675648c2785e9a3
حکمت معاصر

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشیار فلسفه/ دانشگاه تبریز

چکیده

چکیده
در این مقاله سعی می‌کنم نشان دهم که با وجود اختلاف زمانی یا تاریخی و جغرافیایی بین فلسفة مکتب کیوتوی ژاپن در قرن بیستم و حکمت اسلامی شباهت‌های درخور تأملی برای مطالعات تطبیقی وجود دارد. بنابراین به نظر نگارنده «امکان گفت‌وگو» بین این دو تصورشدنی است. با این حال، این مقاله ادعا نمی‌کند که تطبیق کامل و منطقی بین این دو مکتب قابل حصول خواهد بود. مکتب کیوتو در ذن بودیسم سنتی ژاپنی و تفکر عرفانی و فلسفی مغرب‌زمین ریشه دارد و نمایندگان کلیدی آن عبارت‌اند از: نیشیدا کیتارو، نیشیتانی کیجی، و تانابه هاجیمه. در این مقاله عمدتاً بر اندیشه‌های دینی و عرفانی نیشیدا و نیشیتانی متمرکز خواهیم شد. نیشیدا کیتارو پایه‌گذار مکتب کیوتو محسوب می‌شود. اندیشة غالب در این مکتب مبتنی‌بر مفهوم نیستی، خدا، تجلی، عشق، دین، و مسئلة نفس است. از سوی دیگر، در حکمت اسلامی نیز تقریباً به مفاهیم مشابهی در اندیشة نمایندگان برجستة آن مانند مولوی، صدرا، و ابن‌عربی، که تحت تأثیر سنت دینی و قرآنی و سنت فلسفة یونانی (از جمله فلسفه‌های نوافلاطونی) قرار دارند، برمی‌خوریم. این مقاله بر آن است که با تمرکز بر مفاهیمی مانند نیستی، خدا، تجلی الهی، عشق الهی، دین، و نفس در هر دو طرف «امکان» گفت‌و‌گو را نشان دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The possibility of dialogue between the ‘Kyoto School’ and ‘Islamic Philosophy’

نویسنده [English]

  • mohammad asghari

Associate Professor of Philosophy, University of Tabriz

چکیده [English]

Abstract
Despite the temporal or historical and geographical differences between Japanese Kyoto Philosophical School in twentieth Century and Islamic Philosophy, there are remarkable similarities for doing comparative studies and therefore, according to the author, ‘the possibility of dialogue’ between them is conceivable. However, this article does not claim that a full logical correspondence between these two schools can be established. Kyoto is rooted in traditional Japanese school of Zen Buddhism and mystical and philosophical thoughts of the West. Key representatives of the school are Kitaro Nishida, Nishitany Keiji and Tanabe Hajime, which, in this article, we will focus mainly on religious and mystical ideas of Nishida and Nishitany. Nishida Kitaro is considered as the founder of Kyoto School. The prevailing thought of the school is based on the concepts of nothingness, God, manifestation, love, religion and soul. On the other hand, we encounter almost the same concepts in Islamic philosophy in the  thoughts of its prominent representatives such as Rumi, Ibn Arabi, Sadra affected by religious tradition, the Quran, and Greek philosophy (including the Neo-Platonic philosophy). Focusing on concepts like God, divine manifestation, divine love, religion and soul on both sides, this paper seek to show the ‘possibility’ of dialogue between them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Kyoto School
  • Islamic philosophy
  • God
  • manifestation
  • Nishida
  • Rumi
  • dialogue
کتاب‌نامه
قرآن مجید.
ابن‌عربی، محی‌الدین (بی‌تا). فتوحات مکیه، بیروت: دار صادر.
اصغری، محمد (1392). «جایگاه خدا در فلسفة نیشیدا کیتارو»، پژوهش‌نامة فلسفة دین (نامة حکمت سابق)، س 11، ش 1.
جوادی آملی، عبدالله (1371). تحریر تمهید القواعد، تهران: الزهراء.
خوش‌صحبت، مرتضی و محمد جعفری (1390). «تبیین برهان معرفت نفس بر مبنای حدیث «من عرف نفسه فقد عرف ربه»»،  فصل‌نامة معرفت کلامی، س 2، ش ۲ (پیاپی ۶).
شجاری، مرتضی (1388). خدا و آفرینش در فلسفه و عرفان اسلامی، تهران: طراوت.
شجاری، مرتضی و زهرا گوزلی (1392). «علم و نقش آن در کمال آدمی از دیدگاه ابن‌عربی و ملاصدرا»، پژوهش‌های فلسفی دانشگاه تبریز، دورة هفتم، ش 13.
عطار نیشابوری (1393). تذکرة الاولیا، تصحیح متن دکتر محمد استعلامی، تهران: زوار.
مولوی، جلال‌الدین رومی (1389 الف). مثنوی معنوی، براساس نسخة تصحیح‌شدة رینولد نیکلسون، با مقدمة استاد بدیع‌الزمان فروزانفر، با مقدمة قوام‌الدین خرمشاهی، تهران: دوستان.
مولوی، جلال‌الدین رومی (1389 ب). کلیات شمس تبریزی، براساس تصحیح و طبع استاد بدیع‌الزمان فروزانفر، با مقدمة دکتر دوان بیاتی، تهران: دوستان.
نوالی، محمود (1395). ««من» به‌عنوان اصلی‌ترین انگیزۀ انسانی»»، پژوهش‌های فلسفی دانشگاه تبریز، دورة دهم، ش 19.
نوالی، محمود (1387). «حقیقت و عدم در نظر مولوی و هیدگر»، پژوهش‌های فلسفی دانشگاه تبریز، دورة دوم، ش 205.
یثربی، یحیی (1387). عرفان نظری، تهران: بوستان کتاب.
 
Dalissier, Michel (2005). ‘The Idea of the Mirror in Nishida and Dōgen’ at www.reseau-asie.c Wilkinson.
Heisig, j. (2001). Philosophers of Nothingness: An Essay on the Kyoto School, California: University of California Press.
Nishida, Kitaro (1987). Intuition and Reflection in Self-Consciousness, Nanzan studies in religion and culture: Publisher SUNY Press.
Nishida, Kitaro (1990). An Inquiry into the Good, translated by Masao Abe and Christopher Ives, New Haven: Yale University Press.
Nishida, Kitaro (1993). Last Writings: Nothingness and the Religious Worldview, University of Hawaii Press.
Nishitani, Keiji (1982). Religion and Nothingness, Trans. Jan Van Bragt, Berkeley, California: University of California Press.
Nishitani, Keiji (1990). The Self-Overcoming of Nihilism, Trans. Graham Parkes and Setsuko Aihara, Albany: SUNY Press.
Ozaki, Makoto (1990). Introduction to the Philosophy of Tanabe: According to the English Translation of the Seventh Chapter of the Demonstration of Christianity, Vol. 6, Rodopi.
Robert (2009). Nishida and Western philosophy, Ashgate Publishing Company.
Suares, Peter (2010). The Kyoto School's Takeover of Hegel: Nishida, Nishitani, and Tanabe Remake the Philosophy of Spirit, Lexington Book.
Tanabe, Hajime (1990). Philosophy as Metanoetics, University of California Press.