675648c2785e9a3
حکمت معاصر
علمی-پژوهشی
تغایر خارجی عارض و معروض در معقولات ثانی فلسفی از دیدگاه صدرالمتألهین

محمد حسین زاده

دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1392، صفحه 1-19

چکیده
  دیدگاه ملاصدرا دربارة نحوة وجود معقولات ثانی فلسفی به صورت‌های مختلفی بیان و تفسیر شده است. از ظاهر عبارات ملاصدرا چنین برمی‌آید که معقولات ثانی فلسفی در خارج، مغایر با موصوف خود هستند. در تفسیرهایی که فیلسوفان نوصدرایی از دیدگاه ملاصدرا ارائه کرده‌اند، این تغایر به نحو صحیحی بیان نشده است. به اعتقاد نگارنده بیش‌تر اشتباهاتی که ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
لاادری‌بودن عرفا در مقام ذات

منوچهر خادمی

دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1392، صفحه 21-51

چکیده
  تقریر متداول و مرسوم از سخنان عرفا در خصوص مقام ذات حق تعالی، لابشرط مقسمی بودن آن است. اما در این مقاله با الهام از تقسیم‌بندی عمیق و جدیدی که مرحوم غروی اصفهانی از صرف حقیقت، ماهیت، و هویت ارائه داده است اعتبار دیگری که در آن نه لحاظ با غیر، که مفاد لابشرط مقسمی است درنظر گرفته می‌شود و نه عدم لحاظ با غیر را اثبات کرده و این اعتبار ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
تأثیر ابن عربی در نگرش‌های کلامی فیض کاشانی

حسین شکرابی؛ علی شیخ الاسلامی؛ هادی وکیلی

دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1392، صفحه 53-68

چکیده
  رواج عرفان ابن عربی در سرزمین‌های شرقی جهان اسلام، با ممالک عربی و غربی قابل مقایسه نیست. مخصوصاً جوهر فکر او که اندیشة وحدت وجود و مبحث انسان کامل است را فقط اندیشه‌وران شرق مخصوصاً ایرانیان شیعی به‌درستی توضیح داده‌اند. فیض کاشانی، متکلم و محدث شیعی، از بزرگانی است که با وجود نقدهای معدودی که بر محی‌الدین دارد، با پذیرش اصول عرفان ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
حکم‌ناپذیری مرتبة ذات الهی و دستگاه منطقی ـ معرفت‌شناختی ارسطویی

سیدمجید ظهیری؛ جهانگیر مسعودی

دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1392، صفحه 69-78

چکیده
  مرتبة ذات الهی پیچیده‌ترین اعتبارات عرفانی است؛ مرتبة اطلاق مقسمی که حتی حمل واژه‌های مقام، مرتبه، اعتبار عرفانی، و اطلاق بر آن محل تردید است. دربارة وجود لابشرط مقسمی دو اختلاف وجود دارد؛ یکی اختلاف میان فلاسفه و عرفا و دیگر اختلاف میان خود عرفا. اختلاف میان فلاسفه و عرفا در این است که این مرتبه صرفاً از معقولات ثانیة فلسفی است و ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
دیدگاه‌های امام خمینی در باب هلیت وجود حق

پریسا گودرزی

دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1392، صفحه 79-98

چکیده
  قونوی در تفسیر سورة فاتحه، هلیت مطلق حق، را عبارت از اطلاق انبساطی وجود که عاری از هرگونه قید و ترکیب و کثرت است می‌داند. وجود حق از دیدگاه وی عبارت است از صرف وجود به طوری که نه کثرتی در آن اعتبار می‌شود و نه ترکیبی، نه صفتی و نه نعتی، نه اسمی و نه رسمی، نه نسبتی و نه حکمی، بلکه وجودش وجودی بحت است. فناری، شارح مفتاح، وجود بحت را به معنای ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
بررسی تطبیقی سیر از کثرت به وحدت در هستی‌شناسی افلاطون و ملاصدرا

زهرا محمدی محمدیه؛ عباس جوارشکیان

دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1392، صفحه 99-119

چکیده
  مباحث مربوط به خلقت و ترتیب‌بندی موجودات، اصل خیر را در رأس هرم هستی‌شناسی خود می‌نهد و سعی در توجیه ارجاع کثرات به وحدت متعالی دارد. از سوی دیگر ملاصدرا نیز بر مبنای اصول فلسفی و دینی خود با نگاهی وحدت‌محور با طرح نظریة بدوی خود یعنی (وحدت تشکیکی وجود) و نظریة نهایی خویش (وحدت شخصی وجود) به نحوی خاص می‌کوشد تا چگونگی ارجاع این کثرات ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
امام خمینی و احادیث عرفانی؛ روایت و درایت

داود معماری

دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1392، صفحه 121-145

چکیده
  وجهة عرفانی امام خمینی، تحت‌الشعاع وجهة سیاسی ممتاز و جایگاه فقهی برجستة ایشان، از نگاه اغلب مردم و گاه خواص و اهل معرفت مغفول مانده است. گرچه عرفان عملی و بعد معنوی، در سیرة سراسر پرماجرای آن حضرت بر آحاد دلدادگانش نمایان بود، به عرفان نظری و علمی او، و مبانی و اصول آن کم‌تر پرداخته شده است و البته این به معنای انکار تلاش‌های درخور ...  بیشتر