675648c2785e9a3
حکمت معاصر

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای فلسفة اسلامی/ دانشگاه تربیت مدرس

2 استاد گروه فلسفه/ دانشگاه تربیت مدرس (نویسندة مسئول)

چکیده

ملا‌رجبعلی تبریزی از فیلسوفان دورة صفوی و معاصر صدرالمتألهین فیلسوف بزرگ جهان اسلام است. با وجود این‌که تبریزی معاصر ملاصدراست به‌شدت با اصالت وجود مخالفت می‌کند و به اثبات اصالت ماهیت می‌پردازد. او در عین حال وجود را امری خارجی و فرع بر ماهیت می‌داند. به‌نظر می‌رسد این دیدگاه متأثر از تعریف وی از ماهیت و وجود و رابطة آن دو در خارج است. در مقالة حاضر به تشریح تعریف تبریزی از ماهیت و وجود و نسبت آن دو در خارج و هم‌چنین ادلة وی بر اصالت ماهیت می‌پردازیم. در پایان نیز بررسی‌ای انتقادی از ادلة تبریزی بر اصالت ماهیت ارائه می‌دهیم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Principality of Quiddity and Objectivity of Existence; In Mulla Rajabali Tabrizi’s View

نویسندگان [English]

  • jabar amini 1
  • mohammad saeedimehr 2

1 Ph.D student in philosophy, Tarbiat Modares University

2 Department of Philosophy, Tarbiat Modares University (corresponding author)

چکیده [English]

Abstract
Mulla Rajabali Tabrizi is one of the Iranian Muslim philosophers who lived in Safavid era and was a contemporary of Mulla Sadra. Tabrizi, however, rejected many principles of Sadra’s philosophy including the principle of the principality of existence. Tabrizi firmly defended the principality of quiddity and at the same time endorsed a kind of objectivity of existence. In this paper, we first examine Tabrizi’s view through exploring his definitions for ‘quiddity’ and ‘existence’ and his picture of the relation between them. Then we raise some fundamental objections against his arguments for the principality of quiddity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Principality of existence
  • principality of quiddity
  • Mulla Rajabali Tabrizi
  • Mulla Sadra
ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1379). ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام، ج 2 و 3، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
آشتیانی، سیدجلال‌الدین (1378). منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران، ج 1 و 2، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم.
پیرزاده، محمد‌ رفیع (‌بی‌تا). المعارف الالهیه، قم: نسخة خطی به شمارة 154/18، کتاب‌خانة عمومی آیت‌الله العظمی گلپایگانی.
تبریزی، ملارجبعلی (1386). الاصل الاصیل (اصول آصفیه)، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
تبریزی، ملارجبعلی (بی‌تا). «رسالة اثبات واجب»، نامة آستان قدس، س 6، ش 1.
ذبیحی، محمد (1386). «ماهیت و وجود از نگاه شیخ اشراق»، فصل‌نامة اندیشة دینی، ش 24.
سبزواری، ملاهادی (1372). شرح المنظومه، قم: لقمان.
شاملو، ولی قلی بن داود قلی (1374). قصص الخاقانی، ج 2، تصحیح و پانوشت: سیدحسن سادات ناصری، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات.
شه‌گلی، احمد (1389). «نقدی بر نظریة اصالت وجود و عینیت ماهیت»، فصل‌نامة اندیشة دینی، پیاپی 37.
شیرازی، سید رضی (1383). درس‌های شرح منظومة حکیم سبزواری، ج 1، ویرایش و تنظیم ف. فنا، تهران: حکمت.
شیرازی، ملاصدرا (1361). العرشیه، تصحیح غلامحسین آهنی، تهران: مولی.
شیرازی، ملاصدرا (1363). المشاعر، به اهتمام هانری کربن، تهران: کتاب‌خانة طوری.
شیرازی، ملاصدرا (1375). مجموع رسائل فلسفی صدرالمتألهین، تحقیق و تصحیح: حامد ناجی اصفهانی، تهران: حکمت.
شیرازی، ملاصدرا (1382). الشواهد الربوبیه فی المناهح السلوکیه، مقدمه، تصحیح، و تعلیق: سیدجلال‌الدین آشتیانی، قم: مؤسسة بوستان کتاب (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی).
شیرازی، ملاصدرا (1981). الحکمة المتعالیه فی الاسفار العقلیة الاربعه، بیروت: داراحیاء التراث.
شیرازی، ملاصدرا (بی‌تا). حاشیه علی الهیات الشفاء، قم: بیدار.
طباطبایی، محمد‌حسین (بی‌تا). نهایة الحکمة، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین.
فیاضی، غلامرضا (1379). «اصالت وجود و عینیت ماهیت»، تلخیص از احمد حسین شریفی، فصل‌نامة پژوهش و حوزه، س 1، ش 1.
فیاضی، غلامرضا (1390). هستی و چیستی در مکتب صدرایی، تحقیق و نگارش حسینعلی شیدان شید، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
القزوینی، الشیخ عبدالنبی (1407 ق). تتمیم امل الامل، تحقیق السید احمد الحسینی، به اهتمام السید محمود المرعشی، مکتبة آیةالله المرعشی.
قمی، قاضی سعید (1381). الاربعینیات لکشف انوار القدسیات، تصحیح و تعلیق نجفقلی حبیبی، تهران: میراث مکتوب.
مصباح یزدی، محمد‌تقی (1372). آموزش فلسفه، ج 1، بی‌جا: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
مطهری، مرتضی (1371). مجموعه آثار، ج 5، تهران: صدرا.