نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

• محمد حسن یعقوبیان

استادیار دانشگاه شهید مطهری

چکیده

شناخت حکمت متعالیه، مرهون توجه به اضلاع ثلاثه آن یعنی حکیم، هندسه معرفتی حکمت متعالیه و تعین فرهنگی-اجتماعی آن است. مسئله اصلی این پژوهش: ضلع سوم یعنی تعین فرهنگی-اجتماعی حکمت متعالیه است که شامل زمینه و زمانه شکل‌گیری حکمت متعالیه و کنش فلسفی صدرا نسبت به آنهاست. روش: به شکل توصیفی-تحلیلی است تا ضمن بررسی توصیفیِ پیشینه، پسینه و حالِ در گذشته حکمت متعالیه و تحلیل کنش معرفتی او در آن شرائط، فهم واضحتری از وضع کنونی ما به دست آید.یافته‌ها: حاکی از آن است که پیشینه این نظام فلسفی از مدرسه حلّه و سنّت حکمی شیراز تا سیاست انسجام‌گرایی در وحدت سرزمینی و رویکرد شیعی در فرهنگ صفویه است. پسینه آن نیز تا رسیدن به سنت حکمی تهران و قم و سایر فرهنگها، بازخوانی حِکمی و انسجام‌گرای صدرائی از تنوعات معرفتیِ درون‌فرهنگی و رویکرد دینی به علم را نشان می‌دهد.نتیجه: عدم تلقی آخرت‌گرایانه صرف به علم و توجه به نظام بازتر آموزشی،رویکرد تطبیقی،زمان این-جهانی و مکان و موقعیّت سرزمینی و التفات موازی به زندگی انضمامی در کنار ابعاد الهیاتی، از جمله مولفه‌های مهم در فهم و ترمیم طرحواره صدرائی و نسبت آن با وضعیت معاصر ماست که می‌تواند رهگشای صیرورت و تکامل فلسفی ما باشد.

کلیدواژه‌ها

• ملاصدرا
• حکمت متعالیه
• تعین فرهنگی-اجتماعی
• هندسه معرفتی حکمت متعالیه

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

Analyzing the social-cultural determination of transcendent wisdom and its relationship with our contemporary era

نویسنده [English]

• Muhammad Hasan Yaghoubian

Assistant professor of shahid Mothahari university

چکیده [English]

The knowledge of transcendent wisdom is due to paying attention to its triangular sides, that is, the sage, the epistemic system of transcendent wisdom, and its cultural-social determination.The main issue of this research is its third aspect, which includes the background and time of the formation of transcendent wisdom and Sadra's Philosophical actions towards them.Method: It is descriptive-analytical in order to obtain a clearer understanding of our current situation while examining the background, Consequences and present of the transcendent wisdom in the past and analyzing his epistemological action in those conditions. Findings: Investigating the cultural-social determination of transcendent wisdom, in its background, is from the Hella school and the tradition of Shiraz to the policy of integrationism in territorial unity and the Shiite approach in Safavid culture. Its history until reaching the philosophical tradition of Tehran and Qom and other cultures shows Sadra's Philosophical and integrative reinterpretation of intra-cultural epistemic variations and a religious approach to science. Conclusion: Absence of a purely eschatological view of science and attention to a more open educational system, a comparative approach, the time of this world and the place and territorial situation, and parallel attention to concrete life along with theological dimensions, are among the important components in understanding and restoring the Sadrai schema and its relationship with our contemporary situation, which can be the guide to our philosophical development and evolution.

کلیدواژه‌ها [English]

• Mulla Sadra
• transcendent wisdom
• socio-cultural determination
• epistemic geometry of transcendent wisdom