نویسنده

• فاطمه احمدی

دانشجوی دکتری فلسفه دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

رویکرد نصر به مسالۀ رابطۀ علم و دین، از زاویۀ کلامی سنت‎گرایانه، نوین است. وی با استفاده از یک رویکرد درون‎دینی، با روش تاویل آموزه‎های ادیان و گزاره‎های فلسفی و عرفانی سنت‎های مختلف، در پی آشکارسازی دیدگاه حقیقی دین و سنت، و گرایش‎های معرفتی درون آن در باب خدا، انسان، و جهان بر می‎آید و از این رهگذر، نه تنها درصدد نشان دادن سازگاری دین با نظریات علمی نیست، بلکه تقابل دیدگاه علمی رایج را با دیدگاه دینی نشان می‎دهد. از نظر وی علم واقعی و حقیقی در سازگاری با معرفت حقیقی دینی است. پیونددهندۀ معرفت حقیقی و یقینی علمی و دینی و زمینه‌ساز گفتگو میان آن دو، متافیزیک یا معرفت قدسی است که ابزار آن شهود عقلی می‏باشد. گفتگوی عناصر مثبت و یقینی علم جدید با دین در چارچوب متافیزیک میسر است و بدین ترتیب می‏توان از علم مقدس سخن گفت. با نگاهی نقادانه باید گفت از نظر وی وظیفۀ علم آن است که اطلاعات و شناختی از همۀ ابعاد و مراتب موجودات در اختیار انسان قرار دهد و الهیات باید پرتو وحی را بر مشاهدات این جهان بشر بیفکند؛ یعنی بین شناخت‎های بشری و وحی الهی ارتباط و اتصال برقرار گرداند. اما عبارات نصر در برخی مواضع موهم این معنا است که علم و دین واجد کارکرد یکسانی هستند. انتقاد دیگر این است که با در نظر گرفتن رویکرد کل‎گرایانۀ نصر به علوم جدید در نامقدس دانستن ماهیت آن، به دلیل جوهری بودن یافته‎های مشاهداتی و عرضی بودن یافته‎های شهودی در آن، و نیز لحاظ اینکه وی نتایج و یافته‎های مثبت و حقیقی علوم جدید را در چهارچوبی متافیزیکی مشروع می‎داند، این نتیجه استنباط می‎شود که حتی در صورت برقراری چهارچوب متافیزیکی بر نتایج مثبت و حقیقی علوم جدید، باز هم علوم جدید نامقدس‏اند، هرچند یافته‎هایی حقیقی باشند. در اینجا به نظر می‎رسد ملاک نصر در مقدس شمردن عناصر علمی با اشکال جدی مواجه است، و نمادگرایی قرون وسطایی را، که مانع جدی در راه پیشرفت علمی بوده است، القاء می‎کند.

کلیدواژه‌ها

• علم
• دین
• سنت
• علم مقدس
• حکمت خالده
• عقل شهودی
• علم دینی

عنوان مقاله [English]

Examining and Criticizing of Sacred Science in the View of Seyyed Hussein Nasr

نویسنده [English]

• Fatemeh Ahmadi

PHD Candidate, Department of Philosophy, Allameh Tabatabaee University

چکیده [English]

Seyyed Hussein Nasr believes that science and religion were complemented and divine in ancient ages. In middle ages they were divine also but in new ages and Contemporary centuries. He says that real science is not the contrast with real religion and the study of sacred science and real religion is one of the fascinating areas of human inquiry. In this case, the particular concern of this paper is to explore the interface of science and religion.

کلیدواژه‌ها [English]

• science
• Religion
• tradition
• sacred science
• real religion