675648c2785e9a3
حکمت معاصر

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشیار،عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی

چکیده

علوم انسانی ایران دست‌کم در دو مسیر متمایز عمل کرده است: انتقادی و اکتشافی. شایگان سبکی از آفرینش دانش و معانی و یکی از کارنامه‌های فکری علوم انسانی را به‌دست‌می‌دهد وتأثیر و تأثر دوسویه میان علوم انسانی ایرانی با وقایع و رویدادهای هم‌بافت اجتماعی و فرهنگی را برآفتابمی‌کند. روشمطالعۀ حاضر تحلیل محتوای متون شایگان به‌علاوۀ زمینه‌کاوی اجتماعی است. دست‌کم پنج نسخه بدین‌شرح به‌دست آمد: نخست، تحقیقات علمی دربارۀ حکمت معنوی آسیا؛ دوم، برساخته‌شدن آسیادر‌برابر غرب؛ سوم، آزمون تاریخیِ ایدئولوژی؛ چهارم؛ نسخۀکثرت‌گرایی و حقیقت‎های چندگانه؛ پنجم،پناه‌بردن به بیان‌هایحسی بیرون از ادراک‌های مفهومی. بذرهایی از تمام این نسخه‌ها در هریک از آن‌ها در حالت کمونی به‌سرمی‌برند و به کثرت شایگان نوعی وحدتمی‌بخشند. به‌گواهی شایگان،علوم انسانیما، با بالا و پایین‌شدن جامعۀ ایران و جهان، بسیارپیچ‌و‌تابخورده است، گاه زبان ناظر و گاهی نیز زبان عامل گشوده است. مباحث شایگان درگیر آشنایی‌زدایی از کلمات مأنوس ما هستند. شایگاناز حکمت قدیم و فلسفۀ جدیدسخنمی‌گوید، تاریک‌اندیشی جدید را برملامی‌سازد، و ضمن برحذر‌داشتن از تلفیق‌های آبکی و چندپارگی ذهنی،شوق حضور در فضاهای میانیرا به دل‌های مامی‌افکند. پوچی و معنا در این نسخه‌ها بر هممی‌پیچند و با هم دوئلمی‌کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Five versions of Dariush Shayegan in five decades

نویسنده [English]

  • masoud farastkhah

Associate Professor of Planning Faculty of Institute for Research and Planning in Higher Education

چکیده [English]

Humanities in pre-revolutionary Iran had two distinct paths. In the first place, we may see these sciences with a critical and intellectual orientation that are focused on change and liberation. Sometimes they find political clashes and social conflicts. But in the second path, the humanities are seeking more specialized research alongside current social conflicts and ultimately wanting to expand Iranian culture, Persian language, and knowledge of civilization, understanding its strengths and weaknesses, pursuing its interactions with other cultures. And they come from weaknesses and strengths. There followed the deeper layers of cultures beneath the skies of the world.

The first path is often found at universities or at most institutions such as the Institute for Social Studies and Studies, which are influenced by student spaces and public discourses, intellectual spaces and political disputes, and in such circumstances sociologists such as Amir Hossein Aryanpour, We see the noblemen and the masters of history like Homa Talker and others

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dariush Shayegan
  • Thoughts
  • Culture
  • Decades
  • Modern World
 
