TY - JOUR ID - 1207 TI - ارادۀ آزاد از دیدگاه صدرالمتألهین JO - حکمت معاصر JA - CW LA - fa SN - 2383-0689 AU - حسین‌زاده, محمد AD - دانشجوی دکتری حکمت متعالیه، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی Y1 - 2014 PY - 2014 VL - 5 IS - 1 SP - 43 EP - 63 KW - ضرورت علّی KW - ارادة آزاد KW - تسلسل اراده‎ها KW - حدوث اراده KW - فاعل بالتسخیر KW - فاعل ما منه الوجود KW - فاعل ما به الوجود DO - N2 - تقابل ضرورت علّی با ارادة آزاد از مباحث مهمی است که همواره ذهن بشر را به خود مشغول کرده است. خلط بین اراده و اختیار و تقریر نادرست اشکال ارادة آزاد، باعث شده تا این مسئله با ابهامات فراوانی همراه باشد. برخلاف تصور رایج محور اصلی اشکال ارادة آزاد، تسلسل اراده‌ها نیست، بلکه از یک طرف پذیرفتن ضرورت علّی، و از طرف دیگر حدوث اراده و منتهی‌شدن آن به علتی خارج از نفس انسان است که مستقیماً اراده را در نفس انسان ایجاد می‌کند. صدرالمتألهین به اشکال اصلی جبر در اراده توجه داشته و حتی جبری‌بودن اراده و نیز جبری‌بودن افعال ارادی انسان را پذیرفته است، اما چنین چیزی به این معنا نیست که ملاصدرا اختیار انسان را انکار کرده است. او سعی دارد تا از طریق فاعل بالتسخیر و نیز توحید افعالی این مطلب را تبیین کند که جبر با اختیار سازگار است و افعال انسان از همان جهت که جبری هستند اختیاری نیز هستند. در این مقاله علاوه بر بازسازی اشکال ارادة آزاد، در مجموع، پنج پاسخ از صدرالمتألهین آورده و نقد شده است. در پایان این نتیجه گرفته شده که ضرورت علّی با ارادة آزاد و اختیار انسان منافات دارد از این رو برای پذیرش اختیار انسان باید ضرورت علّی را انکار کرد UR - https://wisdom.ihcs.ac.ir/article_1207.html L1 - https://wisdom.ihcs.ac.ir/article_1207_d7c035dae52908915d7be7c700558392.pdf ER -