675648c2785e9a3
حکمت معاصر
راهکاری تلفیقی در کاهش اضطراب مرگ بر اساس مقایسه راهکارهای یالوم و ملاصدرا

منوچهر شامی نژاد؛ حسین اترک؛ محسن جاهد

دوره 14، شماره 2 ، بهمن 1402، ، صفحه 1-30

https://doi.org/10.30465/cw.2023.45184.1987

چکیده
  مسأله مرگ یکی از مهمترین دغدغه­های وجودی انسان است. انسان از بدو تولد تا زمان مرگ، همیشه اضطراب مرگ را با خود به همراه دارد. متفکران بسیاری برای کاهش اضطراب مرگ راهکار ارائه داده­اند. یالوم و ملاصدرا نیز هر کدام بر اساس مبانی خویش به چیستی مرگ پرداخته­ و راهکارهایی را ارائه کرده­اند؛ از جمله راهکارهای مهم یالوم در درمان اضطراب ...  بیشتر

فلسفه
ارزیابی نقدهای میرزا جواد تهرانی بر اصالت وجود ملاصدرا با تکیه برنقشِ اصالت وجود و یا ماهیت در تبیین برهان توحید

علی مستاجران گورتانی؛ علی ارشد ریاحی

دوره 13، شماره 1 ، تیر 1401، ، صفحه 213-245

https://doi.org/10.30465/cw.2022.37168.1815

چکیده
  میرزا جواد تهرانی با طرح هشت اشکال بر مبانی و استدلال‌های اصالت وجود ملاصدرا، بر این باور است که طرح مسئله اصالت وجود اشتباه است و مترتب بر این نظریه، برهان‌ توحید ذاتی، را فقط با مبانی اصالت ماهیت اثبات پذیر می‌داند. در این نوشتار با روش توصیفی و تحلیل محتوا، هشت نقد تهرانی مورد بررسی و ارزیابی قرارگرفته است و مشخص خواهد شد که منشا ...  بیشتر

فلسفه
نگرش وحدت‌انگارانه صدرایی؛ تفسیری دیگر از سازگاری میان فعل خداوند و طبیعت

نفیسه نجبا؛ مهدی غیاثوند

دوره 13، شماره 1 ، تیر 1401، ، صفحه 275-300

https://doi.org/10.30465/cw.2022.40579.1882

چکیده
  با کمی چشم‌پوشی از جزئیات، می‌توان گفت که پیشنهادهای معاصر در زمینه‌ی تبیین فعل خاص الهی، با سه تعهد متافیزیکی، یعنی "ناسازگاری فعل الهی و فعل طبیعت"، "نامداخله‌گری خداوند" و نیز "تجویزی بودن قوانین طبیعت"، شکل گرفته‌اند. نوشته‌ی پیش رو، معطوف به نخستین مورد از میان این سه تعهد است. در این مقاله با فرض سازگاری فعل الهی و فعل طبیعت، ...  بیشتر

تحلیل و بررسی سازگاری رمزپردازی با دو مبنای اصالت وجود و اصالت ماهیت

احمدرضا هنری

دوره 11، شماره 2 ، بهمن 1399، ، صفحه 243-263

https://doi.org/10.30465/cw.2021.6209

چکیده
  رمزپردازی در عرصه متافیزیک شیوه‌ای است که همواره در ادیان و مکاتب متعدد حِکمی و عرفانی و همچنین هنرهای سنتی نظیر هنر اسلامی ایرانی مورد توجه بوده و به صورت گسترده‌ای به کار رفته است. کاربست این شیوه مستلزم فراهم نمودن مبانی وجودی و معرفتی خاص خود است. با توجه به اینکه رمزپردازی متافیزیکی مربوط به عرصة وجود و هستی است و در حکمت اسلامی ...  بیشتر

«تأثیر اصالت وجود بر تحلیل رابطه امکان استعدادی با امکان ذاتی»

علی مطهری

دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 213-227

https://doi.org/10.30465/cw.2020.5418

چکیده
  «امکان» هم ردیف مفاهیم عامی مانند «وجود و عدم»، «وحدت و کثرت» و «علیت و معلولیت» از جمله مباحث بنیادی و مهم فلسفی است. تبیین صحیح از معانی مختلف امکان و رابطه این معانی با یکدیگر، گره‌گشای تصور و تصدیق درست بسیاری از دیگر مسائل مهم فلسفه است. «امکان ذاتی» و «امکان استعدادی» از جمله معانی مهم «امکان» ...  بیشتر

