نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

• محمد سعیدی مهر

دانشیار گروه فلسفه، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

فیلسوفان از گذشته تا کنون کوشیده اند با رویکردی فلسفی پرده از زوایای پنهان پدیده ای که آن را «درد» می نامیم، بردارند. یکی از پرسش‌های اساسی و مقدماتی در این زمینه، پرسش از چیستی (ماهیت) درد است. ابن سینا به مسئله چیستی درد پرداخته است. در نظر ابن سینا مفهوم درد مفهومی بدیهی نیست و از این رو، می توان - بلکه باید- آن را تعریف کرد. وی در کتاب الاشارات و التنبیهات خود تعریف دقیقی عرضه کرده است که بر اساس آن درد عبارت است از ادراک و نایل شدن (رسیدن) به آن چه که نزد ادراک کننده آفت و شر است از آن جهت که آفت و شر است. خواجه نصیرالدین طوسی در شرح خود بر کتاب الاشارات و التنبیهات کوشیده است تحلیل دقیقی از این تعریف ارائه کند. با این حال به نظر می رسد تعریف ابن سینا، علی‌رغم دقت بسیار، ابهاماتی را به دنبال دارد مانند اینکه آیا درد صرفاً یک امر ذهنی (سابجکتیو) است یا اینکه از ویژگی عینی هم برخوردار است. افزون براین، روشن نبودن تمایز «علم حصولی/ علم حضوری» در فلسفه شیخ سبب شده است که در این تعریف، خصیصه حضوری بودن درد به مثابه نوعی ادراک به دشواری بیان شود.

کلیدواژه‌ها

• تعریف درد
• ادراک
• علم حضوری
• ابن سینا

عنوان مقاله [English]

Ibn Sina on the Nature of Pain

نویسنده [English]

• Mohammad Saeedi Mehr

Professor of Philosophy, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran

چکیده [English]

From the past, philosophers through philosophical approaches have tried to uncover the hidden aspects of the phenomenon that we call ‘pain’. One of the basic questions in this regard is the nature of pain to which Ibn Sina has addressed. Avicenna believes that the concept of pain is not self-evident, sonot only onecan define it, but should do so. In his book Al-Isharatva Al-Tanbihāt, he has provided a precise definition of pain,according to whichpain is the perception of what is perceived as a pest and evil qua pest and evil. Nasir al-Din Tusi, in his commentary on the book, has given a detailed analysis of this definition. In spite of its precision, it seems that Ibn Sina's definition suffers from someambiguities, for exampleit is not clear whether the pain is merely a subjective matter or has objective features. Moreover, the lack of clarity in the distinction between acquirable (mediated) knowledge and direct (unmediated) knowledge in Sheikh’s philosophy, has made it difficult to express the being directness feature of pain as a kind of perception, in this definition.

کلیدواژه‌ها [English]

• definition of pain
• perception
• direct knowledge
• Avicenna