نویسنده

• حمید پارسانیا

عضو هیئت علمی دانشگاه باقر‌العلوم، قم، ایران

چکیده

برهان صدیقین به شکلی که ابن‌سینا آن را نخستین‌بار برای برهان امکان و وجوب به کاربرد، از طریق آثار ابن‌رشد و ابن‌میمون در قرون وسطی، به آثار توماس آکویناس راه یافت. مفاهیم مربوط به این برهان چنانکه مورد‌نظر ابن‌سینا بود، در این آثار منتقل نشد و آشفتگی برهان در فلسفه بعد از رنسانس غرب نیز ادامه یافت. در این مقاله برهان امکان و وجوب از قرن هفدهم به بعد در تاریخ فلسفه غرب دنبال شده است. مدّعای مقاله این است که لایبنیتس و ولف، برهان را بر مدار امکان احتمالی و نه امکان ماهوی اقامه کرده‌اند و اشکالاتی که از ناحیه‌ی هیوم و کانت و دیگران بر این برهان به تقریر آکوئیناسی آن اقامه شده، خالی از قوّت نیست. در بخش پایان، قوّت و قدرت تقریر سینوی برهان در ردّ اشکالاتی که از قرن هفدهم به بعد نسبت به برهان وارد آمده، اثبات شده است.

کلیدواژه‌ها

• امکان احتمالی
• امکان ماهوی
• برهان امکان و وجوب
• حمل اوّلی
• حمل شایع

عنوان مقاله [English]

Cosmological Argument (Demonstration of Necessity and Contingency) and Criticisms of Hume and Kant

نویسنده [English]

• Hamid Parsania

Bagher al-Olum, Qom, Iran

چکیده [English]

The Siddiqin proof as presented by Avicenna for the first time to express the proof from contingency and necessity, entred into the works of Thomas Acquinas through Arerroes and Maimonides in the middle ages. The concept related to this proof was not conveyed in the works of the above-mentioned authors and this led to a kind of ambiguity in that proof in philosophy after the western Renaissance. This article deals with the proof from contingency and necessity as reflected in western philosophy since the 17th century. The present article claims that Leibniz and Wolff appealed to this proof on the basis of possible Contingency rather than essential Contingency and also the criticisms aimed at its Thomistic account by Hume and Kant is not devoid of some strength and validity. In the final part of the article, the validity and strength of Avicennan account of the proof are cited and emphasized, so as to reject the criticisms aimed at it since the 17th century onward.

کلیدواژه‌ها [English]

• POSSIBLE CONTINGENCY
• PRIMARY AND ESSENTIAL PREDICATION
• ESSENTIAL CONTINGENCY
• PROOF FROM CONTINGENCY AND NECESSITY
• Common technical predication