675648c2785e9a3
حکمت معاصر
علمی-پژوهشی
مثال و خیال جایگاه عوالم واسط در هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی عرفانی و هنر

رضا الهی‌منش؛ محمد رودگر

دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1393، صفحه 1-28

چکیده
  نظریة عالم مثال نظریه‌ای هستی‌شناختی است که عمدتاً در فلسفه، کلام، و به‌ویژه عرفان کارایی دارد. عالم خیال نیز عالمی است که انسان در ارتباط با عالم مثال به آن دست می‌یابد. امروزه کارایی‌های جدیدی برای این عوالم در فلسفة دین، روان‌شناسی، فلسفة ذهن، هنر، و ادبیات نیز تعریف شده که اهمیت بسیاری است. نوع نگرش فرهنگ غرب به عوالم ماورا، ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
نقد و بررسی دیدگاه استاد حائری یزدی (ره) دربارة مسئلة اتحاد عاقل و معقول (با ابتنا بر جستارهای فلسفی)

محمدهادی توکلی

دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1393، صفحه 29-42

چکیده
  از آن مدد می‏گیرد، استاد حائری یزدی هم در کاوش‏های عقل نظری و نیز در مقاله‏ای که در کتاب جستارهای فلسفی چاپ شده است، به طور مبسوط در بیان و تحلیل برهان، کوشیده است. اما بیانات ایشان در زمینة اتحاد، که در جایی به نقد مرحوم رفیعی قزوینی پرداخته‌اند، مورد نقد دیگر اندیشمندان قرار گرفته است؛ در این مقاله به بررسی دیدگاه آقای حائری ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
ارادۀ آزاد از دیدگاه صدرالمتألهین

محمد حسین‎زاده

دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1393، صفحه 43-63

چکیده
  تقابل ضرورت علّی با ارادة آزاد از مباحث مهمی است که همواره ذهن بشر را به خود مشغول کرده است. خلط بین اراده و اختیار و تقریر نادرست اشکال ارادة آزاد، باعث شده تا این مسئله با ابهامات فراوانی همراه باشد. برخلاف تصور رایج محور اصلی اشکال ارادة آزاد، تسلسل اراده‎ها نیست، بلکه از یک طرف پذیرفتن ضرورت علّی، و از طرف دیگر حدوث اراده و منتهی‎شدن ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
نظام اخلاقی حارث محاسبی

اعظم قاسمی

دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1393، صفحه 65-85

چکیده
  حارث محاسبی شناخته‌شده‌ترین عارف در حوزة عرفان اسلامی دورة نخست است. با توجه به آثار محاسبی به‌یقین می‌توان وی را یک متفکر اخلاق دانست. مهم‌ترین اثر محاسبی الرعایه است که هم در شرق و هم در غرب شناخته شده است؛ شاید به این علت که این کتاب بهترین دستورالعمل برای حیات معنوی در حوزة تفکر اسلامی است. در این مقاله با استناد به آرا و آثار ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
راهبرد آموزشی تجربۀ زیبایی‏شناختی بر مبنای اندیشه‏های معرفت‏شناسی استاد جعفری

زهره متقی؛ رضاعلی نوروزی

دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1393، صفحه 87-107

چکیده
  رویکرد معرفت‌شناختی هر متفکر در نوع نگرش تربیتی او تأثیر‌گذار است و روند فعالیت معلم در فرایند یادگیری را تعیین می‏کند. این مقاله، بر اساس مبانی معرفت‏شناسی علامه محمدتقی جعفری، با رویکرد کیفی و روش توصیفی ـ استنتاجی به بررسی ضرورت‏های استفاده از تجربة زیبایی‏شناختی در آموزش پرداخته است. لذا در آغاز بر اساس اسناد موجود، عناصر ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
بررسی دیدگاه ملاصدرا و جان هیک در باب ارتباط نفس و بدن

حسین محمدی؛ عبدالرسول کشفی؛ حسن ابراهیمی

دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1393، صفحه 109-131

چکیده
  ارتباط نفس و بدن از مباحث مهم فلسفة ذهن است. دربارة این ارتباط دو دیدگاه وجود دارد: یگانه‏انگاری و دوگانه‏انگاری؛ دوگانه‏انگاری دیدگاهی است که انسان را متشکل از دو جنبة بدن مادی و نفس مجرد می‎داند. یگانه‎انگاری که در تقابل با دوگانه‎انگاری است دو شاخه دارد: یگانه‎انگاری مادی‎گرایانه که حقیقت انسان را مادة محض تلقی می‏کند ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
خیال و مثال در اندیشۀ ابن عربی و ملاصدرا

سمنبر میرزایی؛ هادی وکیلی

دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1393، صفحه 133-160

چکیده
  ازجمله مسائل مطرح‏شده در فلسفه و عرفان اسلامی، مقولة خیال و مثال و برزخ است که در تبیین بسیاری از اعتقادات اسلامی ازجمله اصل معاد و حیات پس از مرگ، و اثبات تجرد روح و غیره نقش اساسی دارد. ابن عربی، ملاصدرا، ابن سینا، فارابی، و شیخ اشراق ازجمله اندیشمندانی هستند که به این مباحث پرداخته‏اند. در اندیشة ابن عربی، خیال، محل جمع اضداد ...  بیشتر