675648c2785e9a3
حکمت معاصر

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته دکتری حکمت متعالیه، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،

چکیده

رمزپردازی در عرصه متافیزیک شیوه‌ای است که همواره در ادیان و مکاتب متعدد حِکمی و عرفانی و همچنین هنرهای سنتی نظیر هنر اسلامی ایرانی مورد توجه بوده و به صورت گسترده‌ای به کار رفته است. کاربست این شیوه مستلزم فراهم نمودن مبانی وجودی و معرفتی خاص خود است. با توجه به اینکه رمزپردازی متافیزیکی مربوط به عرصة وجود و هستی است و در حکمت اسلامی اصالت وجود و اصالت ماهیت دو مبنایی هستند که در حوزه مباحث هستی‌شناختی مطرح‌اند و طرفداران هر یک از این مبانی استدلال­های خاص خود را ارائه نموده­اند؛ لذا مسأله این پژوهش بررسی سازگاری این دو مبنا با رمزپردازی است؟ کدام مبنا بر دیگری ارجحیت دارد و دلایل این رجحان چیست؟ دستاورد این پژوهش با توجه به رویکرد عمیق و وسیع مبنای اصالت وجود به هستی و همچنین ابتنای رمزپردازی متافیزیکی بر اساس نگاه تشکیکی و ساختار ذومراتبی هستی، این است که رمزپردازی با مبنای اصالت وجود سازگار است و این مبنا بر اصالت ماهیت رجحان دارد زیرا اصالت ماهیت قادر نیست بنیان نظری رمزپردازی را تأمین نماید. این مدعا در این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی و استدلال عقلی تبیین و تحلیل می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing the compatibility of symbolism with the two bases of the originality of existence and the originality of essence

نویسنده [English]

  • ahmad reza honari

Ph.D. in Transcendental wisdom, institute for humanities and cultural studies

چکیده [English]