تأثیر اصالت وجود بر «حدّ تام» دراندیشة فلسفی ملّاصدرا

رویا تیزهوش؛ علی اکبر عبدل آبادی

دوره 9، شماره 2 ، آذر 1397، ، صفحه 47-69

https://doi.org/10.30465/cw.2018.3585

چکیده
  ملّاصدرا معتقد است که «وجود» یگانه امر حقیقت­ساز است. این عقیدۀ ملّاصدرا که «اصالت وجود» نام دارد، مبنای فلسفة او را تشکیل می­دهد و حتّی بر مبحث «ماهیّت و احکام آن» تأثیر می­نهد. پذیرش تأثیرپذیری مبحث ماهیّت و مباحث مرتبط با آن از اصالت وجود́ لازمه­هایی، از جمله تأثیرپذیری حدّ تام از اصالت وجود، را در پی می­تواند ...  بیشتر

زمینه های ابداعات فلسفی ملاصدرا در باب نفس

احمدرضا هنری

دوره 7، شماره 4 ، دی 1395، ، صفحه 69-86

چکیده
  چکیده   صدرالمتالهین در چهارچوب حکمت متعالیه ابداعات و نوآوری های شگرفی را عرضه کرد که مبتنی بر تحول در ساختار و مبانی فلسفی وی است. از جمله این نوآوری ها را می توان در مباحث مربوط به نفس یافت. با تامل در بیانات صدرالمتالهین در این مباحث می توان دریافت که ابدعات و نوآوری های وی مبتنی بر مبانی مهم فلسفی او از جمله «حرکت جوهری» ...  بیشتر

اصالت ماهیت و عینیت وجود از دیدگاه ملا‌رجبعلی تبریزی

جبار امینی؛ محمد سعیدی‌مهر

دوره 6، شماره 3 ، مهر 1394، ، صفحه 1-18

چکیده
  ملا‌رجبعلی تبریزی از فیلسوفان دورة صفوی و معاصر صدرالمتألهین فیلسوف بزرگ جهان اسلام است. با وجود این‌که تبریزی معاصر ملاصدراست به‌شدت با اصالت وجود مخالفت می‌کند و به اثبات اصالت ماهیت می‌پردازد. او در عین حال وجود را امری خارجی و فرع بر ماهیت می‌داند. به‌نظر می‌رسد این دیدگاه متأثر از تعریف وی از ماهیت و وجود و رابطة آن دو در ...  بیشتر

فرایند حصول شناخت آدمی در فلسفة صدرالمتألهین شیرازی

محمدرضا بلانیان؛ مرتضی حاج‌حسینی

دوره 5، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 1-24

چکیده
  آیا با حذف عقل فعال به عنوان علت حقیقی افاضة صور ادراکی در فلسفة صدر‌المتألهین شیرازی امکان یافتن راهکار دیگری برای تبیین فرایند حصول شناخت انسانی بر اساس مبانی موجود در این فلسفه وجود دارد؟ این مقاله نشان می‌دهد که علی‌رغم اختصاص صفحات زیادی از آثار صدرا به مسئلة کیفیت حصول معرفت آدمی نسبت به موجودات جهان با محوریت واهب‌الصور ...  بیشتر

تبیین نظریۀ انکشاف در مسئلۀ علم

منوچهر خادمی؛ سید مرتضی حسینی شاهرودی؛ سید حسین سید موسوی

دوره 5، شماره 2 ، شهریور 1393، ، صفحه 47-74

چکیده
  چگونگی علم انسان به مراتب و منازل وجودی خویش و همچنین کیفیت و نحوة علم او به عالم واقع و خارج از حقیقت خود با تمام مواقف و مواطن وجودی آن و سرانجام تطابق و تناظر آن‌ها، از اهم و اخص مسائلی است که اذهان بسیاری از متفکرین معاصر و فلاسفه را به خود مشغول کرده و معرکه‌ای از آرا و اقوال متعدد و متنوعی را به دنبال خود، ایجاد کرده است. نگارنده ...  بیشتر

