675648c2785e9a3
حکمت معاصر

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادریار فلسفه اخلاق، دانشگاه زنجان

2 کارشناسی ارشد فلسفه دین، دانشگاه مفید

چکیده

در روان شناسی، شناخت شخصیت و اجزای آن نقش بنیادینی در درمان اخلالات روانشناختی دارد. از طرفی نفس شناسی نیز در بسیاری از نظریات اخلاقی مبنای شکل گیری فضایل اخلاقی است. از آنجا که نفس در نظریات اخلاق فلسفی اسلامی قرابت هایی با شخصیت در نظریات روان شناسی دارد، می توان از شباهت ها و تفاوت های نفس شناسی و شخصیت شناسی سراغ گرفت. نظریه شخصیت فروید به عنوان نظریه ای مهم در روانشناسی و نفس شناسی ابن مسکویه به عنوان مقدمه یکی از مبنایی ترین نظریات اخلاق اسلامی در این پژوهش با یکدیگر مقایسه می شوند. یافته های این تحقیق نمایانگر این است که علرغم شباهت هایی که میان این دونظریه وجود دارد، تفاوتی مهم در منشاء و معنای  ارزش های اخلاقی در هریک از آنها قابل مشاهده است.  در نظریه فروید ارزش های اخلاقی محصول فرآیندی ناخودآگاه بوده و کمال اخلاقی در تعارض با سلامت روانی قرار می گیرند. اما در نفس شناسی ابن مسکویه فضایل اخلاقی با عقلانیت پیوند خورده و به نحو آگاهانه و اختیاری حاصل می شوند.  بر همین اساس در این نظریه کمال اخلاقی، عقلانیت و بهداشت روان با یکدیگر همسو هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analytical Comparison between Ibn Miskawayh's Self-Cognition Theory and Freud’s Theory of Personality

نویسندگان [English]

  • raham sharaf 1
  • mohammad reza monsefi 2

چکیده [English]

Abstract
In psychology, the recognition of personality and its components plays a fundamental role in the treatment of psychological disorders. On the other hand, self-cognition is also the basis for the formation of moral virtues in many moral theories. Since the ‘self’ in Islamic philosophical ethical theories has some similarities to personality in psychological theories, one can compare, in some ways, self-cognition to personality-cognition. In this paper we seek to compare Freud's theory of personality, as an important theory in psychology, to Ibn Miskawayh’s self-cognition theory, as an introductory to one of the most fundamental Islamic ethical views. The findings of this research show that, despite their similarities, there is a significant difference in the origin and meaning of moral values ​​between these theories. In Freud's theory, ethical values are the product of a subconscious process and actually ethical perfection is in conflict with mental health. But in Miskawayh’s self-cognition theory, ethical virtues are linked to rationality and are achieved consciously and voluntarily. Accordingly, in this theory, moral perfection, rationality and mental health are aligned.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: psychology
  • Personality
  • psychology
  • Ethics
  • moral perfection
  • moral value
۱-ابن مسکویه، احمد (1961)، تهذیب الاخلاق، بیروت، طبع علی مطابع دار مکتبه الحیاه.
۲-ابن مسکویه، ابوعلی احمد بن محمد (1381)، تهذیب الاخلاق و تطهیرالاعراق، ترجمه و توضیح علی اصغر حلبی، تهران، نشر اساطیر.
۳- ارسطو (1381) ، اخلاق نیکوماخوس، دورۀ دو جلدی، ترجمه دکتر سید ابوالقاسم پورحسینی، تهران، نشر دانشگاه تهران.
بورمان، کارل (1389)، افلاطون، تهران، انتشارات طرح نو.
۴-دورانت، ویلیام جیمز(1335)، تاریخ فلسفه غرب،ترجمه عباس زریاب خوبی،تهران، نشرکتابخانه دانش با همکاری فرانکلین.
۵- مهاجر نیا، محسن (1380)، اندیشۀ سیاسی مسکویه، چاپ اول، قم،نشر بوستان کتاب قم.
 ۶- حیدری، احمد علی (1391)، هم­ارزی تکامل نهاد اخلاق در فرد و نوع با رجوع به اندیشۀ فروید، تبریز، نشریۀ پژوهش­های فلسفی، دانشگاه تبریز.
۷- فروید، زیگموند، (1383آ)، خود و نهاد، ترجمه حسین پاینده، در پل ریکور و ... [و دیگران]،  مبانی نظری مدرنیسم (مجموعه مقالات)، ترجمه هاله لاجوردی...[و دیگران]، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ انتشارات.
۸-  -----------، (1383ب)، ورای اصل لذت، ترجمه یوسف اباذری، در زیگموند فروید و ... [و دیگران]،  روانکاوی (1): (مجموعه مقالات) ترجمه حسین پاینده...[و دیگران]، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ انتشارات.
۹- . فروید، زیگموند، (1383ج)، پیش درآمدی بر خودشیفتگی، ترجمه حسین پاینده، در زیگموند فروید و ... [و دیگران]،  روانکاوی (1) (مجموعه مقالات) ترجمه هاله لاجوردی...[و دیگران]، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ انتشارات.
۱۰- فروید، زیگموند، (1383د)، تحقق آرزو، ترجمه مهسا کرم­پور، در زیگموند فروید و ... [و دیگران]،  روانکاوی (1) (مجموعه مقالات) ترجمه حسین پاینده...[و دیگران]، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ انتشارات.
۱۱-  فروید، زیگموند، (1383ه)، رئوس نظریه روانکاوی، ترجمه حسین پاینده، در پل ریکور و ... [و دیگران]،  روانکاوی (2) (مجموعه مقالات) ترجمه حسین پاینده...[و دیگران]، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ انتشارات.
۱۲-  فروید، زیگموند (1389)، تمدن و ملالت­های آن، ترجمۀ محمد مبشری، تهران، نشر ماهی.
۱۳- پروین، لورنس ای، جان، اولیور پی (۱۳۸۱ ) ، شخصیت: نظریه و پژوهش، ترجمه محمد جعفر جوادی و پروین کدیور، تهران، نشر آییژ
۱۴ – شولتز، دوان(۱۳۹۲)، نظریه های شخصیت، ترجمه یوسف کریمی، فرهاد جمهری، سیامک نقشبندی، تهران، نشر ارسباران