نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• مرتضی شجاری
• لیلا قربانی الوار

دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه تبریز

چکیده

در علمِ منطق اشتراک لفظی و اشتراک معنوی بر اساسِ وضعِ اعتباری اهلِ زبان تعریف شده است، اما ملاصدرا با اشاره به این‌که فیلسوف اهمیتی برای معانیِ لغوی و عرفی قائل نیست، این دو اصطلاح را دربارة حقایق اشیا و ارتباط لفظِ واحد با آن‌ها تبیین کرده است. بنابر «وحدت تشکیکی وجود» مفهوم وجود مشترک معنوی است، زیرا حاکی از حقیقت واحدی است که در همة موجودات مشترک است، اما بنابر «وحدت شخصی وجود» که ابن‌‌عربی با کشف و شهود بدان رسید و ملاصدرا در مباحث علت و معلول آن را اثبات کرد، یگانه مصداقِ وجود خداوند است و دیگر بحث از اشتراک لفظی یا معنوی وجود منتفی خواهد بود. بر این اساس، «وجود» حقیقتاً به ممکنات اسناد داده نمی‌‌شود، بلکه یا باید با اصطلاح خاص عرفانی به آن‌ها «کائن» گفت و یا باید وجود را به مجاز به آن‌ها نسبت داد؛ مجازی که ملاصدرا آن را «مجاز عرفانی» نامیده و متفاوت از «مجاز لغوی» است.

کلیدواژه‌ها

• اشتراک لفظی
• اشتراک معنوی
• مجاز عرفانی
• وحدت تشکیکی وجود
• وحدت شخصی وجود

عنوان مقاله [English]

The Negation of Content Participation of the Concept of Existence in Islamic Gnosis and Transcendent Theosophy

نویسندگان [English]

• Morteza Shajari
• Leila Ghorbani Alvar

چکیده [English]

In science of logic equivocation and content participation has been described on the basis of the literary contractions among men of letters, but Mulla Sadra referring to that philosopher doesn't pay attention to these contractions, explains the two terms on the basis of realities of things and the relation of single word (wujud) with them. As a result of the "graded unity of being", the concept of existence is content participated; since it indicates on a single truth that is common in all creatures. But according to "particular unity of existence" that Ibn Arabi found it through intuition and Sadra proved it in discussing about cause and effect, the only extension of existence is God and thus, all discussions of equivocation and content participation will be meaningless. Therefore, we cannot really predicate "existence" to the possibilities, but we have two options: either predicate it to them by using a special gnostic term called "entity", or predicate the existence to them, metaphorically. A metaphor mulla Sadra names it as a 'gnostic metaphor' which is different from verbal one.

کلیدواژه‌ها [English]

• equivocation
• content participation
• gnostic metaphor
• the graded unity of being
• particular unity of existence