فلسفه
افرا خاکزاد؛ هادی ربیعی؛ محمد اکوان
چکیده
در مقاله حاضر به بررسی این پرسش پرداخته می‌شود که قوای ادراکی در حصول لذت از آثار هنری چه نقشی دارند؟ آثار هنری اموری محسوس قلمداد می‌شوند و بنا به تعریف ابن سینا از لذت حسی به مثابه ادراک امر محسوس ملائم، این آثار نیز همچون دیگر محسوسات ممکن است متعلَّق ادراک حسی قرار بگیرند و به شرط ملائمت موجدِ لذت حسی گردند. با این حال، مدعای ...
بیشتر
در مقاله حاضر به بررسی این پرسش پرداخته می‌شود که قوای ادراکی در حصول لذت از آثار هنری چه نقشی دارند؟ آثار هنری اموری محسوس قلمداد می‌شوند و بنا به تعریف ابن سینا از لذت حسی به مثابه ادراک امر محسوس ملائم، این آثار نیز همچون دیگر محسوسات ممکن است متعلَّق ادراک حسی قرار بگیرند و به شرط ملائمت موجدِ لذت حسی گردند. با این حال، مدعای این پژوهش این است که بر اساس دیدگاه‌های ابن سینا لذتی که از آثار هنری، به عنوان گونهای از امور محسوس، حاصل می‌شود لذتی صرفاً حسی و وابسته به قوای حسی ظاهری پنجگانه نیست. برای بررسی این مدعا ویژگیهای لذت زیبایی‌شناختی و نیز جایگاه معرفتی این لذت مورد سنجش قرار میگیرد و لذت از هنرهای شعر، نقاشی و موسیقی از دیدگاه ابن سینا تبیین می‌شود. در نهایت، نشان داده می‌شود که لذت زیبایی‌شناختی از آثار هنری در درجهی اول لذتی معقول و وابسته به قوهی ناطقه و سپس به ترتیب لذتی مخیل و وابسته به قوهی خیال و لذتی محسوس و وابسته به قوای ادراکی ظاهری است. در میان قوای ادراک ظاهری نیز قوای بینایی و شنوایی به ترتیب از بیشترین توانایی در کسب لذت زیبایی‌شناختی از هنرها برخوردارند.
هادی ربیعی؛ میترا غفاری
چکیده
مفهوم «محاکات» مفهومی محوری در تصور ابن‌سینا در باب هنر دانسته می‌شود. حال این پرسش مطرح می‌شود که اگر ابن‌سینا نقّاشی را نیز نوعی محاکات می‌داند، چه ویژگی‌هایی برای این محاکات قائل است؟ در مقاله حاضر سعی‌شده تا با بررسی سخنان پراکنده ابن‌سینا دربارة نقّاشی به این پرسش پاسخ داده شود. در این مطالعه دیدگاه‌های زیبایی‌شناختی ...
بیشتر
مفهوم «محاکات» مفهومی محوری در تصور ابن‌سینا در باب هنر دانسته می‌شود. حال این پرسش مطرح می‌شود که اگر ابن‌سینا نقّاشی را نیز نوعی محاکات می‌داند، چه ویژگی‌هایی برای این محاکات قائل است؟ در مقاله حاضر سعی‌شده تا با بررسی سخنان پراکنده ابن‌سینا دربارة نقّاشی به این پرسش پاسخ داده شود. در این مطالعه دیدگاه‌های زیبایی‌شناختی ابن‌سینا درباره محاکات در نقّاشی ذیل سه موضوع کلّی دستهبندی می‌شود: چیستی محاکات در نقّاشی، لذّت از محاکات در نقّاشی و نقش معرفتیِ این محاکات. او ضمن تأکید بر محاکات در نقّاشی و شباهتش با شعر، آن را تقلیدِ بیکموکاستی از الگو، وابسته به الگویِ بالفعل موجود و صرفاً برگرفته از صورتِ ظاهری الگو نمیداند. او لذّت از محاکات را ویژگیای مختصّ انسان قلمداد میکند و آن را برتر از بسیاری لذّتهای حسّی دیگر می‌داند. ابن‌سینا معتقد است محاکات در نقّاشی میتواند وسیلهای برای بیان معانی معقول به زبان محسوس به شکل رمزی باشد. تأثیرگذاریِ نقّاشی بر نفس مخاطب نه به واسطه انتقالِ گزارهای صادق از لحاظ منطقی، بلکه با به شگفتآوردن و چهبسا حتی از طریق تأثیری سحرگونه رخ میدهد.
