675648c2785e9a3
حکمت معاصر

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه، دانشگاه تربیت مدرس

2 استاد فلسفه دانشگاه تربیت مدرس

3 دانشیار گروه فلسفه ، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

دیدگاهِ غالبِ علامه طباطبایی در معناشناسی صفات الهی و از جمله علم الهی، دیدگاه " اصلِ معنا"ست. اما این نظریه به عنوان مبنایِ معناشناختی در فلسفه ی علامه، با مبنای معناشناختی دیگری در فلسفه ی ایشان یعنی قاعده ی سیاق، در تعارض است؛ این مقاله سعی دارد که با تبیین سیاقِ کلام و ارائه ی آن به دیدگاهِ اصل معنا، نواقص این دیدگاه را بیان کند و دیدگاهی را معرفی نماید که در عین توجه به هسته ی معنایی (معنای اولیه و شرح اللفظی)، به توسعه ی این معنا در سیاق های مختلف بپردازد. این روش در صفت علم الهی از دیدگاه علامه طباطبایی بررسی می‌شود تا معنایِ این علم از تشبیه مبرا گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Tabatabaie on semantics of divine attributes

نویسندگان [English]

  • maryam barooti 1
  • Reza Akbarian 2
  • mohammad saidimehr 3

1 Tarbiat modares university- Department of philosophy

چکیده [English]

Allameh Tabatabaie’s dominate view, at semantics of divine attributes including divine knowledge, is “basis of meaning” view. But this view, inattention to context of speech, causes appearance of difficulties at divine attributes; we are trying at this article to express defects of this view by explaining speech context and presenting it to “ basis of meaning” view and introduce the view that addresses itself to extension of this meaning in different contexts, attending to core of meaning (primitive meaning and ‘ verbal explanation’ meaning). This method is investigated in divine knowledge attribute to empty meaning of divine knowledge from simile.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : semantics
  • divine knowledge
  • Allameh tabatabaie
  • context
قرآن کریم
نهج البلاغه
افضلی، علی، (1393)، جهان شناسی تطبیقی (30 جلسه درس گفتار)، تهران: موسسه پژوهشیِ حکمت و فلسفه ی ایران، بخش اول: معرفت شناسی معرفه الله.
اکبریان، رضا،(1393)، درس گفتارهای جلد سوم الاسفار، دکتری دانشگاه تربیت مدرس تهران، قوه و فعل.
ایزوتسو، توشیهیکو، (1393)، خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، تهران: شرکت سهامی انتشار.
بابایی، علی اکبر و همکاران، (1385)، روش شناسی تفسیر قرآن، زیر نظر محمود رجبی، قم و تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت.
جبران مسعود،(1380) ، الرائد، ج2، ترجمه رضا انزایی نژاد، مشهد: آستان قدس رضوی.
الراغب الاصفهانی، حسین بن محمد، (1412)، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق صفوان عدنان داوود، دمشق و بیروت، دار الحلم الدار الشامیه.
رجبی، محمود، (1394)، روش تفسیر قرآن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ساجدی، ابوالفضل، (1385)، زبان دین و قرآن، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
سبحانی، جعفر، (1424)، ارشاد العقول الی مباحث الاصول، تقریرات محمد حسین حاج عاملی، قم: موسسه امام صادق ع.
سبحانى  تبریزى، جعفر، (1387)، الموجز فی أصول الفقه، قم: موسسه امام صادق ع.
سعیدی روشن، محمد باقر،( 1385)، تحلیلِ زبانِ قرآن و روش شناسیِ فهمِ آن، تهران و قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
شیخ الصدوق، (1398)، التوحید، قم: جامعه المدرسین.
الکلینی الرازی، (بی‌تا)، اصول الکافی، ج1، تهران: انتشارات علمیه اسلامیه.
صدر، محمد باقر، (1418ق)، دروس فی علم الاصول، قم: موسسه النشر الاسلامی.
طباطبایی، محمد حسین،( 1417)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج1،3،6، 8، 13، 14،  20، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه ی مدرسین حوزه ی علمیه ی قم.
....................................، (1388الف)، قرآن در اسلام، قم: بوستان کتاب.
....................................،( 1388ب)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج2و5 (از مجموعه آثار شهید مطهری (6))، قم، صدرا.
....................................،( 1388ج)، رساله در اثبات واجب الوجود ( ازمجموعه رسائل (1))، قم: بوستان کتاب.
......................................، (بی تاالف)، نهایه الحکمه، قم، موسسه النشرالاسلامی التابعه لجماعه المدرسین.
......................................، (بی تاب)، بدایه الحکمه، قم، موسسه النشرالاسلامی التابعه لجماعه المدرسین.
......................................، (بی تاج)، حاشیه الکفایه، ج1، چاپ اول، قم، بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی.
 .....................................، 1427الف، رساله الاسماء ( از الرسائل التوحیدیه)، قم، موسسه النشر الاسلامی.
......................................،1427ب، رساله الافعال ( از الرسائل التوحیدیه)، قم، موسسه النشر الاسلامی.
......................................، 1427ج، رساله التوحید( از الرسائل التوحیدیه)، قم، موسسه النشر الاسلامی.
......................................،(1387) رساله العلم، ترجمه محمد محمدی گیلانی(از مجموعه رسائل (2)) ، قم: بوستان کتاب.
....................................،(1981)، تعلیقه بر اسفار، ج1، 2،3،  6، 7 ، 8، قم: المکتبه المصطفویه.
....................................، (1428)، توحید علمی و عینی در مکاتیب حکمی و عرفانی(تذییلات علامه طباطبایی)، مشهد: علامه طباطبایی.
فیاضی، غلامرضا، (1393)، درآمدی بر معرفت شناسی، تدوین و نگارش: مرتضی رضایی و احمد حسین شریفی، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
قائمی نیا، علیرضا، (1390)، معناشناسی شناختی قرآن، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
قاضی سعید قمی، (1415)، شرح توحید الصدوق، ج2، تصحیح و تعلیق نجفقلی حبیبی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
معلوف، لویس، (1364)، المنجد، تهران: اسماعیلیان.
معین، محمد،(1379)، فرهنگ فارسی، ج2، تهران، امیر کبیر.
الهاشمی، احمد، (1383)، جواهر البلاغه، ج2، تصحیح، ترجمه و شرح: حسن عرفان، قم: نشر بلاغت.
نویا، پُل،(1373)، تفسیر قرآنی و زبان عرفانی، ترجمه اسماعیل سعادت، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.