نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• رضا اسکندری ¹
• روح الله سوری ²

¹ دانشجوی دکتری فلسفه اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی تهران

² استادیار گروه فلسفه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

مسئله پژوهش پیش‌رو کالبد شکافی و بازشناسی دوگونه تبیین از وحدت نفهته در تشکیک وجود بوده و در صدد نقد برداشت سنخی از آنف در مسئله تشکیک است؛ مصباح‌یزدی طبق تبیین سنخی از وحدت، تحقق خارجی برای او نمی‌بیند و وحدت را به وجودی بالقوه و بدون مابازاء خارجی، تقلیل می‌دهد؛ به‌گونه‌ای که تنها در ذهن مستقر بوده و صدق حقیقی‌ای بر خارج ندارد. اما آقاعلی مدرس به وحدت سریانی گرایش دارد و درنتیجه تحقق بالفعل وحدت، در خارج را می‌پذیرد. هستی از نگاه او فعل خداوند است که با وحدت سِعی و به‌گونه تشکیکی سریان می‌یابد. بنابراین کثرات در متن همین وجود منبسط پدید می‌آیند و درون همان می‌آرمند. پژوهش پیش‌رو با روش تحلیلی- انتقادی نخست به تبیین این‌دو دیدگاه پرداخته و سپس وحدت سنخی را برپایه وحدت سریانی نقد می‌کند. یافته‌های اصلی این پژوهش عبارتند از: 1. وحدت مفهوم وجود، به وحدت خارجی آن می‌انجامد که تنها به‌گونه سریانی تصورپذیر است. 2. اصرار بر وحدت سنخی، به تباین وجودها خواهد انجامید. 3. وحدت سنخی، ویژه ماهیت‌هاست و نمی‌تواند وصف ذاتی وجود باشد. 4. وحدت سنخی، به تجافی در عالم می‌انجامد که با نگاه میانی‌اندیشیِ حکمت متعالیه سازگار نیست. 5. وحدت سنخی، امکان جریان در تمایز تشکیکی را نداشته و انگاره‌ای خودمتناقض است. 6. وحدت سنخی با اصالت وجود سازگاری ندارد. در نتیجه، به نظر می‌آید نمی‌توان زیر بار معنای سنخی از وحدت رفته و تشکیک در وجود را وحدت سنخی معنا کنیم.

کلیدواژه‌ها

• تشکیک
• وحدت سنخی
• وحدت سریانی
• آقاعلی مدرس زنوزی
• مصباح یزدی

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

A critical analysis of the Sankhi unity of existence based on the Syriac unity, with an emphasis on the views of Professor Misbah and Agha Ali Modares Zenozi

نویسندگان [English]

• Reza Eskandari ¹
• Rouhollah Souri ²

¹ Doctoral student of Islamic philosophy, faculty of literature and humanities, Khwarazmi University, Tehran

² Assistant Professor, Department of Philosophy, Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Mesbah Yazdi speaks of the unity of existence. He does not see an actual and external realization for unity, and he considers unity to have only a potential existence and no external elements; In such a way that it is based only in the mind and has no real truth outside. But Agha Ali Modares is inclined towards Syriac unity and as a result he accepts the actual realization of unity abroad. From his point of view, existence is the act of God, which flows with the unity of effort and in a way of doubt. Therefore, multiples appear in the text of this expanded existence and are inside it. The present research first explains these two points of view with analytical-critical method and then criticizes Sanakhi unity based on Syriac unity. The most important of these criticisms are: . The unity of the concept of existence leads to its external unity, which is conceivable only in a Syrian way. 2. Insisting on the unity of Sankhi will lead to the differentiation of beings. 3. Vahdat Sankhi is specific to essences and cannot be an intrinsic description of existence. 4. Vahdat Sankhi leads to confusion in the world, which is not compatible with the middle view of transcendental wisdom. 5. Sankhi unity does not have the possibility of flow in the distinction of Tashki and is a self-contradictory idea. 6. The unity of Sankhi is not compatible with the originality of existence.

کلیدواژه‌ها [English]

• Tashkik
• Vahdat Sankhi
• Vahdat Siriani
• Agha Ali Modares Zenozi
• Misbah Yazdi