از دیدگاه دکتر نصر، ریشة بسیاری از بحران‌های انسان معاصر جدایی معرفت از معنویت است. به همین دلیل، معرفت قدسی در منظومة فکری او حائز بیش‌ترین اهمیت است. مباحثی که وی، در خصوص معرفت، مطرح می‌کند، به طور بنیادین، با مباحث فیلسوفان معرفت‌شناس غربی متفاوت است. دلیل این امر آن است که وی معرفت‌شناسی غربی را غیر قدسی و ...
بیشتر
از دیدگاه دکتر نصر، ریشة بسیاری از بحران‌های انسان معاصر جدایی معرفت از معنویت است. به همین دلیل، معرفت قدسی در منظومة فکری او حائز بیش‌ترین اهمیت است. مباحثی که وی، در خصوص معرفت، مطرح می‌کند، به طور بنیادین، با مباحث فیلسوفان معرفت‌شناس غربی متفاوت است. دلیل این امر آن است که وی معرفت‌شناسی غربی را غیر قدسی و لذا، غیر قابل پذیرش میداند. هرچند نصر معتقد است، در حال حاضر، در غرب، معرفت قداستزدایی شده است، اما با این حال، او به اینکه کنه معرفت همچنان از امر قدسی جداییناپذیر است باور راسخ دارد، لذا احیای این معرفت را امری ممکن میداند. او بر این باور است که اگر انسان معاصر بخواهد بر چالشهای پیش رو فائق آید، لازم است به احیای معرفت قدسی بپردازد؛ البته دکتر نصر در معرفت‌شناسی داعیهدار مکتب جدیدی نیست و به معرفت‌شناسی حکمای مسلمان پایبند است. در این مقاله برآنایم تا به تحلیل و تبیین معرفت قدسی نزد نصر و درنهایت، به بررسی و نقد دیدگاه وی بپردازیم.
رویکرد نصر به مسالۀ رابطۀ علم و دین، از زاویۀ کلامی سنتگرایانه، نوین است. وی با استفاده از یک رویکرد دروندینی، با روش تاویل آموزههای ادیان و گزارههای فلسفی و عرفانی سنتهای مختلف، در پی آشکارسازی دیدگاه حقیقی دین و سنت، و گرایشهای معرفتی درون آن در باب خدا، انسان، و جهان بر میآید و از این رهگذر، نه تنها درصدد نشان ...
بیشتر
رویکرد نصر به مسالۀ رابطۀ علم و دین، از زاویۀ کلامی سنتگرایانه، نوین است. وی با استفاده از یک رویکرد دروندینی، با روش تاویل آموزههای ادیان و گزارههای فلسفی و عرفانی سنتهای مختلف، در پی آشکارسازی دیدگاه حقیقی دین و سنت، و گرایشهای معرفتی درون آن در باب خدا، انسان، و جهان بر میآید و از این رهگذر، نه تنها درصدد نشان دادن سازگاری دین با نظریات علمی نیست، بلکه تقابل دیدگاه علمی رایج را با دیدگاه دینی نشان میدهد. از نظر وی علم واقعی و حقیقی در سازگاری با معرفت حقیقی دینی است. پیونددهندۀ معرفت حقیقی و یقینی علمی و دینی و زمینه‌ساز گفتگو میان آن دو، متافیزیک یا معرفت قدسی است که ابزار آن شهود عقلی میباشد. گفتگوی عناصر مثبت و یقینی علم جدید با دین در چارچوب متافیزیک میسر است و بدین ترتیب میتوان از علم مقدس سخن گفت. با نگاهی نقادانه باید گفت از نظر وی وظیفۀ علم آن است که اطلاعات و شناختی از همۀ ابعاد و مراتب موجودات در اختیار انسان قرار دهد و الهیات باید پرتو وحی را بر مشاهدات این جهان بشر بیفکند؛ یعنی بین شناختهای بشری و وحی الهی ارتباط و اتصال برقرار گرداند. اما عبارات نصر در برخی مواضع موهم این معنا است که علم و دین واجد کارکرد یکسانی هستند. انتقاد دیگر این است که با در نظر گرفتن رویکرد کلگرایانۀ نصر به علوم جدید در نامقدس دانستن ماهیت آن، به دلیل جوهری بودن یافتههای مشاهداتی و عرضی بودن یافتههای شهودی در آن، و نیز لحاظ اینکه وی نتایج و یافتههای مثبت و حقیقی علوم جدید را در چهارچوبی متافیزیکی مشروع میداند، این نتیجه استنباط میشود که حتی در صورت برقراری چهارچوب متافیزیکی بر نتایج مثبت و حقیقی علوم جدید، باز هم علوم جدید نامقدساند، هرچند یافتههایی حقیقی باشند. در اینجا به نظر میرسد ملاک نصر در مقدس شمردن عناصر علمی با اشکال جدی مواجه است، و نمادگرایی قرون وسطایی را، که مانع جدی در راه پیشرفت علمی بوده است، القاء می‌کند.
