیاست سرشتی اخلاقی دارد. نظریه های جدایی اخلاق از سیاست، تبعیت اخلاق از سیاست، کاملا منتفی بوده؛ اخلاق دوسطحی نیز مقبول نیست و اصول حاکم بر هر دو عرصه اخلاق و سیاست یکسان است. ازاین‌رو به یگانگی و همسانی اخلاق و سیاست به معنای تبعیت سیاست از اخلاق (به معنای ضوابط اخلاقی همساز) معتقد است.(یافته ها) بر این اساس فارابی فیلسوفی است که قهر و غلبه و فتح و شمشیر را چارة کار ساختن فرهنگی اخلاقی نمی‌یابد. سعادت را هم در بعد اعتقادی و هم در ارتباط با اجتماع مدنظر قرار می‌دهد. حکومت، از نظر اخلاقی متکی بر آراء و خواست عمومی است. وی مدینة فاضلة خود را بر اساس عدالت ارادی مبتنی بر فضیلت قرار داده و عدالت طبیعی را نفی می‌نماید و از نظر او همه شهروندان صاحب حق هستند و در جامعه سهم عادلانه‌دارند.(نتیجه)

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Formulation of the relationship between ethics and politics in Farabi's political philosophy

نویسنده [English]

  • ali aqajani

Assistant Professor, Department of Political Science, Research Institute of Social Sciences, "Houze" and "University" Research Institute

چکیده [English]

Introduction:
The relationship between ethics and politics and political ethics is one of the old and very broad concepts in the field of human mental issues. However, in the new era and with new perspectives, its rereading has gained double importance. Today, political ethics is in complete correspondence with related concepts such as religion, spirituality, government, secularism and other concepts and forms one of the challenges in the field of understanding politics.
Al-Farabi (870-950 A.H.) has occupied a very high and irreplaceable place in the history of Islamic philosophy. Farabi's coverage of various sciences in the realm of the Islamic world is amazing. The depth of thinking and the breadth of Farabi's intellectual horizon in terms of philosophy, especially political philosophy, is exemplary and rare. He is a creative and innovative philosopher and offers new and profound products to the world and scholars of thought, including in ethics, politics and their relationship. Based on this, the hypothesis of the article is that the practical manifestation and intersection of the relationship between ethics and politics in Farabi's political philosophy should be found in some hybrid concepts. On this basis, why and how the relationship between ethics and politics is one of the problems and theoretical and practical issues of political science and ethics science, which various approaches and different viewpoints have been used to celebrate it. One of the most important efforts is related to the prominent Muslim political philosopher Abu Nasr Farabi. The hypothesis of the article seeks to answer the question of Farabi's approach to the relationship between ethics and politics based on the theoretical framework that the concepts of utopia, happiness, government legitimacy, justice and citizenship rights are the manifestation and operational intersection of the relationship between ethics and politics in Farabi's political philosophy.
Method:Theoretical Framework
The theoretical framework of the article is a combination of three questions and four approaches. which the article measures and clarifies Farabi's point of view towards them:
1: Three questions: The relationship between ethics and politics can be questioned in three ways. (Kechoyan 1382: 14). The first direction is whether politics, as a public sphere of human life, can basically pursue moral goals in the private sphere? The second question is whether the field of politics, ethics, or in more general terms, has its own prescriptive requirements in distinction from ethics and individual prescriptions or not? The third question refers to the field of tools and methods or the way of pursuing and applying the policies and goals of the public domain (ibid. 15). Do we necessarily have to use ethical methods in politics, or is the way of achieving and pursuing goals in politics independent of moral judgments (ibid., 15).

Four theories: On another level, the relationship between ethics and politics can be gathered and analyzed in four theories. Theories of separation of ethics from politics, compliance of ethics with politics, two-level ethics and the unity of ethics and politics (Islami 2013: 26). The fourth theory is the unity of ethics and politics (Islami 2013: 26). According to this theory, ethics is individual politics and politics is collective ethics. Ethics and politics are both branches of practical wisdom and seek to ensure human happiness.

