675648c2785e9a3
حکمت معاصر

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری کلام اسلامی، دانشگاه شهید مطهری(ره)، تهران، ایران.

2 هیات علمی گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه لرستان. لرستان. ایران.

3 عضو هیئت علمی گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه لرستان

چکیده

بانو امین که مشرب صدرایی دارد، در مواضعی مانند تقسیم‌بندی قوای نفس انسان، نظریه عقول و... تفاوت‌هایی با پیشینیانش دارد. در «نظریه عقول»، او ضمن انتقاد به نظریات پیشین، «نظریه‌ی روح محمدی» را مطرح می‌کند. مسئله پژوهش حاضر بررسی نوع مواجهه او با نظریه عقول و ارزیابی نظریه روح محمدی است. بر اساس یافته‌های پژوهش، بانو امین به هشت اشکال پیرامون نظریه عقول پاسخ می‌گوید: دو اشکال بر تجرد و قدم عقل، پنج اشکال بر مادی بودن عقل و یک اشکال بر ترتیب طولی و عدد عقول است. او از سویی دلایل عقلیِ تجرد عقول را قبول می‌کند و از سوی دیگر بنا بر ادله نقلی و ایرادات قاعده الواحد، مادی بودن عقول را به طور کلی مردود نمی‌داند؛ بلکه آن را «جایز» می‌داند و برای تبیین ربط واحد به کثیر از نظریه روح محمدی استفاده می‌کند. او گاهی روح محمدیه را معادل عقل اول می‌داند و گاهی با مادی دانستن عقل اول و مجرد دانستن روح محمدیه آن‌ها را غیر از هم می‌داند. بنابراین با نقد نظریات موجود در باب عقول، از هر دو نظریه‌ی مادی بودن و تجرد عقول قسمت‌هایی را می‌پذیرد و قسمت‌هایی را نمی‌پذیرد و سرانجام نظریه‌ی جدیدی بیان می‌کند. ترجیح دلایل نقلی و بحث از نظرگاه‌های مختلف، موجب نظریه جدیدی در آراء بانو‌ امین شده است. روش این پژوهش تحلیلی‌ـ‌انتقادی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The critique and investigation of Intellects Theory from the point of view of Banu Amin

نویسندگان [English]

  • shabnam faraji 1
  • Hossein Fallahi Asl 2
  • Fatemeh Ahmadi 3

1 PhD student in Islamic Theology, Shahid Motahari University, Tehran, Iran.

2 Faculty of Islamic Philosophy and Theology, Lorestan University.

3 Faculty of Islamic Philosophy and Theology, Lorestan University.

چکیده [English]

Banu Amin, who is a follower of MullaSadra's School of philosophy, has differences with her predecessors in some positions, such as the forces of the human Self, “Intellects Theory”, etc. Regarding the Intellects Theory, while criticizing the previous theories, she proposes the Theory of the Muhammadiyah's Spirit. The main question of the present research is the critical review of his encounter with the Intellects Theory and the evaluation of the Muhammadiyah's Spirit Theory. In his opinions, the Incorporeal of the First Intellect emphasized and she considers the First Intellect to have a delicate substance. Banu Amin answers the eight problems surrounding the Intellects Theory. Two problems are about the Incorporeal and Being of the intellect, five problems are about the corporeality of the intellect, and one problem is about the longitudinal order and the number of the Intellects. On the one hand, she considers rational reasons for Incorporeal of Intellects to be acceptable. On the other hand, she believes that considering the narrative evidences and the flaws of the rule of “Alvahed”, the corporeality of intellects not rejected in general. Therefore, in the end, she considers the corporeality of Intellects to be permissible and as the alternative Theory uses the Theory of Muhammadiyah's Spirit to explain the relationship between one and many. Sometimes she considers the Muhammadiyah's Spirit to be equivalent to the First Intellect, and sometimes considering the First Intellect to be corporeal and the Muhammadiyah's Spirit to be Incorporeal, she considers them to be differencing from each other. Therefore, Banu Amin criticizes the Theories that existed about Intellects until her time, and accepts and proves some parts of both Theories of Corporeal and Incorporeal of Intellects, and rejects some parts, and finally, expresses a new Theory about Intellects. In addition, in this regard even provides a new definition for the substance. Banu Amin is close to the mystics in the Muhammadiyah's Spirit Theory. Muhammadiyah's Spirit is the first issued from whom the First Intellect is issue, and the same characteristics that the philosophers have listed for the First Intellect; she counts for the Muhammadiyah's Spirit. Relying on narrative reasons and their preference and discussion from different points of view has created this new Theory in the opinions of Banu Amin. The present research method is analytical-critical.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Banu Amin
  • The First Intellect
  • Muhammadiyah'
  • s Spirit
  • Incorporeal of Intellects
  1. نهج البلاغه

