675648c2785e9a3
حکمت معاصر

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه قم

چکیده

موقعیت آیت­الله جوادی­آملی در ایران بعد از انقلاب بسیار شبیه به جایگاه فیلون­ یهودی در اسکندریه قرن اول میلادی می­باشد؛ به­نحوی که می­توان و باید ریشه­ی بسیاری از عقاید کلان هر دو فیلسوف را در شرایط اجتماعی­شان جست­وجو نمود؛ چراکه نوعِ اندیشه­ورزی یک شخص  نمی­تواند بی­ارتباط با شرایط اجتماعی­اش بوده باشد. اما در این میان، اسکندریه به دلیل سبقت زمانی و چیدمان متنوع فرهنگی­اش، خاستگاه نخستین بارقه­های تاریخی در پرسش از نسبت دین و فلسفه بوده است؛ و باز در این بین، جایگاه فیلون اسکندرانی بسیار شاخص و مهم بوده است. علاقه­ی توأمان فیلون به فرهنگ و فلسفه­ی یونانی از سویی، و انتساب او به سنّت عبرانی و دین یهودی از سوی دیگر، او را بر آن داشت تا درصدد ارائه­ی طرحی برای تأسیس فلسفه­ای دینی نماید؛ مؤلفه­های طرح فیلونی، هنوز هم مدنظر فلاسفه­ی دینی است؛ به نحوی که شخصیتی همچون جوادی­آملی که فاصله­ای دوهزار ساله با فیلون دارد نیز آن­ها را در طرح تجمیعی خویش به کار گرفته است؛ خلاصه­ی هر دو طرح این است: همه معارف در گسترده­ترین معنای کلمه - که به ویژه شامل آموزه­های فلسفی می­شود - یا مستقیماً برآمده از وحی و تعالیم انبیاء(ع) هستند یا به آن­ ارجاع می­یابند؛ به­نحوی که باید گفت فلاسفه­ای همچون سقراط، افلاطون و ارسطو، جیره­خواران پیامبران بزرگی مانند ابراهیم(ع) و موسی(ع) می­باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Relationship of Religion and Philosophy in the view of Philo of Alexandria and Abdollah Javadi Amoli

نویسندگان [English]

  • habibullah daneshshahraki
  • mostafa malekshahi sefat

philosophy

چکیده [English]

Ayatollah Javadi Amoli's position in Iran after the revolution is very similar to that of the Jewish Philo in Alexandria in the first century AD; In a way that can and should be the root of many of the great ideas of both philosophers in their social conditions; Because a person's way of thinking cannot be unrelated to his or her social status. But in the meantime, Alexandria, due to its time precedence and diverse cultural arrangement, has been the origin of the first historical sparks in questioning the relationship between religion and philosophy; And again, in the meantime, the position of Philo of Alexandria has been very significant. Philo's interest in Greek culture and philosophy, on the one hand, and his attribution to the Hebrew tradition and Judaism, on the other, led him to present a plan for the establishment of religious philosophy; The components of Philo's design are still considered by religious philosophers; In a way, a character like Javadi Ameli, who is 2,000 years away from Philo, has also used them in his collective plan; The summary of both plans is this: All the sciences in the breadest sense of the word _which particullarly includes philosophical teaching_ directly derive from revelation and teachings of the prophets (AS) or is referred to it. Finally it must be said that philosophers such Socrates, Plato and Aristotle, are payroll of great prophets such as Abraham and Moses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religion
  • Philosophy
  • Relationship of Religion and Philosophy
  • Philo
  • Javadi Amoli
  1. منابـع فارسی