Discussion: 
Farabi has divided civil science into two theoretical and practical parts. He considers ethics as a theoretical part and politics as a practical part. In Farabi's commentary, Ibn Rushd clearly spoke about the separation of the two sciences. But Farabi himself did not try to separate the theoretical aspect from the practical aspect. The relationship between ethics and politics was considered from several angles. From one point of view, several questions were raised to which Farabi's answer should be received. The first question was whether politics, as a public sphere of human life, should pursue moral goals in the private sphere or not? Farabi's answer to this question is positive. Unlike today's political philosophy in the West, they do not believe in the separation of public and private spheres and consider them to be the same. Therefore, it should be said that according to him, ethics and politics are a science that has a single subject and goal. According to him, the goal of ethics and politics is happiness.
The second question was whether politics, as a public sphere, morally creates a sphere independent of the private sphere with its own special logic or not? According to Farabi, the individual moral sphere is not separate from the social moral sphere, and the principles governing them and the goals and objectives of both are common. The complexity of social issues is more than individual issues, but this cannot create a distinct morality.
Another question was whether ethical methods must be used in politics or whether having ethical goals is enough and whether a politician should act ethically. From Farabi's point of view, the science of ethics is not limited to individual moral reform, but also includes social reform, and the duty of the ruler and government in the society is to develop moral values, which must necessarily be attributed to it. On this basis, from Farabi's point of view, the theories of separation of ethics from politics, subordination of ethics to politics, are completely rejected; Two-level ethics is also not acceptable and the principles governing both the fields of ethics and politics are the same. Therefore, he believes in the unity and similarity of ethics and politics, in the sense of subordination of politics to ethics (in the sense of consistent moral standards).
Farabi considers the necessity of community to be certain, but what does he consider its origin? Is it natural, natural, voluntary or rational or instinctive? Farabi, except for the first point of view, which considered social life not natural but caused by external emergency. It accepts the rest of the approaches. But in general, he has an instrumental attitude towards society and considers it a means to achieve perfection and happiness.
Farabi introduces will as having three branches. The first branch of passion comes from feeling. The second category of excitement is caused by imagination. The third branch of passion comes from speech and thinking, which Farabi calls this kind of free will. Like Aristotle, Farabi believes that moderation is a virtue.
Conclusion:
Farabi is a creative and innovative philosopher and offers new and profound products to scholars and scholars of thought, including ethics, politics and their relationship, which is one of the ancient and very broad concepts. The article measures Farabi's view on the relationship between ethics and politics (issue) based on the theoretical framework of the article, which is a combination of three questions and four approaches: the separation of ethics from politics, the subordination of ethics to politics, two-level ethics, and the unity of ethics and politics (method). The hypothesis of the article, which is the second innovation of the article compared to homogeneous articles, considers some concepts such as utopia, happiness, government legitimacy, justice and citizenship rights as the manifestation and operational intersection of the relationship between ethics and politics in Farabi's political philosophy. (innovation) Based on this, Farabi considers the goal of ethics and politics to be the same; Ethics has a political nature and politics has a moral nature. The theories of the separation of ethics from politics, the subordination of ethics to politics, have been completely ruled out; Two-level ethics is also not acceptable and the principles governing both the fields of ethics and politics are the same. Therefore, he believes in the unity and similarity of ethics and politics in the sense of following politics from ethics (in the sense of compatible ethical standards). (Findings) According to this, Farabi is a philosopher who does not find force and domination, conquest and the sword as a way to build an ethical culture. It considers happiness both in terms of belief and in relation to society. The government is morally based on public opinion and will. He based his utopia on voluntary justice based on virtue and rejects natural justice, and in his opinion, all citizens have rights and have a fair share in society. (Result)

کلیدواژه‌ها [English]