بررسی مسئلة تشکیک خاصی در اندیشة میرفندرسکی با نگاهی بر آرای صدرالمتألهین

حسین مخیران؛ محمدکاظم علمی

دوره 4، شماره 3 ، آذر 1392، ، صفحه 103-117

چکیده
  بی‌شک مسئلة تشکیک در وجود از مباحث بنیادین فلسفی است. شاید بتوان گفت که این مسئله، مرزی است میان حکمای صدرایی و غیر صدرایی. به گونه‌ای که این مسئله عموماً با انکار حکمای قبل صدرا و اقبال حکمای صدرایی مواجه شد. اما از میان حکمای قبل صدرا برخی موضع صریحی در قبال این بحث نشان نداده‌اند که از آن جمله میرفندرسکی است. جستار حاضر به دنبال ...  بیشتر

اصالت وجود و اصالت ماهیت؛ مواجهۀ دو مسئلۀ فلسفی یا دو نظام فلسفی؟

رضا اکبری

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1392، ، صفحه 21-36

چکیده
  مسئلة اصالت وجود و اصالت ماهیت در ابتدا ممکن است به صورت دو مسئلة مقابل هم جلوه نمایند ولی درواقع دو نظام با مجموعه‌ای از اصول در تقابل با یک‌دیگر قرار گرفته‌اند که در صف مقدم آن دو، اصالت وجود و اصالت ماهیت قرار دارند. برای مثال، توجه به دلیل مبتنی‌بر حرکت اشتدادی نشان می‌دهد که ملاصدرا نظام مبتنی‌بر اصول اصالت ماهیت، نفی حرکت ...  بیشتر

مقایسۀ «وجود و ماهیت» در فلسفۀ توماس آکوئینی و ملاصدرا

خلیل‌الله احمدوند؛ سمیه ملکی؛ زهرا یزدانی داغیان

دوره 4، شماره 1 ، خرداد 1392، ، صفحه 1-22

چکیده
  اندیشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های توماس آکوئینی و ملاصدرا با اتکا بر اعتقادات مذهبی و دینی بر شالود‌‌‌‌‌‌‌ة کلمة‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ «وجود» بنا شده است. توماس در میان فلاسفة مسیحی قرون وسطی تفوق فعل وجود را بر ذات کاملاً درک کرد. درواقع آن‌چه برای توماس در مرتبة اول اهمیت قرار ...  بیشتر

جست‌وجوی نخستین بارقه‌های نظریة حرکت جوهری در حکمت سینوی

محمد نجاتی؛ احمد بهشتی

دوره 4، شماره 1 ، خرداد 1392، ، صفحه 117-129

چکیده
  واکاوی رویکرد ابن سینا در باب حرکت نشان می‌دهد وی در اثبات برخی اقسام حرکات عرضی و انکار فرایند حرکت جوهری دچار تردید است. این تردید به مبانی فلسفی شیخ در مسئلة اعتباریت ماهیت و اصالت وجود بازمی‌گردد. بدین بیان که در تفکر سینوی به دلیل نفی تشکیک در ماهیت و اعتقاد به اعتباریت آن، برخی اقسام حرکات عرضی از جمله حرکت در کمیت و حرکت ...  بیشتر

بررسی رویکرد حکمای طبقة بعد از ملاصدرا به مسئلة اصالت وجود (با محوریت آرای حکیم لاهیجی و رجبعلی تبریزی)

غلامحسین خدری؛ محمدهادی توکلی

دوره 2، شماره 2 ، دی 1390، ، صفحه 35-52

چکیده
  قول به اصالت وجود در میان معاصران صدرا، لااقل در میان شاگردان میرداماد، با اقبال چندانی مواجه نشد، اما پس از ملاصدرا شاگردان وی اصالت وجود را پذیرفتند و حتی حکیم لاهیجی، که برخی او را اصالت ماهوی می‌دانند، به اصالت وجود قائل بوده است؛ رجبعلی تبریزی و شاگردانش، که ‌به جریان فرعی اصفهان موسوم شده‌اند، نیز گویا، تحت تأثیر ملاصدرا، ...  بیشتر