نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسنده
دانشجوی دکتری فلسفة حکمت متعالیه، دانشگاه فردوسی مشهد، پردیس بین‌الملل
چکیده
تقریر متداول و مرسوم از سخنان عرفا در خصوص مقام ذات حق تعالی، لابشرط مقسمی بودن آن است. اما در این مقاله با الهام از تقسیم‌بندی عمیق و جدیدی که مرحوم غروی اصفهانی از صرف حقیقت، ماهیت، و هویت ارائه داده است اعتبار دیگری که در آن نه لحاظ با غیر، که مفاد لابشرط مقسمی است درنظر گرفته می‌شود و نه عدم لحاظ با غیر را اثبات کرده و این اعتبار را مناسب‌ترین لحاظ برای ذات غیبی حق دانسته و به دنبال آن، اعتبار لابشرط مقسمی را مربوط به ذات حق در مقام ظهور و بروز در مجالی اسمائی و اعیانی و تجلی و تنزل و تعین در مواطن و مطالع کونی و خلقی می‌دانیم. این در حالی است که اعتبار مورد نظر ما، مربوط به لحاظ غیب الغیوب و ابطن کل الباطن و غیب مغیب و عنقای مغرب و کنز مخفی دانستن ذات حق است که بر طبق آن با فرایند ظهور و تجلی، تباین ذاتی داشته و هیچ‌گونه حضور و نزولی در محاضر ربوبی و حضرات وجودی نداشته، بلکه همچنان با وجود تعینات تفصیلی و تجلیات نامتناهی، در کمون صرف و بطون محض، مستقر و مستغرق بوده و جامع و شامل و هاضم ظهور اسم الظاهر مقید و بطون اسم الباطن مقید که از اسمای الهی هستند است. در ادامه شواهدی از عبارات عرفا در کتب عرفانی که به طرز بسیار لطیفی به اعتبار مورد نظر ما، اشاره‌ای داشته‌اند را ذکر کرده، در بخش نهایی، که مهم‌ترین بخش مقاله است، به لوازم دیدگاه مختار پرداخته شده و در پی آن، تمامی لوازم اعتبار لابشرط مقسمی ذات حق را ابطال و انکار کرده و مقابل آن‌ها را در مورد اعتبار مزبور، اثبات کردیم؛ لوازمی چون تحقق اجتماع و ارتفاع نقیضین در مرتبة غیب ذات، انکار تحقق اسما و صفات چه با حیثیت تقییدی اجمالی اندماجی و چه با حیثیت تقییدی تفصیلی شأنی، تباین ذاتی داشتن با ظهور و تجلی در مرائی و مجالی، غیب مغیب و عنقای مغرب و کنز مخفی‌ماندن ذات، سلب اسناد وجود اطلاقی و عدم اطلاقی، مجهول مطلق ازل و ابد بودن ذات حق و مقام مسکوت عنها.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Theosophists’ Agnostical Approach about the God Essence Status
نویسنده [English]
- Manouchehr khademi
چکیده [English]
The absolutely unconditioned status is the usual reading of theosophists’ words regarding the essence of God. But in this article inspiring from a deep and novel division, offered by late Gharavy Isfahany, known as Kompany, regarding the mere truth, quiddity and identity, we will prove another consideration in which neither considering others, so the tenor of the absolutely unconditioned is taken, nor non-considering others is considered. Also we recognize the consideration, the most suitable attention to God’s furtive essence and in the wake of it we consider the absolutely unconditioned in connection with god’s essence in the level of appearance and divulgence in nominal, genuine, emersion, comedown, and creatures places and opening verses. On the other hand, the consideration is related to the attention to the most secretive of the secrets, and the most intrinsic conscience of every consciences and the invisible Maghib and Angha-e-Maghreb and knowing the God as the hidden treasure which is in inherent heterogeneity with the process of appearance and emersion and has no presence and descent in God and the existential Hadavat presences, rather it is deep-seated and steeped in the mere secret and mere consciences, with stairs extended and emerged infinitely. Also being comprehensive, it involves the appearance of restricted Esm-alzaher and consciences of restricted Esm-albaten which are from divine names. Also we present some theosophists’ statements from some theosophical books in which they tenderly have had hinted the consideration in question. At the final section, the most important section of this paper, I want to deal with the implications of my viewpoint. I disprove and deny the consequences of the absolutely unconditioned consideration of God, and demonstrate their opposites, regarding the aforesaid consideration, consequences like the realization of the collection and the disavow of the opposites in the stair of invisibility of essence, denying the realization of names and epithets, either with dissolved glancing limited mode or extended limited one, having inherent heterogeneity with appearance and emersion in mirrors and places of appearance, the Maghib invisibility, Angha-e-Moghrib, the essence remaining, hidden treasure, divesting aspiration of absolute and inapplicable being, eternity of absolute unknown of God’s essence and the stair left unsaid.
کلیدواژه‌ها [English]
- Essence
- appearance
- consciences
- absolute-divided
- the Maghib invisibility
- angha-e-moghrab
- collection of opposites
)