نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسنده
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده
این مقاله ضمن اشاره به انواع رویکردها به فلسفه و حکمت اسلامی در عالم معاصر، به بررسی رویکرد متفاوت عبدالجواد فلاطوری می پردازد . فلاطوری بر خلاف خوانش های عمدتا شرق شناسانه از فلسفه اسلامی ،که این سنت را ذیل سنت نوافلاطونی در فلسفه فهم می کنند ، می کوشد تا نقش آفرینی قرآن در فلسفه اسلامی را با توجه به مطالعات تطبیقی و زبانی معاصر تبیین کند . از سوی دیگر در تقابل با خوانش صدرایی و نوصدرایی معاصر و از قضا همسو با هایدگر ، فلسفی شدن کلام و الاهیات اسلامی را مورد نقادی جدی قرار می دهد. طبق تحلیل فلاطوری ، فلسفه و حکمت اسلامی حاصل برخورد دو جهان بینیِ از اساس متفاوت یعنی جهان بینی حاکم بر فلسفه و علوم یونانی و جهان بینی قرآنی است.آنچه از برخورد این دو جهان بینی به وجود آمد فلسفه ای بود که اگر چه در صورت بیشتر یونانی ولی در محتوا عمدتا قرآنی بود .بنابراین این فلسفه نه یونانی صرف ، نه قرآنی صرف و نه آمیزه و التقاطی از این دو بلکه جریانی مستقل و ویژه بود که از سنتز و برآیند آن دو به وجود آمد.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
Falaturi and the Question of the Quranic Origins of Islamic Philosophy
نویسنده [English]
- malek shojaei jeshvaghani
The Associate Professor of Philosophy, Institute for Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]
This Paper, By referring to the different approaches to Islamic philosophy and wisdom in the contemporary world, examines Abdul Javad Falaturi's different approach to Islamic philosophy. Contrary to the predominantly Orientalist readings of Islamic philosophy, which understand this tradition under the Neo-Platonic tradition, Falatouri seeks to explain the role of the Qur'an in Islamic philosophy through contemporary comparative and linguistic studies. According to his analysis, Islamic philosophy and wisdom resulted from the fusion of two different worldviews, namely, the worldview of Greek science and philosophy and the Qur'anic worldview. So this philosophy was neither purely Greek nor purely Qur'anic nor a mixture of the two, but rather a separate and distinctive process arising from their synthesis and consequence.
Introduction
The discussion of the relationship between Greek philosophy and Islamic philosophy is one of the most important and crucial issues among philosophers and historians of philosophy, and the study of main topics in this field clearly shows the diversity of views on this subject.
Approach and method
Hermeneutical-comparative analysis
Discussion and results
Due to the predominance of Mulla Sadra's philosophy in the recent approaches of philosophy and theology in Iran, reading the Peripatetic (Ḥikmat-iMashā'), Illumination (Ḥikmat-i Ishrāq), traditions of Islamic philosophy and even Islamic theology is strongly influenced by this philosophical current and attention to research such as Falaturi reading of Qur'anic origins of Islamic philosophy. Despite the criticisms that have been made and discussed in this paper, it can be a conquest of dialogue between contemporary Mulla Sadra's philosophy and its intellectual rivals, so that through this philosophical struggle, the possibilities and limitations of the dominant Islamic philosophy can be overcome.
Result
It seems that Falaturi, who considers his style of research and questioning to be different, has empathized with Heidegger while reading the developments in key concepts of Greek philosophy such as "time" and its methodological implications, and in a negative step in the pathology of philosophical theology. The more closely we compare these themes of Heidegger's philosophy with Falaturi's methodology, the more seriously the question arises as to whether only considered Heidegger in the historical-comparative study of the evolution of philosophical concepts in Greek and Islamic philosophy. Or is it beyond this comparative-historical study of all the methods of Heidegger's reading of the history of philosophy? It seems that a very positive answer cannot be found for judging in this case.
کلیدواژهها [English]
- The Qur'an
- Islamic Philosophy and Wisdom
- Falaturi
- Heidegger
- New Platonic Critique
- Comparative Philosophy
منابع :
- قرآن کریم.
- ابراهیمی دینانی ،غلامحسین(1396) . قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی،جلد اول ، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی .
- ابراهیمی دینانی ، غلامحسین (1397) . ماجرای فکر فلسفی در اسلام ، انتشارات طرح نو .
- 4. اعوانی ، شهین(1395) . نگاهی تحلیلی به کتاب دگرگونی بنیادی فلسفه یونان در برخورد با شیوه اندیشه اسلامی ، فصلنامه نقد فلسفه ، کلام و عرفان ، سال سوم ، شماره 11 و 12، پاییز و زمستان ،21 تا 30.
