675648c2785e9a3
حکمت معاصر

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه گیلان

چکیده

رساﻟـ الابراج یا کلمات ذوقیه تنها رسالۀ رمزی سهروردی به زبان عربی است و کمتر بررسی شده است. با تأویل پدیدارشناسانۀ هانری کربن درمی‌یابیم که این رساله در حقیقت حکایت بازگشت عاشقانۀ نفس به موطن اصلی خویش است، که در پدیدار رمزهای واقعی و زنده در سیر حکایت نفس بر او ظاهر می‌شود، به گونه‌ای که از طریق این ظهور می‌تواند او را نجات دهد و به اصل خویش بازگرداند. از نظر کربن، «بازگشت به اصل» همان اصلی است که انسان معاصر در پی دوقطبی شدن حس و عقل جهان‌شناخت پسا-دکارتی، آن را فراموش کرده، که در حقیقت به خاطر از میان رفتن ساحت خیال مجرد یا نفس در جهان‌شناسی معاصر است. آنچه خیال آدمی را فعال و مجرد می‌کند عشق به بازگشت به وطن حقیقی است که گنوس یا معرفت نجات‌بخش آن را متذکر می‌شود و آدمی را به اصل مثالی و فرشته‌‌گون خویش ارجاع می‌دهد. تأویل از نظر کربن، بازگشت به اصل و رب‌النوع پدیدارهاست که در پدیدارهای رمزی متجلی می‌شود. او می‌کوشد تا وجه معاصرانۀ «عالم مثال» را در قالب نظریۀ «تخیل خلاق» و پدیدارشناسی خاص خویش عرضه می‌کند. این جستار حکایت عشق به بازگشت را در آینۀ رمزها، که تجلی‌گاه اصل مثالی پدیدارهاست، نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Hermeneutics of “Lovingly Return” in Sohrevardi’s Resālat al-Abrāj Based on Henry Corbin’s Illuminative Phenomenological Approach

نویسنده [English]

  • Zahra Bahremand

PhD Graduate Persian Language and Literature/ University of Guilan

چکیده [English]

Resālat al-Abrāj or Kalemāte Zowqiye is one of Sohrevardi’s symbolic treatises in Arabic studied less. With Henry Corbin’s phenomenological hermeneutics, we understand it represents the story of lovingly returning of a soul to his original homeland, in which is revealed to the soul his story of travelling through the phenomena of real and live symbols, in such a manner that he is saved and returned to his origin through this revealing. Corbin believes "returning to the Origin" is the very principle that contemporary man has forgotten following the body-mind dualism of post-Descartian cosmology, caused by disappearing of an intermediator i.e. the world of soul in his active and spiritual imagination. What makes imagination agent and spiritual is the love for returning to the true homeland; with gnosis reminding it and referring to the angelic origin. Corbin describes the spiritual hermeneutics as returning to the origins and archetypes of phenomena, revealed to the soul through dematerialization and active imagination in the intermediate world. He tries to represent the contemporary aspect of “mundus imaginalis” as the theory of “active imagination” and his especial phenomenology. Here we present this lovingly returning in the mirror of symbols wherein the origins of phenomena appeared.

کلیدواژه‌ها [English]

  • hermeneutics
  • Sohrevardi
  • Corbin
  • symbol
  • phenomenology
  • Resālat al-Abrāj
پورجوادی، نصرالله (1380). اشراق و عرفان (مقاله‌ها و نقدها). تهران: مرکز نشر دانشگاهی.  
پورنامداریان، تقی (1390). عقل سرخ: شرح و تأویل داستان‌های رمزی سهروردی. تهران: سخن.
سهروردی، شهاب الدین یحیی (1380). مجموعۀ مصنفات شیخ اشراق. ج 3. تصحیح و مقدمۀ سید حسین نصر و مقدمۀ فرانسوی هانری کربن. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ـــــــــــــــــــــــــــــ (1388). حکمـ الاشراق. ترجمۀ فتحعلی اکبری. تهران: علم.
ـــــــــــــــــــــــــــــ (1389). ستایش و نیایش (پنج رساله از شیخ اشراق). ترجمه، تحقیق و تصحیح محمد ملکی. قم: نشر ادیان.
فرانتس، ماری ـ لوئیس ون (1393). «فرایند تفرد»، ترجمۀ مهدی سررشته‌داری؛ در چهار مقالۀ یونگی: شناخت نفس، رویارویی شخصیت مهتر، فرایند تفرد، انسان کیهانی. تهران: مهراندیش. صص 37 ـ 112.
کربن، هانری (1383). از هایدگر تا سهروردی. ترجمۀ حامد فولادوند. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ سازمان چاپ و انتشارات.
ــــــــــــ (1384). تخیل خلاق در عرفان ابن عربی. ترجمۀ انشاءالله رحمتی. تهران: سوفیا.
ــــــــــــ (1387). ابن‌سینا و تمثیل عرفانی. ترجمۀ انشاءالله رحمتی. تهران: سوفیا.
ـــــــــــ (1389). معبد و مکاشفه. ترجمۀ انشاءالله رحمتی. تهران: سوفیا. (الف)
ـــــــــــ (1389). واقع‌انگاری رمزها و علم میزان. ترجمۀ انشاءالله رحمتی. تهران: سوفیا. (ب)
ــــــــــــ (1391). چشم‌اندازهای معنوی و فلسفی: اسلام ایرانی. ج 1. ترجمۀ انشاءالله رحمتی. تهران: سوفیا.
ــــــــــــ (1391). چشم‌اندازهای معنوی و فلسفی: اسلام ایرانی. ج 2. ترجمۀ انشاءالله رحمتی. تهران: سوفیا.
ــــــــــــ (1392). فلسفۀ ایرانی و فلسفۀ تطبیقی. ترجمۀ جواد طباطبایی. تهران: مینوی خرد.
ــــــــــــ (1395). ارض ملکوت: کالبد قیامتی انسان از ایران مزدایی تا ایران شیعی. ترجمۀ انشاءالله رحمتی. تهران: سوفیا.
گروندن، ژان (1391). درآمدی به علم هرمنوتیک فلسفی. ترجمۀ محمدسعید حنایی کاشانی. تهران: مینوی خرد. (الف)
ــــــــــــ (1391). هرمنوتیک. ترجمۀ محمدرضا ابوالقاسمی. تهران: نشر ماهی. (ب)
واعظی، احمد (1389). درآمدی بر هرمنوتیک. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.