    1. امین، نصرت بیگم. (1387). نسیم­های مهربانی: ترجمه و شرحالنفحاتالرحمانیه فیالوارداتالقلبیه. ترجمه: مهدی افتخار، قم: انتشارات آیت اشراق، چاپ اول.
    2. امین، نصرت بیگم. (1384). سیر و سلوک در روش اولیا و طریق پیمودن راه حقتعالی. اصفهان: انتشارات گلبهار، چاپ اول
    3. امین، نصرت بیگم. (1369). معاد یا آخرین سیر بشر. اصفهان: انتشارات بهار، چاپ اول.
    4. امین، نصرت بیگم. (1328). اخلاق و راه سعادت: اقتباس و ترجمه از طهارتالاعراق ابن مسکویه. اصفهان: انتشارات ثقفی، چاپ اول.
    5. امین، نصرت بیگم. (بی‌تا). تفسیرمخزن العرفان در علوم القرآن. جلد 2و3و4و6و13، اصفهان: انتشارات ثقفی، چاپ اول.
    6. 6. ابن سینا، حسین بن عبدالله. (1404). الشفا. ج‌1، به تحقیق سعید زائد، قم: انتشارات مرعشی نجفی، چاپ اول.
    7. حلی، حسن بن یوسف. (1427ق). البابالحادی عشر. شرح فاضل مقداد سیوری حلی، اصفهان: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم.
    8. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1366). شواهدالربوبیه. ترجمه و تفسیر جواد مصلح، تهران: انتشارات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول.
    9. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1384). اسفار اربعه. جلد 3و5، ترجمه: محمد خواجوی، تهران: انتشارات مولی، چاپ اول.
    10. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1387). سه رساله‌ی فلسفی. مقدمه سیدجلال الدین آشتیانی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول.
    11. طباطبایی، سید محمدحسین. (1427ق). نهایةالحکمة. ج1 و2 قم: موسسه نشر اسلامی، چاپ اول.
    12. مجلسی، محمدباقر. (1403ق). بحارالانوار. ج1، 15 و 54، بیروت: موسسه الوفاء، چاپ اول.
    13. همایونی، علویه. (1354ه.ق). ترجمه اربعین الهاشمیه. اصفهان: انتشارات چاپخانه ربانی، چاپ اول.
    14. حسینی شریف، سیدعلی و مقدم، غلامعلی. (1395). «مخلوق اول در روایات و دو مواجهه‌ متفاوت»، آموزه‌های فلسفه‌ اسلامی، شماره 18، ص101-77
    15. 15. رضایی، محمد جعفر. (1394). «تطور ماهیت عقل در امامیه نخستین»، کلام اهل بیت، شماره 1، ص5 تا 22
    16. سعیدی‌مهر، محمد، و فرجی‌پاک، مهدی. (1391). «نقد فخر رازی بر نظریه عقول مشائیان»، جاویدان خرد، شماره 21، ص53 تا 74
    17. عبداللهی، محمد اسماعیل. (1400). «قرآن کریم و چگونگی ارتباط جهان کثرت با جهان وحدت در نظام هستی شناسی عرفانی»،حکمت معاصر، شماره 12، ص331 تا 358
    18. محمدی محمدیه، زهرا و جوارشکیان، عباس. (1392). «بررسی تطبیقی سیر از کثرت به وحدت در هستی‌شناسی افلاطون و ملاصدرا»، حکمت معاصر، شماره4، ص99 تا 119
    19. پناهی‌آزاد، حسن و منانی، فرشته. (1397). «فرهنگ اسلامی، پیشران تولید علوم انسانی در اندیشه‌های انسان‌شناختی بانو امین اصفهانی»، اندیشه نوین دینی، شماره 55، ص91 تا 104
    20. اهل‌سرمدی، نفیسه و ایزدی، مریم‌السادات. (1392). «مقایسه‌ی دیدگاه حکیم مدرس زنوزی و بانو امین در توحید ذات»، الهیات تطبیقی، شماره 10، ص119 تا 130