کتاب‌نامه
پاتانجالی (1397)،رسالۀ پاتانجال،ترجمه و شرح و بررسی ابوریحان بیرونی، درآمد و برگردان متن و شرح تطبیقی ازبرزو قادری، تهران: نشر سورا.
شایگان، داریوش (1382)،آئینهندو و عرفاناسلامی، رسالۀ دکتری داریوش شایگان، ترجمۀ جمشید ارجمند، تهران: فرزان روز.
شایگان، داریوش (1346)،ادیانومکتب‌‌هایفلسفیهند، تهران:دانشگاه تهران.
شایگان، داریوش (1356)،آسیادربرابر غرب،تهران: مرکز ایرانی مطالعۀفرهنگ‌ها.
شایگان، داریوش (1357)،بت‌هایذهنیوخاطرةازلی،تهران: مرکز ایرانی مطالعۀفرهنگ‌ها.
شایگان، داریوش (1368)،«محمد داراشکوه، بنیان‌گذار عرفان تطبیقی»،ایران‌نامه،س 8، ش 2، آذر.
شایگان، داریوش (1376)،زیرآسمان‌هایجهان، مصاحبه با رامینجهانبگلو، ترجمۀنازی عظیما،تهران: فرزان روز.
شایگان، داریوش (1397)،فانوسجادوییزمان، نگاهی به رمان درجست‌وجوی زمان ازدست‌رفته،اثر مارسل پروست،تهران: فرهنگ معاصر.
شایگان، داریوش (1388)،«زمینه‌‌های فکری طرح گفت‌وگوی تمدن‌‌ها»،ترجمۀفرزاد حاجی میرزایی،بخارا، ش 74، بهمن و اسفند.
شایگان، داریوش (1371)،هانریکربن،آفاقتفکرمعنویدراسلامایرانی، ترجمۀ باقر پرهام، تهران: آگاه.
شایگان، داریوش (1393)،پنجاقلیمحضور،بحثیدربارةشاعرانگیایرانیان،تهران: فرهنگ سام.
شایگان، داریوش (1395)،درجست‌وجویفضاهایگم‌شده(مجموعه‌مقالات)، تهران: فرهنگ معاصر.
شایگان، داریوش (1397)،افسون‌زدگی جدید، هویتچهل‌تکه،وتفکرسیار،ترجمۀفاطمه ولیانی،تهران: فرزان روز.
شایگان، داریوش (1394)،جنونهوشیاری (دربارۀ شارل بودلر)، تهران: نظر.
شایگان، داریوش (1396)،«خاطرات داریوش شایگان از سه حکیم:علامه طباطبایی، الهی قمشه‌ای، و سیدجلال الدین آشتیانی»،روزنامۀاطلاعات، شنبه ۱۳۹۶/۱۲/۱۲.
شایگان، داریوش (1397)،«روایت سیدهادی خسروشاهی از شایگان»،شرق،ش3137، سه‌شنبه ۱۱ اردیبهشت، صفحۀ 10.
شایگان، داریوش و دیگران (1379)،اندیشۀغربیوگفت‌و‌گویتمدن‌ها، مجموعه‌مقالات همایش 1977 مرکز ایرانی مطالعه فرهنگ‌ها،ترجمۀباقر پرهام، فریدون بدوه‌‌ای، و خسرو ناقد،تهران: فرزان روز.
شایگان، داریوش (1389)،آمیزشافق‌ها‌؛منتخباتیازآثار،با گزینش و تدوین محمدمنصور هاشمی،تهران: فرزان روز.
شایگان، داریوش (1373)،«عطیلات در تاریخ»،ترجمۀعلیرضا مناف‌زاده،گفت‌وگو، ش 6.
فراستخواه، مقصود (1396 الف)،«سنخ‌شناسی کنش‌گران مرزی»،همایش دولت و مردم در تاریخ ایران، یکشنبه سوم اردیبهشت‌ماه1396، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،بازنشر در اعتماد، دوشنبه 18 اردیبهشت 1396، صفحۀ 7.
فراستخواه، مقصود (1396 ب)،«حل مسئلۀ ایران درگرو فضاهای میان‌جی میان دولت و مردم است»،ماه‌نامۀ اجتماعی، اقتصادی، فرهنگیایران فردا،دورۀ جدید، ش 30، خرداد.
فراستخواه، مقصود (1396 ج)،«کنش‌گر مرزی و ظرفیت‌هایش برای تغییر»، در:پویشفکریتوسعه، محسن رنانی وهم‌کاران، بازنشر در شرق، دوشنبه ۹/11/۱۳۹۶.
فراستخواه، مقصود (1396 د)،«نقد و بررسی آرا و اندیشه‌های احسان نراقی»، انجمن جامعه‌شناسی ایران، ٢٩ بهمن ماه 1396، بازنشر در روزنامۀاعتماد، ش4041، 13/12/96، صفحۀ14(سیاست‌نامه).
فراستخواه، مقصود (1397 الف)،«کنش‌گرانمرزیدر تاریخ معاصر ایران و نقش آن‌ها در ظرفیت‌سازی و نهادسازیبرای توسعۀ ایران»،مقالۀارائه‌شده در همایش علمی تحزب و توسعه،20/2/97، تالار وزارت کشور، تهران.
فراستخواه، مقصود (1397ب)،«اختلاف برسر حقیقت را چه کنیم؟فلسفۀ بِینا، دیدار،و گفت‌وگو»،فصل‌نامۀپویه، شماره 5 و 6، پاییز و زمستان.
فراستخواه، مقصود (1397ج)،نکنش‌گران مرزی در ایران؛ و تقلاهای ناتمام صلح، وفاق، و هم‌بستگی اجتماعی»،دومین همایش صلح، وفاق اجتماعی، و هم‌بستگی ملی،انجمن علمی مطالعات صلح، 10/12/97.
فراستخواه، مقصود (1398)،«کنش‌گری مرزی درمیان دیوان و ایوان، گفت‌وگو با مقصود فراستخواه»،ایران، 17/4/1398، صفحۀ اندیشه.
ملایی توانی، علیرضا،محمدحسین محمدی،و لیدا ملکی (1394)،اسنادیازبنیادفرهنگایران،گزارشطرحپژوهشی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
 
Shayegan,D.(1997), Cultural Schizophernia; Islamic Societies Confronting the West, Syracuse University Press.