    1. ابراهیمی­دینانی، غلامحسین.1393. فیلسوفان یهودی و یک مسئله بزرگ. چاپ پنجم. تهران. انتشارات هرمس.
    2. استید، کریستوفر.1387. فلسفه در مسیحیت باستان. ترجمه­ی عبدالرحیم سلیمانی اردستانی. چاپ دوم. تهران. مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
    3. الیاده، میرچا.1374.فرهنگ و دین. ترجمه­ی هیئت مترجمان زیر نظر بهاءالدین خرمشاهی. چاپ اول. تهران. انتشارات طرح نو.
    4. جوادی آملی، عبدالله.1380. انتظار بشر از دین. چاپ اول. قم. نشر اسراء.
    5. جوادی آملی، عبدالله.1386الف. رحیق مختوم. چاپ سوم. قم. نشر اسراء.
    6. جوادی آملی، عبدالله. 1386ب. منزلت عقل در هندسه معرفت دینی. چاپ دوم. قم. نشر اسراء.
    7. جوادی آملی، عبدالله. 1392. پیشینه توحیدی ایرانیان قبل از ظهور اسلام. روزنامه کیهان، شماره 20712 به تاریخ 27/11/92، صفحه 10.
    8. جوادی آملی، عبدالله. 1394. انقلاب اسلامی و عقلانیت. مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی. وب‌سایت. [دسترسی: ۱۳۹۴/۱۱/۱۰]: < http://www.cgie.org.ir/fa/news/104837> .
    9. حلبی، علی­اصغر.1383. تاریخ سیر فلسفه در اروپا. چاپ اول. تهران. نشر قطره.
    10. رحیمیان، سعید.1381.فیض و فاعلیت وجودی از فلوطین تا صدرالمتألهین. چاپ اول. قم. مؤسسه بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم).
    11. زمانی، مهدی. 1385. تاریخ فلسفه غرب. چاپ اول. تهران. دانشگاه پیام نور.
    12. ژیلسون، اتین. 1389. تاریخ فلسفه مسیحی در قرون‌وسطی. ترجمه رضا گندمی نصرآبادی. چاپ اول. قم. انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
    13. سروش، عبدالکریم. 1373. قبض و بسط تئوریک شریعت: نظریه تکامل معرفت دینی. چاپ سوم. تهران. مؤسسه فرهنگی صراط.
    14. سولومون، رابرت و هیگینز، کاتلین. 1388. تاریخ فلسفه در جهان. ترجمه منوچهر شادان. چاپ اول. تهران. انتشارات بهجت.
    15. شهبازی، عبدالله.1390. زرسالاران یهودی و پارسی استعمار بریتانیا و ایران. چاپ دوم. تهران. مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
    16. فرک، تیموتی و گندی، پیتر. 1384. هرمتیکا، حکمت مفقوده­ی فرعونان. ترجمه­ی فریدالدین رادمهر. چاپ اول. تهران. نشر مرکز.
    17. کاپلستون، فردریک. 1388. تاریخ فلسفه (قرون‌وسطی). ترجمه­ی ابراهیم دادجو. چاپ. تهران. شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
    18. کاپلستون، فردریک. 1393. تاریخ فلسفه­ (یونان و روم). ترجمه­ی جلال­الدین مجتبوی. چاپ دهم. تهران. انتشارات علمی و فرهنگی.
    19. گنجی، محمدحسین. 1387. کلیات فلسفه. چاپ سوم. تهران. سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    20. گندمی نصرآبادی، رضا. 1392. فیلون اسکندرانی مؤسس فلسفه دینی. چاپ اول. قم. انتشارات ادیان و مذاهب/ سازمان سمت.
    21. مجتهدی، کریم. 1387. فلسفه در قرون‌وسطی (مجموعه مقالات). چاپ چهارم. تهران. امیرکبیر.
    22. مهدوی نژاد، محمدحسین. 1390.دین و دانش (بررسی انتقادی مسئله تعارض علم و دین). چاپ دوم. تهران. انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
    23. نصر، سید حسین و لیمن، الیور. 1387. تاریخ فلسفه اسلامی. ترجمه­ی جمعی از استادان فلسفه. چاپ دوم. تهران. انتشارات حکمت.
    24. نصر، سید حسین. 1387. سه حکیم مسلمان. ترجمه­ی احمد آرام. چاپ هشتم. تهران. شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
    25. ورنر، شارل. 1382. حکمت یونان. ترجمه­ی بزرگ نادر زاد. چاپ سوم. تهران. شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
    26. یگر، ورنر. 1389. صدر مسیحیت و پایدیای یونانی. ترجمه­ی فریده فرنودفر و امیر نصیری. چاپ اول. تهران. انتشارات حکمت.

     

    منابـع عربی

    بریه، إیمیل. 1954 م. الآراء الدینیّه و الفلسفیّه لِ (فیلون الإسکندری). ترجمه محمد یوسف موسی و عبدالحلیم النجار. الأول. قاهره. شرکه مکتبه و مطبعه مصطفی البابی الحلبی و أولاده بمصر.