نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

• مسعود امید

دانشیار فلسفه، دانشگاه تبریز،

چکیده

چکیده
می توان تعریف یا تفسیر سوژه یا فاعل شناسا را در نظام های مختلف فلسفی که متضمن بحث از آن اند یا باآن مرتبط اند، مورد پرسش و پی جویی قرار داد.با این وصف مساله تحلیل و تفسیر مقایسه ای حقیقتی به نام فاعل شناسا را می تواند یکی از مهم ترین مسایل  مربوط به فرا معرفت شناسی(metaepistemology) به شمار آورد.
در همین چارچوب،مساله این نوشتار آن است که اگرماهیت سوژه یا فاعل شناسا در فلسفه جدید و در نزد فیلسوفانی مانند کانت تک ساحتی است، درفلسفه اسلامی معاصر، که در مقام مواجهه و گفتگو با چنین فلسفه هایی برآمده است، چند ساحتی است؟در اینجا اختصاصا به آرای یکی از فیلسوفان اسلامی معاصر یعنی  مرتضی مطهری در این باب خواهیم پرداخت. با این وصف سوال این است که دیدگاه مطهری، به عنوان یکی از مفسران فلسفه اسلامی و طراحان معرفت شناسی معاصر فلسفه اسلامی در مواجهه با فلسفه جدید و به ویژه کانت، در باب ابعاد و جنبه های سوژه چیست؟
 براساس مجموعه آرا واندیشه های مطهری، مبداء شناسایی وفاعل شناسایی از سه وجه معرفتی، هستی شناختی و روان شناختی (فلسفی) برخوردار است. وجه معرفتی وعلمی آن مربوط به طرح نظریه عقلانیت شهودی او مبتنی بر معقولات ثانی و تصدیقات بدیهی است، وجه هستی شناختی را باید در مولفه هایی مانند نظریه وجود ذهنی وتجرد ادراک پی جویی کرد و در نهایت وجه روان شناختی (فلسفی)را در رابطه با مولفه هایی چون علم حضوری، قوای ادراکی و... یافت.

کلیدواژه‌ها

• کلیدواژه ها: ماهیت سوژه
• فلسفه اسلامی معاصر
• مطهری
• سوژه سه وجهی
• وجوه معرفتی وهستی شناختی و روان شناختی

عنوان مقاله [English]

Morteza Motahhari on Three-Dimensional Subject In Contemporary Islamic Philosophy

نویسنده [English]

• masoud omid

Associate Professor of Philosophy department, University of Tabriz, corresponding author,

چکیده [English]

Abstract
One can inquire about the definition or interpretation of the ‘subject’ in various philosophical systems. So, the comparative analysis and interpretation of the subject can be counted as one of the most important issues is meta-epistemology.
In this regard, this paper seeks to know given that the identity of the subject in modern philosophy and for philosophers such as Kant is one-dimensional, how many dimensions it has in contemporary Islamic philosophy which emerged through confrontation and dialogue with modern philosophy? Here we will focus on the views of one of contemporary Islamic philosopher, namely, Morteza Motahhari. The question is that: what is Motahhari's viewpoint on the dimensions and aspects of the subject, as one of the commentators of Islamic philosophy and contemporary epistemology designers of Islamic philosophy confronting with modern philosophy, particularly Kant’s philosophy?
According to Motahhari's ideas and thoughts, the subject has three types of epistemological, ontological and psychological (philosophical) aspects. Its epistemological and scientific aspects relate to his theory of intuitive rationality based on secondary intelligibles and self-evident judgments. The ontological aspect must be sought in elements such as the theory of mental existence and perception abstraction. And ultimately, the psychological (philosophical) aspect is associated with the components such as Knowledge by presence, perceptual power, and so on.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: nature of the subject
• contemporary Islamic philosophy
• Motahhari
• epistemological
• ontological
• psychological aspects