675648c2785e9a3
حکمت معاصر

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته عرفان و تصوف دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

2 دانشیار گروه عرفان و تصوف دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

3 استادیار گروه عرفان و تصوف دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

4 دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

چکیده

میرزا جواد تهرانی از بزرگترین منتقدان نظریه اصالت وجود در دوره معاصر به شمار می­رود. او در مجموع، یازده برهان اصالت وجود را نقد کرده است. این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی در پی ارزیابی دیدگاه انتقادی او در مواجهه با این براهین است.بررسی­ها نشان می­دهد که میرزا جواد در نقد براهین اصالت وجود دو رویکرد عمده به کار گرفته است: نخست، ابطال ادله اصالت وجود از طریق اثبات به کارگیری دور و مصادره به مطلوب در آنها. پس از ارزیابی­ها معلوم می­شود که این رویکرد در هشت برهان موثر واقع شده است. دوم، ابطال ادله اصالت وجود از راه تلقی ماهیت من حیث هی به عنوان مفهوم ماهیت. به همین جهت، در سه برهان مرتکب اشتباه شده است. بنابراین، برخلاف دیدگاه رایج، بسیاری از ادله­ای که برای اثبات اصالت وجود اقامه شده­اند، برهان به معنای واقعی آن نیستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Criticism of the Originality of Existence In the thought of Mirza Javad Tehrani

نویسندگان [English]

  • hossin soheili 1
  • godratoallah khayatian 2
  • azim hamzeian 3
  • hamed masjedsaraie 4

1 PhD student in Mysticism and Sufism, Semnan University, Semnan, Iran

2 Associate Professor, Department of Mysticism and Sufism, Semnan University, Semnan,

3 Assistant Professor, Department of Mysticism and Sufism, Semnan University, Semnan,

4 Associate Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Semnan University, Semnan,

چکیده [English]

Mirza Javad Tehrani is one of the greatest critics of the theory of the originality of existence in contemporary times. In total, he has criticized eleven arguments for the authenticity of existence. This descriptive-analytic method aims to assess its critical point of view in the face of these arguments. Investigations show that Mirza Javad has used two main approaches in criticizing the originality principles: First, the invalidation of the proof of the authenticity of existence through the proving of the use of the distant and confiscating the desirable in them. After evaluations it turns out that this approach has been effective in eight arguments. Second, the annulment of the evidence of the originality of the existence from the way of the perception of my nature as the concept of nature. For this reason, he committed the three arguments incorrectly. Therefore, contrary to the common view, many of the evidence presented to prove the originality of existence is not a valid argument.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Authenticity
  • Validity
  • Existence
  • Nature
  • Argument
کتاب‌نامه
قرآنکریم.
آشتیانی، جلال‌الدین (1378)،منتخباتیازآثارحکمایالهیایران، ویرایش دوم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
آملی، محمدتقی (بی‌‌تا)،درر الفوائد، تعلیقه بر شرح منظومۀحکمت، تهران: مرکز نشر کتاب.
تهرانی، حاج میرزا جواد آقا (1390)،عارفوصوفیچهمی‌‌گویند؟، تهران: آفاق.
جوادی آملی، عبدالله (1375)،رحیقمختوم: شرححکمتمتعالیه، قم: مرکز نشر اسراء.
روضاتی، محمد (1388)، «بررسی برهان‌های صدرالمتالهین درباب اصالت وجود»، دو‌فصل‌نامۀفلسفهوکلاماسلامی، دورۀ 42، ش 1.
زنوزی، ملا عبدالله (1361)،لمعاتالهیه، مقدمه و تصحیح سیدجلال‌الدین آشتیانی، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
سبحانی تبریزی، جعفر (1382)،هستی‌شناسیدرمکتبصدرالمتالهین، قم: مؤسسۀ امام صادق (ع).
سبزواری، ملا هادی (1386)،شرحالمنظومۀفی المنطق و الحکمۀ، تحقیق و تعلیق محسن بیدارفر، قم: بیدار.
شیرازی، رضی (1392)،درس‌‌های شرح منظومۀحکیمسبزواری، تهران: حکمت.
طباطبایی محمدحسین (1384)،بدایۀالحکمۀ، ترجمه و اضافات دکتر علی شیروانی، قم:  دار العلم.
طباطبایی محمدحسین (1422ق)،نهایۀالحکمۀ، قم: نشر اسلامی.
فیاضی، غلامرضا (1390)،هستیوچیستیدرمکتبصدرایی، تحقیق و نگارش حسینعلی شیدان شید، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
فیض کاشانی، ملا محسن (1375)،اصولالمعارف، تعلیق و تصحیح و مقدمۀسیدجلال‌الدین آشتیانی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
مدرس یزدی حَکَمی، میرزا علی‌اکبر (1372)، رسائل حَکَمیه، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1382)،آموزشفلسفه، تهران: امیرکبیر.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1366)،تفسیرالقرآنالکریم، تصحیح محمد خواجوی، قم: بیدار.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (بی‌‌تا الف)،الحکمۀالمتعالیۀفی الاسفار الاربعۀالعقلیۀ، قم: مکتبۀالمصطفوی.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (بی‌‌تا ب)،المشاعربه‌ضمیمۀعمادالحکمۀبدیعالملکمیرزاعمادالدوله، تصحیح هانری کربن، اصفهان: مهدوی.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1378)،رسالۀفیالحدوث (حدوث العالم)، تصحیح و تحقیق دکتر سیدحسین موسویان، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1378)،سهرسالۀفلسفی (متشابهات القرآن، المسائل القدسیه، اجوبه المسائل)، مقدمه و تصحیح و تعلیق سیدجلال‌الدین آشتیانی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1375)،مجموعۀرسائلفلسفیصدرالمتألهین، تحقیق و تصحیح حامد ناجی اصفهانی، تهران:  حکمت.