675648c2785e9a3
حکمت معاصر
مروری بر پژوهش‌های انجام شده در موضوع علم و عقل در حوزه‌ی فلسفه صدرایی

علی ترابی میبدی؛ زینب صادقی؛ مهران نحفی؛ زهرا لطفی

دوره 11، شماره 2 ، بهمن 1399، ، صفحه 63-89

https://doi.org/10.30465/cw.2021.6300

چکیده
  در سالهای اخیر، پژوهش های متعددی با رویکرد مروری در حوزه­های علوم انسانی به زبان فارسی به نگارش درآمده ، اما در حوزه­ی فلسفه اسلامی به این امر کمتر پرداخته­اند. نوشتار حاضر به منظور مرور تولیدات علمی در زمینه­ی پایان­نامه­ها و مقالات موجود سال­های 1380تا 1399، در دو محور علم و عقل از دیدگاه ملاصدرا نگارش یافته است. پرسش پایه­ای ...  بیشتر

تبیین رابطۀ گنبد مسجد و مراتب هستی در حکمت متعالیه

مرتضی شجاری؛ سونیا سیلوایه

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 181-197

https://doi.org/10.30465/cw.2020.4612

چکیده
  گنبد مساجد چشم و دل را به بالا هدایت کرده و یادآور تعالی است. مرکز گنبد نماد وحدت و دیوارهای هشت وجهی که بر آن تکیه می­زند، نماد نظمی آسمانی و پایه­های چهار وجهی نماد جهان خاکی است. در این مقاله کوشش شده است تبیینی از گنبد بر اساس حکمت صدرایی ارائه گردد. در این حکمت عوالم به حس و خیال و عقل تقسیم می­شود و گنبد مساجد تداعی کنندۀ این ...  بیشتر

بررسی تحلیلی دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی درباره «قلم» با رویکرد فلسفی و روایی

محمدعلی وطن دوست

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 99-118

https://doi.org/10.30465/cw.2019.4209

چکیده
  در آیات و روایات اسلامی، دو اصطلاح «قلم» و «لوح» در کنار هم به کار رفته و از مراتب علم فعلی خداوند دانسته شده است. از همین‌رو، دو اصطلاح یاد شده در فلسفه اسلامی نیز راه یافته و جزو مسائل فلسفه اولی قرار گرفته است. در این میان، فیلسوفانی مانند ملاصدرا، به گونه‌ای اجمالی و علامه طباطبایی، به گونه‌ای تفصیلی، با بهره‌گیری از ...  بیشتر

فلسفه عمل در حکمت متعالیه

سید مهدی میرهادی

دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1397، ، صفحه 141-155

https://doi.org/10.30465/cw.2018.3146

چکیده
  از نظر ملاصدرا، همان‌گونه که اشیای خارجی امکان حضور در نفس را ندارند و لازم است صورتی از آن‌ها، در ساحت نفس به وجودی ذهنی حاضر گردد، اعمال خوب و بد نیز از طریق صورتِ باطنیِ آن اعمال در ساحت نفس وجود پیدا می‌کنند، با نفس یکی می‌شوند، در نفس باقی می‌مانند و بر آن تأثیر می‌گذارند. هدف مقاله حاضر، که با استفاده از روش تحلیل و استنتاج ...  بیشتر

خلاقیت در معماری با الهام از حکمت متعالیه

مرتضی شجاری؛ زکیه‌السادات طباطبایی لطفی

دوره 7، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 23-44

چکیده
  چکیده این جستار ذیل پرسش از مفهوم خلاقیت در معماری به بررسی مفهوم خلاقیت انسان و خلاقیت هنری در حکمت متعالیه پرداخته‌ است. در این راستا، بحث خلافت الهی انسان، وجود ذهنی، تعریف صدرایی از نفس انسان، تناظر مراتب ادراکی او با مراتب عالم، نظریه‌‌‌های ادارکی انسان و جایگاه و نقش عقل و خیال، و مبحث کشف و الهام بررسی گردیدند. بر مبنای این ...  بیشتر

تحلیل «وجود» کانتی از منظر حکمت متعالیه

روح‌الله کریمی

دوره 6، شماره 3 ، مهر 1394، ، صفحه 51-74

چکیده
  هدف اصلی این پژوهش تحلیل «وجود» نزد کانت با کمک‌گرفتن از دیدگاه ولف، هیوم، و فلاسفۀ اسلامی دربارۀ وجود است. با توجه به این‌که کانت در نقد عقل محض در دو موضع به تحلیل «وجود» می‌پردازد، ابتدا در بخش تحلیل استعلایی در مبحث «مقولات محض فاهمه»، به‌منزلۀ یکی از مقولاتِ وجهه‌نظر «جهت»، و دیگربار در بخش دیالکتیک استعلایی ...  بیشتر

سه تفسیر از ازلیت خداوند در حکمت متعالیۀ ملاصدرا

مهدی زمانی

دوره 5، شماره 2 ، شهریور 1393، ، صفحه 75-88

چکیده
  ازلیت خداوند پرداخته می‌شود. در فلسفة دین معاصر، دیدگاه‌های گوناگون دربارة ازلیت خداوند، در سه تفسیر 1. فرازمانی استمراری، 2. فرازمانی غیر استمراری، و 3. زمانی‌گرایی خلاصه شده است. با بررسی آثار ملاصدرا به سه تفسیر از ازلیت الهی دست می‏یابیم که از آن‏ها به 1. فرازمانی غیر استمراری، 2. احاطه بر همة زمان‏ها، و 3. فرازمانی استمراری ...  بیشتر

ماهیت تاریخی امکان و تحقق فلسفۀ اسلامی

نجیب‌الله شفق؛ محمد فنایی اشکوری

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1392، ، صفحه 101-123

چکیده
  این مقاله به بررسی امکان فلسفة اسلامی، و توصیف ویژگی‌ها و گرایش‌های آن می‌پردازد. دیدگاه نویسندگان این است که مسئلة امکان و تحقق فلسفة اسلامی اساساً ماهیتی تاریخی دارد؛ به این معنا که در پاسخ این پرسش که آیا فلسفة اسلامی امکان دارد، و اگر آری، آیا تحقق‌یافته است یا نه، باید فلسفه را دانشی سیال درنظر گرفت که از زمان ورود به ...  بیشتر

نقد و بررسی معادشناسی سهروردی در پرتو حکمت متعالیه

منیره سید‌مظهری

دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1390، ، صفحه 121-137

چکیده
  شیخ شهاب‌الدین سهروردی در تبیین خود از مسئلۀ معاد به این باور می‌رسد که نفوس سعادتمندان و کمال‌یافتگان بعد از مرگ منجذب عالم انوار  قدسی‌شده و از اشتغالات برزخی برکنار می‌ماند. اما متوسطان اهل سعادت بعد از مرگ با حفظ درجات در عالم صور معلقه یا اشباح مجرده مستقر می‌شوند و متذکر می‌شود که بعث اجساد و اشباح ربانی و کلیۀ وعده‌های ...  بیشتر