نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دکترای تخصصی عرفان اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
2 عضو هیئت علمی گروه عرفان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
چکیده
ازجمله مسائل مطرحشده در فلسفه و عرفان اسلامی، مقولة خیال و مثال و برزخ است که در تبیین بسیاری از اعتقادات اسلامی ازجمله اصل معاد و حیات پس از مرگ، و اثبات تجرد روح و غیره نقش اساسی دارد. ابن عربی، ملاصدرا، ابن سینا، فارابی، و شیخ اشراق ازجمله اندیشمندانی هستند که به این مباحث پرداختهاند. در اندیشة ابن عربی، خیال، محل جمع اضداد است و امری است که نه موجود است نه معدوم، نه معلوم است نه مجهول؛ او خیال را مضیّق‌ترین و موسعترین معلومات میداند و معتقد است که انسان با دیدة خیال میتواند صورتهای خیالی و محسوس را با هم ادراک کند. وی نظریاتش دربارة عما را نیز، با نظریة خیال پیوند مى‌دهد و معتقد است که اگر نیروی خیال نبود عما، پدیدار نمى‌شد. از نظر وی خیال از بردگان نفس ناطقه است و برده در برابر سرور به سبب ملکیت، دارای گونه‌ای فرمانروایى است، فرمانروایى خیال در این است که نفْس را به هر صورتى که خواهد، شکل مى‌دهد. از دیدگاه صدرالمتألهین قدرت قوة خیال گاهى فطرى و گاهى کسبى است و ازجمله عوامل کسبى در رؤیت بىواسطة صور نورانى، کمخوردن و کمآشامیدن، کمخوابى، رهاکردن، تنآسایى، و رهاشدن از بند نرمى و لطافت است. صدرا براى نفس، قدرت و قوتى قائل است که به واسطة آن، نفس با نیروى خیال، قادر به انشا و ایجاد صورى است که در هیچیک از عالم عقول، اعیان و حتى عالم مثال وجود ندارند
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Ibn-al Arabi and Mulla Sadra on Idea and Imagination
نویسندگان [English]
- Samanbar Mirzayi 1
- Hadi Vakili 2
1
2
چکیده [English]
Among the issues which have been raised in the Islamic philosophy and mysticism, Idea and Imagination play an essential role to explain many Islamic beliefs such as the resurrection, the life after death and soul incorporeity.
Ibn-al Arabi, Mulla Sadra, Ibn Sina and Sheikh-al Ishraq have dealt with these issues and addressed them. For Ibn-al Arabi, Imagination (Al-Qial) is the place of conflicts, a paradoxical fact which is neither available, nor destroyed, neither known, nor unknown. He believes that imagination is vastest as well as narrowest known objects with which we can understand the sensorial and imaginal forms. For him, Ama (blind state) would not appear if imagination did not exist. He believes that imagination is the slave of the rational soul and due to the ownership, it has a kind of sovereignty, the sovereignty of the imagination is that it shapes soul in any form. From the perspective of Mulla Sadra, innate power of imagination is sometimes acquisitive and sometimes indigenous. Among the ways to reach lightening objects are to prevent from eating, drinking, sleeping and getting rid of indolence. Mulla Sadra believes that the soul has an imaginational faculty by which it can create and compose forms which have no existence in worlds of intelligences and external objects, even in the world of ideas
کلیدواژه‌ها [English]
- IMAGINATION
- Idea
- Ibn Arabic
- Mulla Sadra
- physical resurrection
)