675648c2785e9a3
حکمت معاصر
علمی-پژوهشی
بررسی و نقد دیدگاه‌های ابن عربی، ملاصدرا، و علامه طباطبایی در معناشناسی صفات الهی

رضا برنجکار؛ حسین حجت‌خواه

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1391، صفحه 1-32

چکیده
  معناشناسی اسما و صفات الهی از مباحث مهم اعتقادی در حوزة فلسفة دین، فلسفه، کلام، عرفان، و دین‌پژوهی معاصر است. این بحث در حوزة علوم اسلامی بیش‌تر با عنوان تشبیه و تنزیه مطرح می‌شود. ابن ‌عربی تشبیه را در عین تنزیه و تنزیه را در عین تشبیه می‌داند. از دید وی، شباهت صفاتِ خداوند و ممکنات در این است که صفات خداوند تجلیات او و ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
مسئلة باور پایه و نظام معرفتی علامه طباطبایی

قاسم پورحسن

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1391، صفحه 33-54

چکیده
  نظریة مبناگرایی یکی از دیرینه‌ترین و مهم‌ترین رهیافت‌ها در معرفت‌شناسی تلقی ‌می‌شود. از دو قسم اساسی مبناگرایی، مبناگرایی کلاسیک و معتدل، در مقالة حاضر، مبناگرایی کلاسیک را انتخاب کرده‌ایم و از دو شکل مبناگرایی درون‌گرایانه و برون‌گرایانه، دومی را بررسی می‌کنیم. در نوشتار حاضر هر دو دسته از مبناگرایی ساده ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
اپیستمولوژی در دام ایدئولوژی بررسی و نقدی بر دیدگاه محمد عابد الجابری

محمود جنیدی جعفری؛ سید‌سعید جلالی

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1391، صفحه 55-74

چکیده
  جابری، برای ریشه‌یابی علل عقب‌ماندگی دنیای عرب، گفتمان‌های دینی و اجزای معرفتی آن‌ها را بررسی و نقد و نقطة آغاز تعالی و انحطاط تمدن عربی ـ اسلامی را، در عصر تدوین، جست‌وجو می‌کند؛ عصری که اندیشه‌های اسلامی با محوریت متن قرآنی، در قالب دستگاه‌های گوناگون معرفت اسلامی (معقولات دینی) در کنار نظام‌های معرفتی ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
بررسی و مقایسۀ جایگاه وجودشناسی و معرفت‌شناسی عقل فعال نزد ابن سینا و توماس آکوئینی

غلامحسین خدری؛ مستانه کاکایی

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1391، صفحه 75-96

چکیده
  عقل فعال بعد از ارسطو جایگاه متفاوتی در اندیشۀ فیلسوفان داشته است. هریک بنابر نیاز و خلأیی در فلسفة خود جایگاه عقل فعال را تعیین می‌کردند. افلاطون کلیات را قائم به ذات، مجرد، و ثابت می‌دانست که در عالم محسوس نبودند. او نیازی به وجود عقل فعال حس نمی‌کرد، اما ارسطو، در مخالفت با استاد خود، کلیات را در امور محسوس قرار داد، از آن‌جا ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
تحلیل و تبیین معرفت قدسی نزد سیدحسین نصر

اعظم قاسمی

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1391، صفحه 97-117

چکیده
  از دیدگاه دکتر نصر، ریشة بسیاری از بحران‌های انسان معاصر جدایی معرفت از معنویت است. به ‌همین‌ دلیل، معرفت قدسی در منظومة فکری او حائز بیش‌ترین اهمیت است. مباحثی که وی، در خصوص معرفت، مطرح می‌کند، به‌ طور بنیادین، با مباحث فیلسوفان معرفت‌شناس غربی متفاوت است. دلیل این امر آن است که وی معرفت‌شناسی غربی را غیر قدسی و ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
مطهری و اخلاق باور

مجید ملایوسفی؛ احمد ‌اله‌یاری؛ مریم اسکندری

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1391، صفحه 119-140

چکیده
  اصطلاح «اخلاق باور» برای اولین بار در مقالة معروف کلیفورد، با همین عنوان، به سال 1876 به‌کار رفت. طبق بیان کلیفورد، که بعدها به قاعده یا اصل کلیفورد مشهور شد، «همیشه، همه‌جا، و برای هرکس خطاست که بر اساس قرائن ناکافی به چیزی معتقد شود». از زمانی که کلیفورد این بحث را مطرح کرده است، تاکنون، مورد مناقشات فراوانی بوده است؛ ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
تفسیر آیۀ «نور» از منظر ابن سینا و داراشکوه

هادی وکیلی؛ پریسا گودرزی؛ محبوبه امانی

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1391، صفحه 141-152

چکیده
  از جمله مراتب قوای نظری نفس، بنابر تقریر ابن سینا، قوه‌ای است که استعداد کسب معقولات را دارد و عقل هیولانی نامیده می‌شود و با «مشکاۀ» در آیۀ نور مطابقت می‌کند؛ در مسیری که نفس به یک قوۀ خاص استکمال می‌یابد و به کمال خاصی می‌رسد، که همانا حصول شهودی و حضوریِ معقولات بالفعل در ذهن است و مصداق «نورٌ علی نور» در ...  بیشتر