Abstract
Symbolism in the field of metaphysics is a method that has always been considered and widely used in various religious and mystical and philosophical schools, as well as traditional arts such as Iranian Islamic art. Applying this method requires providing its own existential and epistemological foundations. Given that metaphysical symbolism is related to the realm of existence, and in Islamic wisdom, the originality of existence and the originality of essence are the two foundations that have been proposed in the field of ontology and each has its own supporters, so this study seeks to answer this question. Are these two bases compatible with symbolism? Which is preferable to the other and what are the reasons for this preference? Given that the basis of the originality of existence provides a deeper look at existence, and also the metaphysical symbolism is based on the gradiation and the hierarchy of existence, so it is consistent with the originality of existence and this is preferable to the originality of essence Provide symbolism theory.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • originality of existence
  • originality of essence
  • symbolism
  • symbol
  • gradation of existence
  • reality and intangible reality
آشتیانی، سید جلال الدین، (1382)، هستی از نظر فلسفه و عرفان، چاپ چهارم، قم، بوستان کتاب
آملی، سیدحیدر، (1422)، تفسیر المحیط الاعظم، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد، چاپ سوم
ـــــــــــــــ، (1382)، انوار الحقیقه و اطوار الطریقه و اسرار الشریعه، قم: انتشارات نورعلی‌نور، چاپ اول
ـــــــــــــــ، (1368)، جامع الأسرار و منبع الأنوار، تهران: انتشارات علمی فرهنگی، چاپ اول
ـــــــــــــــ، (1352)، المقدمات من کتاب النصوص، تهران: قسمت ایران‌شناسی انستیتو ایران و فرانسه پژوهش‌های علمی در ایران، چاپ اول
آیت اللهی، حمیدرضا، (۱۳۸۵)، « مقایسه وجود در اگزیستانسیالسم و اصالت الوجود صدرایی»، پژوهش­نامه علوم انسانی، شماره ۴۹، ص ۱-۳۴
ابن‌ترکه، صائن‌الدین علی، (1375)، شرح گلشن راز، تهران: انتشارات آفرینش، چاپ اول
ابن سینا، (1404)، الشفا (الاهیات)، قم، مکتبه آیه الله مرعشی
ابن‌عربى، محیى‌الدین، (بی‌تا)، الفتوحات المکیه (چهارجلدی)، بیروت: دارالصادر، چاپ اول
اخوان‌الصفا، (1412)، رسائل، بیروت: الدار الاسلامیه، چاپ اول
اعوانی، غلامرضا، (1382)، «مبادی هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی نگاه نمادین به جهان»، خیال، شماره 5، ص 42-53
السراج‌ الطوسى، ابونصر، (1914)، اللمع فى التصوف، لیدن: مطبعه بریل
امامی جمعه، سید مهدی، (۱۳۹۱)، «سنت و سنت­گرایی از دیدگاه فریتیوف شوان و دکتر سید حسین نصر»، الهیات تطبیقی، سال ۳، شماره ۷
امینی، مهدی، (1395)، «بررسی مبانی حِکمی رمز و نماد در اندیشه ملاصدرا»، فصل‌نامه کیمیای هنر، سال پنجم، شماره 18، ص 80-93
بقلى شیرازى، روزبهان، (1374)، شرح شطحیات‏‏، تهران: انتشارات طهورى‏
ـــــــــــــــــــــ، (1426)، مشرب الأرواح‏،‏ بیروت: دارالکتب العلمیه‏
پورنامداریان، تقی، (1375)، رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی، چاپ اول، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی
سبزواری، هادی، (1379)، شرح منظومه، چاپ اول، تهران، نشر ناب
ستاری، جلال، (1376)، رمز اندیشی و هنر قدسی، تهران، نشر مرکز، چاپ اول
سهروردی، شهاب‌الدین، (1375)، مجموعه مصنفات، ج2(حکمه الاشراق)، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ دوم
شاه نعمت‌الله ولی، (1380)، دیوان، کرمان: انتشارات خانقاه نعمت اللهی، چاپ اول
شبسترى، محمود، (1382)، گلشن راز، کرمان: انتشارات خدمات فرهنگى ، چاپ اول
صدرالمتألهین، (1981)، الحکمه المتعالیه فى الاسفار العقلیه الاربعه، بیروت: دار احیاء التراث، چاپ سوم
ــــــــــــ ، (1361)، العرشیه، تهران: انتشارات مولی
ــــــــــــ ، (1363)، مفاتیح الغیب، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول
ـــــــــــــ ، (1387)، سه رسائل فلسفی، چاپ سوم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ سوم
ـــــــــــــ ، (1386)، الشواهد الربوبیه فى المناهج السلوکیه، تحقیق سید جلال الدین آشتیانی، چاپ چهارم، قم، بوستان کتاب
ـــــــــــــ ، (1302)، مجموعه الرسائل التسعه، تهران، بی‌نا
عبودیت، عبدالرسول (1392)، درآمدی بر نظام حکمت صدرایی، تهران: انتشارات سمت
غزّالى، ابوحامد محمد، (بی‌تا)، إحیاء علوم الدین‏، بیروت: دار الکتاب العربى‏، چاپ اول
قبادیانی، ناصرخسرو، (1393)، وجه دین، تهران: انتشارات اساطیر، چاپ چهارم
ـــــــــــــــــــ ، (1363)، جامع الحکمتین، تهران: طهوری، چاپ دوم
کاشانى، عبدالرزاق، (1380)، مجموعه رسائل و مصنفات‏‏، تهران: میراث مکتوب‏
کلینی، محمد ‌بن یعقوب، (1407)، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه 
کمالی‌زاده، طاهره، (1392)، مبانی حِکمی هنر و زیبایی از دیدگاه شهاب الدین سهروردی، تهران: فرهنگستان هنر، چاپ دوم
معین، محمد، (1384)، فرهنگ فارسی معین، تهران: انتشارات نامن، چاپ اول
مکی، ابوطالب، (1424)، علم القلوب، بیروت: دارالکتب العلمیه، چاپ اول
مولوی، جلال‌الدین محمد، (1384)، کلیات دیوان شمس تبریزی، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر تهران: انتشارات طلائیه
ـــــــــــــــــــــــــ ، (1375)، مثنوى معنوى، تهران: انتشارات طلوع، چاپ هجدهم
میرداماد، (1381)، مصنفات میرداماد، ج1 (المختصرات- التقدیسات- الصراط المستقیم)- ج2 (الافق المبین)، تهران: انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ اول
ــــــ ، (1367)، القبسات، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم
همدانی، عین‌القضات، (1387)، نامه‌ها (مکتوبات)، تهران: انتشارات اساطیر، چاپ دوم
هنری، احمدرضا، (1398)، «مبانی هستی­شناسی رمزپردازی در حکمت متعالیه»، پژوهش­های هستی­شناختی، سال هشتم، شماره 15، ص 183-203
ــــــــــــــ ، (1397)، «تحلیل و بررسی سازگاری رمزپردازی با حکمت متعالیه صدرایی»، تأملات فلسفی، سال هشتم، شماره 21، ص 119-147
یزدان­پناه، سید یدالله، (1391)، حکمت اشراق، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ دوم