675648c2785e9a3
حکمت معاصر

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 گروه معارف اسلامی، واحدصفادشت، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران

2 دانشیارگروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. نویسنده مسئول

چکیده

 از موضوعات پیچیده و بحث ­برانگیز شناخت ‌شناسی چه در فلسفه­ اسلامی و چه در فلسفه­ غرب مسئله کیفیت ارتباط ذهن و عین با یکدیگر است. بحث اصلی در شناخت شناسی بحث مطابقت تصورات با آنچه در واقعیت موجود است، یعنی چگونگی انطباق صور ذهنی با صور عینی می­باشد. رئالیستها‌ به‌ مطابقت‌ ذهن‌ و عین‌ قائلند، ولی‌ گروهی‌ از فلاسفه‌ عقیده­ای مخالف این دارند و مفاهیم‌ذهنی‌ را جدای‌ از حقایق‌ خارجی‌ پنداشته‌، و یا حتی‌ حقایق‌خارجی‌ را تصویر مفاهیم‌ ذهنی‌ می‌دانند. این درحالیست که مطابقت ذهن وعین در حکمت ­متعالیه از اصولی­ترین مباحث می­باشد. ملاصدرا بابحث وحدت ماهوی ذهن و عین دروجود ذهنی و وحدت تشکیکی عینی وجود برتر ماهیت قصد در حل مسأله مطابقت داشت. کانت نظریه انقلاب کپرنیکی خود را طرح­می­نماید که اگر متعلقات با ذهن ما مطابقت­داشته­باشند، این با شناخت پیشینی به اشیاء مطابق­تر است. بر­این­اساس ذهن دارای فعالیتی خاص می­شود و نوع معرفتی را که بدست­می­آورد، خودش مشخص­می­نماید. مقاله حاضر به بررسی کیفیت مطابقت ذهن و عین از دیدگاه ملاصدرا و کانت پرداخته و به­دنبال تشابهات و اختلافات نظرات ملاصدرا و کانت در این زمینه می­باشد

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The conformity between the mind and the reality in Mullasadra and Kant's epistemology

نویسندگان [English]

  • soghra babapour 1
  • jafar shanazari 2

2 lecturer of esfahan university

چکیده [English]

From the complex and controversial issues of epistemology, both in Islamic philosophy and in Western philosophy, is the question of how the mind and the reality communicate with one another. The main argument in the epistemology of the debate is to reconcile the concepts with what is present in reality, That is, how to adapt mental forms to objective forms. The realists believe in the correspondence between the mind and the reality. But a group of philosophers have opposed this idea and considered mental concepts apart from foreign ones, or even consider foreign objects as images of mental concepts. This is while the consistency of mind and real in the transcendent philosophy one of the most principled issues. Mullasadra  intended to resolve the issue by discussing unity quiddity in mental existence and  the objective gradation unity of supreme existence. Kant proposes his Copernican Revolutionary Theory that if the known conform to our minds, this is more consistent with the prior knowledge of objects. Therefore, the mind has a special activity and Specifies the type of epistemic it gains. The present article examines the quality of matching the mind and the real from the viewpoint of MullaSadra and Kant, and looks for similarities and differences between them in conformity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conformity
  • reality
  • Mind
  • Knowledge
  • Mullasadra
  • Kant
منابع
1-     آپل، ماکس، شرحی بر تمهیدات کانت، ترجمه محمد رضا بهشتی، ج1، دانشگاه تهران، 1375.
2-     جوادی آملی، عبدالله، رحیق مختوم، چاپ2، اسراء، قم،1382.
3-     شیرازی، صدرالدین، محمد، الحکمة المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، چاپ سوم، دار الاحیاء التراث العربی، بیروت،1981.
4-     صدرالدین شیرازی، الشواهدالربوبیة فی المناهج السل وکیه، تعلیق و تصحیح و مقدمه سید جلال الدین آشتیانی، مرکز نشر دانشگاهی،مشهد، 1346.
5-     شیرازی، صدرالدین، شواهدالربوبیه، جواد مصلح، انتشارات سروشن، تهران،1375.
6-     شیرازی، صدرالدین، مفاتیح الغیب، داراحیاء التراث العربی، بیروت، 1410.
7-     شیرازی، صدرالدین، رسالة التصور و التصدیق، چاپ شده همراه با کتاب الجوهر النضید، انتشارات بیدار، قم، 1368.
8-     طباطبائی، سید محمد حسین، نهایه الحکمه، جامعه مدرسین حوزه علمیه، قم، 1416.
9-     طباطبایی، محمدحسین، ترجمه و شرح نهایة الحکمة، نگارش علی شیروانی، جلداول، چاپ سوم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، قم، 1374.
10- طباطبایی، محمد حسین، اصول فلسفه و روش رئالیسم، چاپ هفتم، صدرا، قم، 1379.
11- کانت، ایمانوئل، تمهیدات، ترجمه غلامعلی حداد عادل، یک جلد، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، 1370.
12- کانت، ایمانوئل، سنجش خرد ناب، ترجمه ادیب سلطانی، چاپ دوم، تهران:  انتشارات امیرکبیر،1387.
13- کورنر، اشتفان، فلسفه کانت، ترجمه عزت‏الله فولادوند، شرکت انتشارات خوارزمی، تهران، 1367.
14- مصباح یزدی، محمد تقی، آموزش فلسفه، چاپ هفتم، نشر بین الملل، تهران، 1386.
15- مطهری‌، مرتضی، شرح‌ مبسوط‌ منظومه‌، ج‌1 ، چاپ دوم، حکمت، تهران، 1367.
16- معلمی، حسن، «معرفت شناسی از دیدگاه حکمت متعالیه»، قبسات، شماره 10 و 11، 1377-1378.
17- هارتناک، یوستوس، نظریه معرفت فلسفه کانت، ترجمه غلامعلی حدّاد عادل، تهران:  فکر روز،1376.
18- هارتناک، یوستوس، نظریه شناخت­کانت، ترجمه علی­حقی، انتشارات علمی­و فرهنگی،1387.
19- Kant, immanael. critique of pure reason, translated by N.K. smith. London,1933.
20- Kant i. 1992. On the form and principles of the Sensible and the Intelligible World. Translated by Lewis White Beck in Kant’s Latin Writings. 2nd ed. New York: Peter Lang.
21-   Kant, Immanuel, 1968, selected pre-critical writing, translated by G.B kerfed and D.E walford Mancheser, The university press.