675648c2785e9a3
حکمت معاصر
علمی-پژوهشی
بررسی دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی دربارة برهان وجودی

علی افضلی

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1392، صفحه 1-19

چکیده
  آیت‌الله جوادی آملی از جمله اندیشمندان مسلمانی است که هیچ‌یک از تقریرهای برهان وجودی فیلسوفان غربی و مسلمان را نمی‌پذیرد و آن‌ها را نوعی مغالطه می‌داند؛ وی همانند منتقدان غربی این برهان، معتقد است که از هیچ مفهومی، حتی مفهوم خدا یا واجب الوجود، نمی‌‌‌توان وجود خارجی آن را نتیجه گرفت. وی این انتقاد را با مفاهیم فلسفۀ ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
اصالت وجود و اصالت ماهیت؛ مواجهۀ دو مسئلۀ فلسفی یا دو نظام فلسفی؟

رضا اکبری

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1392، صفحه 21-36

چکیده
  مسئلة اصالت وجود و اصالت ماهیت در ابتدا ممکن است به صورت دو مسئلة مقابل هم جلوه نمایند ولی درواقع دو نظام با مجموعه‌ای از اصول در تقابل با یک‌دیگر قرار گرفته‌اند که در صف مقدم آن دو، اصالت وجود و اصالت ماهیت قرار دارند. برای مثال، توجه به دلیل مبتنی‌بر حرکت اشتدادی نشان می‌دهد که ملاصدرا نظام مبتنی‌بر اصول اصالت ماهیت، نفی حرکت ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
بررسی برهان علامه طباطبایی بر اتحاد عاقل و معقول

محمدهادی توکلی؛ محمد سعیدی‌مهر

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1392، صفحه 37-52

چکیده
  اثبات نظریۀ اتحاد عاقل و معقول و پاسخ به ایرادات ابن سینا بر این مسئله، از جمله ابتکارات و نوآوری‌های فلسفی صدرالمتألهین به‌شمار می‌رود. علامه طباطبایی با وجود انتقاداتی که بر یکی از براهین صدرالمتألهین دارد، خود اتحاد عاقل و معقول را می‌پذیرد و برای اثبات آن روش جدیدی را به‌کار می‌گیرد. در این مقاله علاوه‌بر بررسی ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
بررسی و نقد دیدگاه محمدعابد الجابری دربارة تشیع

محمود جنیدی جعفری؛ سیدسعید جلالی

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1392، صفحه 53-80

چکیده
  جابری در ریشه‌یابی علل عقب‌ماندگی دنیای عرب، گفتمان‌های دینی و اجزای معرفتی آن‌ها را مورد بررسی و نقد قرار می‌دهد و نقطة آغاز تعالی و انحطاط تمدن عربی - اسلامی را در عصر تدوین جست‌وجو می‌کند. عصری که اندیشه‌های اسلامی با محوریت متن قرآنی در قالب دستگاه‌های گوناگون معرفت اسلامی (معقولات دینی) در کنار نظام‌های ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
مسئلۀ تشخص از منظر خواجۀ طوسی و ملاصدرای شیرازی

سیدعباس ذهبی

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1392، صفحه 81-100

چکیده
  پرسش از تشخص در فلسفة اسلامی بر خلاف فلسفة مسیحی، در بستری کاملاً فلسفی جوانه زد و آهسته آهسته رشد کرد. شکل سادة آن در آثار فارابی و ابن سینا دیده می‌شود و شکل کامل‌شدة آن در نوشتة بهمنیار. در ادامه، سهروردی با رویکردی کاملاً متفاوت به آن نگریست و در مبنا و دلیل، از مشائیان فاصله گرفت. پس از سهروردی، مسئلة تشخص، بیش از همه، در ذهن ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
ماهیت تاریخی امکان و تحقق فلسفۀ اسلامی

نجیب‌الله شفق؛ محمد فنایی اشکوری

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1392، صفحه 101-123

چکیده
  این مقاله به بررسی امکان فلسفة اسلامی، و توصیف ویژگی‌ها و گرایش‌های آن می‌پردازد. دیدگاه نویسندگان این است که مسئلة امکان و تحقق فلسفة اسلامی اساساً ماهیتی تاریخی دارد؛ به این معنا که در پاسخ این پرسش که آیا فلسفة اسلامی امکان دارد، و اگر آری، آیا تحقق‌یافته است یا نه، باید فلسفه را دانشی سیال درنظر گرفت که از زمان ورود به ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
بررسی و تبیین واقع‌نمایی ادراکات از نظر ملاصدرا

محمد نجاتی؛ احمد بهشتی

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1392، صفحه 125-137

چکیده
  عموماً گمان می‌شود که مسلک اصالی ملاصدرا در مسئلة مطابقت همان تمسک بر مبناگرایی غالب و تطابق ماهوی بوده است. این در حالی است که مبانی فلسفة صدرایی در باب انتزاعی‌بودن ماهیت، به صورت جدی نظریة تطابق ماهوی را به چالش می‌کشد. بر این اساس در حکمت متعالیه مسئلة علم و کیفیت تحصیل اقسام آن برای نفس به شیوه‌ای متفاوت مطرح می‌شود. ...  بیشتر