TY - JOUR ID - 1211 TI - خیال و مثال در اندیشۀ ابن عربی و ملاصدرا JO - حکمت معاصر JA - CW LA - fa SN - 2383-0689 AU - میرزایی, سمنبر AU - وکیلی, هادی AD - دکترای تخصصی عرفان اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران AD - عضو هیئت علمی گروه عرفان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران Y1 - 2014 PY - 2014 VL - 5 IS - 1 SP - 133 EP - 160 KW - خیال KW - مثال KW - برزخ KW - ابن عربی KW - ملاصدرا KW - معاد جسمانی DO - N2 - ازجمله مسائل مطرح‌شده در فلسفه و عرفان اسلامی، مقولة خیال و مثال و برزخ است که در تبیین بسیاری از اعتقادات اسلامی ازجمله اصل معاد و حیات پس از مرگ، و اثبات تجرد روح و غیره نقش اساسی دارد. ابن عربی، ملاصدرا، ابن سینا، فارابی، و شیخ اشراق ازجمله اندیشمندانی هستند که به این مباحث پرداخته‌اند. در اندیشة ابن عربی، خیال، محل جمع اضداد است و امری است که نه موجود است نه معدوم، نه معلوم است نه مجهول؛ او خیال را مضیّق‌ترین و موسع‌ترین معلومات می‌داند و معتقد است که انسان با دیدة خیال می‌تواند صورت‌های خیالی و محسوس را با هم ادراک کند. وی نظریاتش‌ دربارة عما را نیز، با نظریة خیال پیوند مى‌دهد و معتقد است که‌ اگر نیروی‌ خیال‌ نبود عما، پدیدار نمى‌شد. از نظر وی خیال‌ از بردگان‌ نفس‌ ناطقه‌ است‌ و برده‌ در برابر سرور به‌ سبب‌ ملکیت‌، دارای‌ گونه‌ای‌ فرمانروایى‌ است‌، فرمانروایى‌ خیال‌ در این‌ است‌ که‌ نفْس‌ را به‌ هر صورتى‌ که‌ خواهد، شکل‌ مى‌دهد. از دیدگاه صدرالمتألهین قدرت قوة خیال گاهى فطرى و گاهى کسبى است و ازجمله عوامل کسبى در رؤیت بى‌واسطة صور نورانى، کم‌خوردن و کم‌آشامیدن، کم‌خوابى، رهاکردن، تن‌آسایى، و رهاشدن از بند نرمى و لطافت است. صدرا براى نفس، قدرت و قوتى قائل است که به واسطة آن، نفس با نیروى خیال، قادر به انشا و ایجاد صورى است که در هیچ‌یک از عالم عقول، اعیان و حتى عالم مثال وجود ندارند UR - https://wisdom.ihcs.ac.ir/article_1211.html L1 - https://wisdom.ihcs.ac.ir/article_1211_157bde251fa740ac9a65f8bd38aec456.pdf ER -