  • The relationship between ethics and politics"
  • Farabi'
  • s political philosophy"
  • Madina Fazhaleh
  • happiness"
  • "
  • government legitimacy
ابن منظور، ابوالفضل(1414ق)،  لسان العرب، بیروت: چاپ سوم، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.  
احمدی طباطبایی، سید محمد رضا (1387)، اخلاق و سیاست، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
احمدی، حسین(۱۴۰۰)، «بررسی هستی شناسی اخلاق نزد فارابی»، مجله حکمت معاصر سال دوازدهم، پاییز و زمستان، ش ۲.
ابن مسکویه رازی (1413ق)، تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق، قم: نشر بیدار.
احمدی، حسین و حسن محیطی (۱۳۹۸)، «بررسی هستی شناسی اخلاق نزد فارابی»  شناخت، ش ۸۱.
ارسطو (1366)، سیاست، ترجمه حمید عنایت، تهران: خوارزمی.
اسلامی، سید حسن (1383)، «رابطه اخلاق و سیاست»، فصل نامه علوم سیاسی، ش 26.
افلاطون (1374)، جمهور، ترجمه فؤاد روحانى، تهران: انتشارات علمى فرهنگى.
افلاطون (1380)، قوانین(مجموعة آثار)، ترجمة محمد حسن لطفی، ج4، تهران: خوارزمی.
ایمانی، محسن و صدیقه سروش  (1388)،  «نظریه ابداعی فارابی در تربیت سیاسی و اهمیت آن در عصر حاضر»، مجله روانشناسی و علوم تربیتی،دوره39، ش 1.
آقاجانی، علی (1397)، اخلاق سیاسی از دیدگاه منسیوس و فارابی، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
پولانینى، مایکل،(1370)،  «فراسوى نیهیلیسم،»، مجموعه مقالات خرد و سیاست.
چنگی آشتیانی، مهری (1390)، «ارتباط عقل و دین در فارابی»، مجله حکمت معاصر، دوره 2، شماره 2.
داوری اردکانی، رضا (1362)، فارابی مؤسس فلسفة اسلامی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
راسل، برتراند (1361)، قدرت، نجف دریابندری، تهران: خوارزمی.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن، لبنان – سوریه: دار العلم - الدار الشامیة.
رستمیان محمدعلی ( ۱۳۹۱)، «اخلاق و فرزانگی از منظر فارابی و کنفوسیوس»، اخلاق وحیانی ،سال اول، شماره ۲.
رهبر، عباسعلی و بیژن کیانی شاهوندی (1396)، «بررسی نسبت اخلاق و سیاست در رویکرد تطبیقی دانشمندان غربی و مسلمان (افلاطون و مک اینتایر – فارابی و غزالی»، مجله پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، شماره 22 .
ژکس (1362)، فلسفه اخلاق، ابوالقاسم پورحسینی، تهران: امیرکبیر.
طوسی، خواجه نصیر الدین (1364)، اخلاق ناصری، تصحیح: مجتبی مینوی، تهران: خوارزمی.
عابد الجابری، محمد (1377)، ما و میراث فلسفی مان، سید محمد آل مهدی، تهران: ثالث.
عبدالسلام بن عبدالعالی (1981م)، الفلسفة السیاسیة عند الفارابی، بیروت: چاپ دوم، دارالطبیعة.
 غزالی، محمد (1368)، احیاء العلوم الدین، موید الدین خوارزمی، تهران: علمی و فرهنگی.
فارابی (1371)، التنبیه علی سبیل السعادة، تحقیق: دکتر جعفر آل‌یاسین، تهران: حکمت.
 فارابی (1403ق)،  تحصیل السعادة، تحقیق دکتر جعفر آل‌یاسین، بیروت: دارالاندلس.
فارابی (1907م)، رسالة فی معانی العقل، نجفی و محمدامین، الخانجی، مصر: مطبعة السعادة.
فارابی (1960م)، السیاسة المدنیة، تحقیق دکتر فوزی متری نجار، بیروت: مطبعة کاثولوجیة.
فارابی (1971م)،  فصول منتزعة، تحقیق: فوزی متری نجار، بیروت: دارالمشرق.
فارابی (1991م)،  آراء اهل المدینه الفاضلة، تحقیق دکتر البیر نصری نادر، بیروت: دارالمشرق.
فارابی (1378)،  الملة، ترجمه محسن مهاجرنیا، فصلنامه علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم، سال دوم، ش 6.
فیض کاشانی، ملا محسن (1370)،  الوافی، اصفهان: مکتبه امیر المومنین.
فیومى، احمد بن محمد مقرى (1414ق)،  المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، قم: منشورات دار الرضی.
کاظمی، روح‌الله و قاسم پورحسن (1400)،  «تکامل خودبنیادانه‌ی عقل در تفکّر فارابی»، حکمت معاصر، دوره 12، شماره 2.
کانت، ایمانوئل (1380)،  صلح پایدار، ترجمه محمد صبورى، تهران: به‏باوران.
کچویان، حسین (1382)،  «رابطه اخلاق و سیاست از سنت تا تجدد»، فصل نامه علوم سیاسی، ش 23.
کیخا، نجمه (1394)، «خلاق سیاسی در اندیشه فارابی» مجله حکمت اسلامی، سال دوم ش 2.
گالستون، ماریام  (1386)، سیاست و فضیلت، فلسفة سیاسی فارابی، حاتم قادری، تهران: نشر بقعه.
گائوتا، موسکاو (1370)، تاریخ عقاید و مکتبهای سیاسی از عهد باستان تا امروز، حسین شهید زاده، تهران: مروارید.    
ماکیاولى، نیکولو (1374)، شهریار، ترجمه داریوش آشورى، تهران: کتاب پرواز.
محمدی کیا، طیبه (1402) «تربیت سیاسی فارابی؛ پیوند اخلاق و سیاست» مجله‌ تربیت متعالی، مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده انتشار آنلاین، از تاریخ 16 اردیبهشت. 
مدرسی، محمدرضا  (۱۳۹۱)، «جایگاه اخلاق در مدینة فاضلة فارابی»، معرفت اخلاقی،  سال سوم،  شماره ۱۲.
مقدم، سعید  (۱۳۹۴)، «جامعه شناسی اخلاق در اندیشة فارابی»، معرفت فرهنگی اجتماعی، س 7، ش ۱.
مهاجرنیا، محسن (1380)،  اندیشة سیاسی فارابی، قم: بوستان کتاب.
ناظرزادة کرمانی، فرناز (1376)،  اصول و مبادی فلسفة سیاسی فارابی، تهران: دانشگاه الزهراء.
وبر، ماکس (1376)،  دانشمند و سیاست‏مدار، ترجمه احمد نقیب‏زاده، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
.
Shamsaei , Maryam, Mahmoudi, Abdolreza,( 2017), The Relationship between Ethics and Politics in the View. of Islam and Muslim  Scholars, INTERNATIONAL JOURNAL OF ENVIRONMENTAL & SCIENCE EDUCATION, , VOL. 12, NO. 5, 1391-1399.
Bahrani, Morteza, (2014) , Three Different Readings of al-Farabi’s Political Philosophy, Intl. J. Humanities Vol. 21 (1): (117-142)