- انجمن آثار و مفاخر فرهنگی (1386) . زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
- پیترز ، اف، ای (1384) . یهودیت، مسیحیت و اسلام، 3 جلد ، ترجمه حسین توفیقی ، ادیان مذاهب.
- جوی ،مورنی (1397) . فلسفه قاره ای و فلسفه دین ، ترجمه محمد ابراهیم باسط ، انتشارات طه.
- حکیمی ، محمدرضا (1383) . مکتب تفکیک ، دفتر نشر فرهنگ اسلامی .
- حکیمی ، محمدرضا (1391) . مقام عقل ،انتشارات دلیل ما.
- خسروشاهی ، سید هادی (1393) .تاریخ حیات و روش فلسفی ملاصدرا در بیان علامه طباطبایی ،علامه سید محمدحسین طباطبائی، بررسیهای اسلامی ، به کوشش ج ۲، بوستان کتاب قم .
- شاهچراغ ، سید مسیح (1392) . بررسی و نقد نظریه فیض فارابی از منظر آیات و روایات ، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم قرآن ، دانشگاه قرآن و حدیث.
- طباطبایی ، محمد حسین ، ومرتضی مطهری (1358) . اصول فلسفه وروش رئالیسم ، جلد اول ، انتشارات صدرا .
- طباطبایی ، محمد حسین (1367) . ترجمه تفسیر المیزان ، جلد اول. ترجمه ناصر مکارم شیرازی ، بنیاد علمی و فرهنگی علامه طباطبایی ، انتشارات رجاء.
- فارابی، ابونصر (1985) . الجمع بین رأیی الحکیمین، چاپ البیرنصری نادر، بیروت .
- فخری،ماجد(1372) .سیر فلسفه در جهان اسلام، ترجمه گروه مترجمان ، مرکز نشر دانشگاهی.
- فلاطوری ، عبدالجواد (1360). دو اندیشه شرق و غرب ، مجله مقالات و بررسی ها(دانشکده الهیات دانشگاه تهران) ، ش35 .
- فلاطوری ، عبدالجواد (1373). رابطه دین و فلسفه ، مجله دانشگاه انقلاب ، ش 98-99، تابستان و پائیز ، صص 39-53.
- فلاطوری ، عبدالجواد (1363) . کیهان فرهنگی، شماره 3ص 3. صص 3-15، برای عرضه به غرب چه داریم ؟ با کدام شیوه ؟ رضا داوری اردکانی .
- فلاطوری ، عبدالجواد(1394) . دگرگونی بنیادی فلسفه یونان در برخورد با شیوه اندیشه اسلامی ، محمدباقر تلغری زاده ، انتشارات امیرکبیر ، موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران .
- کلارک، تیموتی (1388) .مارتین هایدگر ، ترجمه پویا ایمانی ، نشرمرکز.
- گندمی ، رضا(1392). فیلون اسکندرانی :موسس فلسفه دینی ، انتشارات سمت.
- مطهری ، مرتضی (1395) . مجموعه آثار شهید مطهری . ج13، جلد نهم از بخش فلسفه، انتشارات صدرا.
- هایدگر ، مارتین (1388) . هستی و زمان ، ترجمه سیاوش جمادی ، انتشارات ققنوس .
- Afnan ,Soheil Muhsin (1964), Philosophical Terminology in Arabic and Persian. E.J. Brill.
- Clark ,Timothy(2011), Martin Heidegger (Routledge Critical Thinkers) ,2nd Edition Routledge.
- De Boer ,T. J. (1907),The History of Philosophy in Islam,p 29 , Publisher: Dover, Year.
- Gadamer, Hans-Georg(1994) , Heidegger’s Ways, trans. John W. Stanley,Albany, NY: State University of New York Press.
- Goichon , Amélie Marie(1937) ,La distinction de l' essence et de l' existence D' Aprés Ibn Sina, , Desclée, de Brouwer.
- Gutas, Dimitri(2002), The Study of Arabic Philosophy in the Twentieth Century: An Essay on the Historiography of Arabic Philosophy, British Journal of Middle Eastern Studies, Vol. 29, No. 1 (May, 2002), pp. 5-25.
- Heidegger, Martin(1962) ,Being and Time , trans. John Macquarrie and Edward Robinson. Oxford: Blackwell.
- Heidegger, Martin (2002), The onto-theo-logical constitution of metaphysics. In The religious, ed.John D. Caputo, 67–75. Malden, MA: Blackwell.
- Inwood ,Michael (1999), Heidegger and his language ,in ,A Heidegger Dictionary (Blackwell Philosopher Dictionaries), Wiley-Blackwell .
- Saleh ,Walid A(2010),Preliminary Remarks on the Historiography of tafsīr in Arabic: A History of the Book Approach, ,Journal of Qur'anic Studies ,Vol. 12 . pp. 6-40.