این مقاله در تلاش است به این مسائل پاسخ گوید که: ملاصدرا و ویلیامسون چه راهکاری را برای پاسخ به مسئلة اخبار از معدوم ارائه میدهند و نقاط اشتراک و افتراق این راهکارها چیست و بهعلاوه هریک از این راهکارها با چه چالشهایی روبروست. ویلیامسون برای حل این مسئله، ضمن تأکید بر مساوقت شیء و موجود، به وجود ضروری اشیا قائل میشود. به ...
بیشتر
این مقاله در تلاش است به این مسائل پاسخ گوید که: ملاصدرا و ویلیامسون چه راهکاری را برای پاسخ به مسئلة اخبار از معدوم ارائه میدهند و نقاط اشتراک و افتراق این راهکارها چیست و بهعلاوه هریک از این راهکارها با چه چالشهایی روبروست. ویلیامسون برای حل این مسئله، ضمن تأکید بر مساوقت شیء و موجود، به وجود ضروری اشیا قائل میشود. به این نحو که «جهت امکان» را مربوط به صفات اشیا، از جمله وجود انضمامی آنها میداند، اما برای وجود منطقی اشیا، «جهت ضرورت» را درنظر میگیرد و اخبار از معدوم را در چهارچوب این نظریه تبیین میکند. ملاصدرا نیز مسئلة اخبار از معدوم را با ارائة نظریة «وجود ذهنی» پاسخ میدهد. در این نظریه، که خود مبتنیبر نظریة وحدت تشکیکی وجود است، وجود ذهنی مرتبهای از حقیقت واحدة وجود درنظر گرفته و بر انحفاظ ماهیت در ذهن و خارج تأکید میشود. پس، برای اخبار از معدوم باید معدوم خارجی به وجود ذهنی، که ماهیت مربوط به آن تجلی یا ظل همین وجود ذهنی است، موجود باشد، اما هریک از این راهکارها با چالشهایی روبروست. از جمله اینکه در ساختار فلسفی ملاصدرا، بحث از چگونگی تصور معدومات مسکوت گذاشته شده است و انحفاظ ماهیت، در ذهن و خارج، بر مبنای وجودشناسی ملاصدرا غیر قابل توجیه است. از سوی دیگر، در دیدگاه ویلیامسون، وجود ضروری اشیا نمیتواند مبیّن واقعیت خارجی آنها باشد؛ اما علامه طباطبایی، به جای آنکه همانند ملاصدرا، پاسخ به مسئلة اخبار از معدوم را در دستگاه وجود و ماهیت مطرح سازد، آن را در دستگاه وجود و عدم سامان میدهد. به این نحو که واقعیت خارجی را همان وجود میداند که یا مطلق یا مقید به اعدام است و عدم، از باب توسع، از واقعیت خارجی انتزاع و موضوع گزارهها قرار میگیرد. بنابراین، موضوع قراردادن اعدام در گزارهها را یک فعالیت عقلی و در ارتباط با واقعیت، که میتواند چالشهای پیش روی دیدگاههای ملاصدرا و ویلیامسون را برطرف سازد، مطرح میکند.